• İçindekiler
• Nedir
• Türler
• Riskler
• Menopoz Sonrası Hormonlar
• Kime Uygun Değildir
• Yan Etkiler
• Sık Sorulan Sorular

Nedir

Hormon replasman tedavisi, menopoz esnasında ya da menopoz sonrasında vücudu ya sadece östrojenle ya da progesteron ve östrojen karışımıyla desteklemektir. (Menopozda olduğu gibi) yumurtalıklar bu hormonları yeteri kadar üretmediği zaman, HRT vücuda yeteri kadar östrojen ve progesteron seviye takviyesi yapmak için verilebilir.

Vücut Neden Östrojen Ve Progesterona İhtiyaç Duyar?

Östrojen ve progesteron dölyatağının çizgilerini kalınlaştırır, böylece döllenmiş yumurtanın yerleştirilmesini sağlar. Östrojen aynı zamanda kemiklerin gelişiminde önemli bir mineral olan kalsiyumu vücudun nasıl kullanacağına etkide bulunur ve aynı zamanda kandaki kolesterol seviyelerinin sağlıklı seviyede olmasını düzenler. Östrojen aynı zamanda vajinayı temiz tutar.

Menopoz yaklaştıkça, yumurtalıklar bu hormonların üretimini azaltır. Düşük seviyede ya da dalgalı östrojen seviyeleri ateş basması ve aşırı kemik gözenekliliği gibi menopoz belirtilerine neden olur. Hormon terapi normal seviyeden ciddi seviyelerde olduğu zamanda menopoz belirtilerini ortadan kaldırmak için, östrojeni yenilenmesine yardımcı olur. Ama kronik rahatsızlıkları önlemek için artık kullanılmaz.

Progesteron Neden Alınır?

Progesteron östrojenle birlikte hala dölyatağı olan kadınlarda kullanılır. Bu kadınlarda progesteron ve östrojensiz alınırsa dölyatağı iç zarı kanser riski artar. Kadının doğurgan yıllarında dölyatağı iç zarı hücreleri adet döneminde dökülür. Dölyatağı iç zarı artık dökülmediği zaman, östrojen dölyatağındaki hücrelerin aşırı büyümesine neden olabilir, bu durum da kansere yol açabilir.

Progesteron dölyatağı iç zarı kanser riskini her ay dökülmesini sağlayarak azaltır. Sonuç olarak progesteron alan kadınların her ay kanaması olur. Aylık kanama azaltılabilir, bazı vakalarda progesteron ve östrojen sürekli ve birlikte alınırsa yok edilebilir. Rahmi alınan kadınların progesteron almasına gerek yoktur. 

Türler

Temel olarak iki çeşit hormon replasman tedavisi vardır:

• Östrojen terapi: Östrojen tek başına alınır. Doktorlar genelde her gün hap olarak ya da yama olarak düşük dozda östrojen önerirler. Östrojen aynı zamanda krem şeklinde de reçete edilebilir. Menopoz belirtilerine iyi gelmesi için östrojen düşük dozlarda alınmalı.
• Progesteron/progestin-östrojen hormon tedavisi: Kombinasyon terapi de denilen bu tür HRT östrojen ve progesteronu karıştırır. (Progestin progesteronun sentetik halidir.) Östrojen ve biraz daha düşük dozlu progesteron HRT kullanıldığı zaman, oluşabilecek düzenli aylık kanamayı engellemek için sürekli verilebilir. Son tavsiyelere göre en kısa sürede en düşük dozda hormon terapisi alınmalı. Diğer tüm reçeteli ilaçlarda olduğu gibi, HRT her sene tekrar değerlendirilmeli.

Östrojen Hangi Menopoz Belirtilerini Yok Edebilir?

Östrojenin olumlu etkileri:

• Ateş basmasına iyi gelir.
• Vajinal kuruluk ağrılı cinsel ilişkiye neden olabilir.
• Gece terlemeleri ve kuru kaşına cilt gibi başka sorunlu belirtileri geçirir.

Riskler

HRT kadınların menopozu atlatmasına yardımcı olduğu gibi, (reçeteli ya da reçetesiz ilaçlarda olduğu gibi) risksiz değildir. Bilinen sağlık riskleri şunlardır.

• Dölyatağı iç zarı kanser riski artar (bir kadının hala dölyatağı varsa ve progesteron ile birlikte almıyorsa)
• Kan pıhtısı oluşması ve felç riski artar
• Östrojen-progestin bileşimi ile meme kanseri riski artar
• Kadın Sağlığı Girişimine göre, östrojen-progestin bileşimi terapisi alanların kalp rahatsızlığı riski artar. Daha sonra yapılan araştırmaya göre, bulgular daha ileri yaştaki kadınları daha çok ilgilendirmektedir ve HRT genç yaştaki bayanlar tarafından kullanılmaya başlandığında risk azalır. (menopoza yeni başlayanlar)

Araştırmacılar HRT’nin fayda ve risklerini araştırmaya devam ediyor. Eğer sorularınız ve endişeleriniz varsa doktorunuzla paylaşın.

Menopoz Sonrası Hormonlar

Aşağıdaki tabloda hormonların bir kısmının ismi yer almaktadır ama hepsi listede bulunmamaktadır.
Östrojen çeşitleri:

• Haplar
• Krem
• Vajinal Halka
• Vajinal Tablet
• Yama

Progestin çeşitleri:

• Haplar/Kapsüller
• Vajina jel

Bileşen türleri:

• Haplar
• Yama 

Kime Uygun Değildir

Aşağıdaki tabloda hormonların bir kısmının ismi yer almaktadır ama hepsi listede bulunmamaktadır.
Östrojen çeşitleri:

• Haplar
• Krem
• Vajinal Halka
• Vajinal Tablet
• Yama

Progestin çeşitleri:

• Haplar/Kapsüller
• Vajina jel

Bileşen türleri:

• Haplar
• Yama 

Yan Etkiler

Bütün ilaçlarda olduğu gibi, hormon replasman tedavisinin de yan etkileri vardır. En yaygın olanlar:

• Aylık kanama
• Düzensiz lekelenme
• Meme hassasiyeti

Daha az yaygın olan HRT yan etkileri:

• Kan pıhtılaşması ve felç (nadir ama en ciddi risk)
• Sıvı alıkoyma
• Baş ağrıları (migren dahil)
• Baş dönmesi
• Cildin renk değişikliği (kahverengi ya da siyah lekeler)
• Artan göğüs yoğunluğu (meme röntgeni değerlendirmesini zorlaştırır)
• Östrojen yamanın altında cilt tahrişi

Sık Sorulan Sorular

Yan Etkileri Nasıl Azaltabilirim?

İlacın dozajını ayarlamak ya da ilacın türünü ayarlamanız HRT’nin yan etkilerini azaltabilir. Ama ilacınızda asla değişiklik yapmamalısınız ya da doktorunuza danışmadan ilaç almayı bırakmamalısınız.

Hormon Replasman Tedavisi Benim İçin Doğrumu Değil Mi Nasıl Emin Olabilirim?

Hormon replasman tedavisi almaya karar vermeden evvel düşünülmesi gereken birçok husus vardır, şu anki sağlık durumunuz ve geçmişte yaşadığınız hastalıklar gibi. Doktorunuzla risk faktörleri ve geçmiş hastalıklarınız konusunda konuşmanız gerekiyor. Ayrıca hormon replasman tedavisinin fayda ve risklerini iyi değerlendirip ona göre karar vermelisiniz ve başka tedaviler de düşünebilirsiniz.

Ne Kadar Süre Hormon Yerleştirme Terapisi Almalıyım?

Bu konuda araştırmalar devam ettiği için, kadınlar her sene tedavi planlarını gözden geçirmelidir. Eğer sağlığınız için güvenli olmayan bir durum gelişmişse, HRT tedavisini bırakın (sağlık uzmanınız denetiminde) bırakın

 Hormon Yerleştirme Terapisi Kalp Rahatsızlığını Önleyebilir Mi?

Kadın Sağlığı Girişimi (WHI) çalışmasından elde edilen sonuçlara göre, HRT yerleşmiş kalp sorunu olan menopoz sonrası kadınlarda kalp rahatsızlığı oranı azaltmamıştır ve aslında östrojen ve progestin bileşeni ya da sadece östrojen terapi alan kadınlarda kalp rahatsızlığını artırmıştır.

2008 Mart Amerikan Tıp Kuruluşu Dergisinde yayınlanan bir çalışma, HRT bileşenin kullanımını durdurduktan 3 yıl sonra WHI katılımcılarına duyurmuştur. Araştırmacılar HRT’nin kalp rahatsızlığı riskini azalttığını ama felç, kan pıhtılaşması ve kanser riskini azaltmadığını bulmuşlardır.
HRT ve kalp rahatsızlığı arasındaki ilişkiyi araştıracak daha çok araştırma planlanmaktadır.

Whı Çalışma Sonuçlarına Dayanarak Hormon Yerleştirme Terapisini Bırakmalı Mıyım?

Doktorunuza danışmadan bu tedaviyi bırakmamanız gerekir. Bireysel durumlara dayanarak doktorunuz HRT’nin fayda ve risklerini sizinle tartışabilir.

Ulusal Sağlık Kurumları HRT’nin uzun dönem kullanımı hakkında soruları olabilecek kadınlara şu tavsiyelerde bulunuyor.

• Terapi kalp rahatsızlığını engellemek amaçlı sürdürülmemeli ya da başlatılmamalı. Kadınlar doktorlarına başka önleme yolları hakkında danışmalı örneğin yaşam tarzı değişikliği ve kolesterol ve kan basıncını düşüren ilaçlar kullanmak.
• İkinci olarak, aşırı kemik gözenekliliğinde, kadınlar doktorlarına danışmalı ve kalp krizi, felç, kan pıhtılaşması ve meme kanseri risklerini ve faydalarını iyi değerlendirmeliler.
• Üçüncü olarak düzenli meme röntgeni çektirmeli ve kendi meme kontrollerini yapmalıdırlar.
• Son olarak menopoz belirtilerini yok etmek için terapi alan kadınlar en kısa sürede en düşük dozu almalı.