• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Kalça Replasmanı Ameliyatı

Total kalça replasmanı da denilen kalça replasmanı ameliyatında, hastalıklı kalça alınarak yerine yapay bir eklem olan protez yerleştirilir. Kalça protezleri metal ya da seramikten yapılmış bir top bileşenden ve plastik, seramik ya da metalden yapılmış bir bağlantı yuvası olan bir soketten oluşur. Kalça replasmanında kullanılan implantlar biyouyumludur, yani vücudunuzun kabul edeceği biçimde tasarlanmıştır. Aynı zamanda korozyon, bozunma ve aşınmaya karşı dirençlidir.

Kalça replasmanı genellikle, kalça artritine bağlı kalça hasarı veya yaralanması olan kişiler için kullanılır. Ardından uygulanan rehabilitasyon ile birlikte kalça replasmanı ağrıyı dindirebilir ve kalça ekleminin hareket aralığını ve işlevini iyileştirebilir.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır? 

Kalça replasmanı ameliyatının amacı, ağrıyı hafifletmek ve hasarlı kalça ekleminin hareketliliğini ve fonksiyonunu artırmaktır. Sert ve ağrılı bir kalça eklemi, sizi günlük aktivitelerinizi kesmeye zorluyorsa, başarılı bir cerrahi bu şikayetleri ortadan kaldırabilir.

Yine de ameliyatı düşünmeden önce doktorunuz ağrı kesici, fizik tedavi, egzersiz ya da bir baston veya yürüteç kullanmak gibi başka tedaviler önerebilir. Bu tedaviler yeterli olmazsa kalça replasmanı sizin için doğru seçenek olabilir. 

Aşağıdaki durumlar kalça eklemine hasar verebilir ve bazen kalça replasmanı ameliyatı gerektirir:

• Osteoartrit
• Romatoid artrit
• Kalça kırığı
• Kemik tümörü
• Kalça ekleminin top kısmına yetersiz kan ulaşması nedeniyle zamanla oluşan osteonekroz

Kalça replasmanını düşünmenize neden olabilecek belirtiler şunlardır:

• Gece uyanık kalmanıza neden olan ağrı
• Ağrı kesici ya da yürüme desteklerinin durumunuzda az iyileşme sağlaması ya da hiç işe yaramaması 
• Merdivenlerden çıkarken ya da inerken zorlanma
• Oturur pozisyondan ayağa kalkarken zorlanma
• Yürümek gibi keyif aldığınız aktiviteleri, çok fazla ağrınız olduğu için bırakmak zorunda kalmak

Riskler

Riskler 

Kalça replasmanı ameliyatı genelde güvenlidir, ancak her ameliyatta olduğu gibi komplikasyonlar gelişebilir. Komplikasyonların bir kısmı ciddi olmasına rağmen, çoğu başarıyla tedavi edilebilmektedir. Kalça replasmanının komplikasyonları şunlardır: 

• Kan pıhtıları. Bacak damarlarında kan pıhtısı, ameliyatın ardından harekette azalma sonucunda oluşabileceği gibi, ameliyat esnasında damarların hasar görmesinden de kaynaklanabilir. Doktorunuz genellikle kan pıhtılarının oluşumunu önlemek için, ameliyatın ardından kan inceltici ilaçlar verir. Bacak damarlarınızdaki kan akışını arttırmak için elastiki çoraplar gibi basınçlı cihazlar ve egzersiz de, riskinizi azaltabilir.
• Enfeksiyon. Kesi yerinde ve yeni kalçanızın yakınındaki derin dokuda enfeksiyon oluşabilir. Çoğu enfeksiyon antibiyotik ile tedavi edilir. Ancak protezinizin yakınında olan majör bir enfeksiyon, protezin çıkarılıp yerine yenisinin takılması için cerrahi müdahale gerektirebilir. 
• Kırık. Ameliyat sırasında, kalça ekleminin sağlıklı bölümlerinde kırık gelişebilir. Bazen kırıklar kendi başlarına iyileşecek kadar küçük olur. Ama daha büyük kırıklar, ameliyat sırasında tel, kablo veya kemik grefti ile düzeltilebilir.
• Dislokasyon. Bazı pozisyonlar, yeni ekleminizdeki topun yerinden çıkmasına neden olabilir. Bunu önlemek için, genellikle ameliyat sonrasında size kalçanızı 90 dereceden fazla bükmemeniz ve bacak bacak üstüne atmamanız önerilebilir. Kalça yerinden oynarsa, doktorunuz kalçayı doğru pozisyonda tutmak için size uyacak bir kalça ateli (brace) önerebilir. Kalça yerinden çıkmaya devam ederse, onu stabilize etmek için genellikle ameliyat gereklidir.
• Gevşeme. Yeni ekleminiz zamanla gevşeyebilir ve kalça ağrılarına sebep olabilir. Bu durumda sorunu çözmek için ameliyat gerekli olabilir.
• Protezin kırılması. Nadir olmasına rağmen, ameliyattan yıllar sonra yapay kalçanız kırılabilir. Kırılan eklemi yenilemek için başka bir ameliyat gerekli olacaktır.
• Bacak uzunluğunda değişiklik. Doktorunuz, sorunu önlemek için önlemler alır ancak bazen yeni kalça bir bacağınızı diğerinden uzun veya kısa hale getirebilir. Bu durum, bazen kalçanızı saran kaslardaki güçsüzlükten kaynaklanır ve kalçanın yerinden oynama riskinin oluşmasına neden olur. Böylesi bir durumda, bu kasları kademeli olarak güçlendirmek ve esnetmek kalçayı sağlamlaştırabilir.
• Eklemde sertleşme. Bazen eklemin çevresindeki yumuşak doku sertleşir (osifikasyon) ve kalçanızı hareket ettirmenizi zorlaştırır. Ancak genellikle ağrılı değildir. Eğer osifikasyon riski altındaysanız, bunun olmasını engellemek için doktorunuz ilaç ya da radyasyon tedavisi önerebilir.
• Zamanla aşınma ve yıpranma. Protez kalçanız sonunda aşınıp yıpranabilir, bu nedenle eğer nispeten genç ve aktif iseniz, hayatınız süresince ikinci bir kalça replasmanına ihtiyacınız olabilir. Ancak, yeni malzemeler implantları daha uzun ömürlü hale getirmektedir ve yıllar boyunca ikinci bir replasmana ihtiyacınız olmayabilir.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Nasıl Hazırlanacaksınız?

Ameliyattan önce, muayene için ortopedik cerrah ile görüşürsünüz. Cerrah: 

• Sağlık geçmişiniz ve kullandığınız ilaçlar hakkında sorular sorar
• Ameliyat olacak kadar sağlıklı olduğunuzdan emin olmak için sizi kısa bir genel fiziksel muayeneden geçirir.
• Özellikle ekleminizin hareket aralığına ve çevresindeki kasların gücüne dikkat ederek kalçanızı muayene eder.
• Kan testleri, röntgen ve muhtemelen bir MR ister.

Bu preoperatif (ameliyat öncesi) değerlendirme, işlem hakkında soru sormak için iyi bir fırsattır. Eğer ameliyat hakkında herhangi bir endişeniz varsa, mutlaka sorun.

Doktorunuz veya cerrah, ameliyata hazırlık için bir egzersiz programına başlamanızı önerilebilir. Bazı doktorlar ameliyattan önce başlanan bir kas geliştirme ve esneklik programının, cerrahi sonrası daha iyi sonuçlar alınmasına ve hızlı bir iyileşme sağlayacağına inanmaktadır. Ancak ameliyat öncesi egzersiz programları, ileri osteoartriti olanlarda daha az etkili olabilir. Herhangi bir egzersiz programına başlamadan önce doktorunuzla konuşun.

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

Ameliyat için hastaneye giriş yaptırdığınızda , kıyafetlerinizi çıkarıp bir hastane önlüğü giymeniz istenir. Görüşeceğiniz ilk sağlık ekibi üyesi, bir anestezi uzmanı olabilir. Size genel anestezi ya da vücudunuzun alt yarısını uyuşturan spinal blok uygulanabilir.

Enfeksiyon ve kan pıhtısı, kalça replasmanı ameliyatının olası komplikasyonları olduğu için doktorunuz, ameliyat başlamadan önce antibiyotik ve kan incelticiler gibi bazı önleyici ilaçlar  verilmesini isteyebilir. 

İşlem esnasında

Öncelikle cerrah, kalçanızın yanındaki doku katmanlarında bir kesi açacaktır. Hastalıklı ve hasarlı kemik ve kıkırdak, sağlıklı kemik zedelenmeden çıkarılır. Daha sonra hasarlı soketin değiştirilmesi için, protez soketi pelvik kemiğinizin içine yerleştirilir. Bunun ardından, femurunuzun üst yuvarlak parçası, uyluk kemiğinize oturacak olan bir sapa bağlı olan protez top ile değiştirir. Yeni yapay ekleminiz, sağlıklı bir kalça ekleminin doğal kayma hareketini taklit etmek için tasarlanmıştır. 

Son yıllarda, kalça protezleri gerçekleştirme konusunda pek çok teknik geliştirilmiştir. Bu tekniklerin bazıları minimal invaziv kalça replasmanı olarak adlandırılmakta ve birçok farklı kalça replasmanı işleminde bu tekniğe başvurulmaktadır. Standart kalça replasmanı ile karşılaştırıldığında, daha az invaziv olan bu tekniklerin iyileşme süresini ve ağrıyı azaltması umulmaktadır. Ancak, minimal invaziv kalça replasmanı ile standart kalça replasmanı sonuçlarını karşılaştıran çalışmalar, karışık sonuçlar vermiştir. Yeni anestezi tekniklerinden faydalanılan tüm kalça replasmanı ameliyatları, geleneksel iyileşme süresini hızlandırması ve daha iyi ağrı yönetimi ile sonuçlanmıştır.

İşlemin ardından

Ameliyattan sonra, anestezinin etkisinin geçmesi için birkaç saatliğine bir iyileşme odasına alınacaksınız. Hemşire veya diğer anestezi asistanları, kan basıncınızı, nabzınızı, uyanıklığınızı, ağrınızı ya da rahatlık düzeyinizi ve ilaç ihtiyacınızı izleyecekler. 

Kan pıhtısından korunma

Ameliyattan sonra bacaklarınızda kan pıhtısı oluşma riski yüksektir. Bu komplikasyonu önlemek için aşağıdaki önlemler alınır:

• Erken mobilizasyon. Ameliyattan sonra mümkün olduğunca erken, genellikle de bir gün sonra bir koltuk değneği yardımıyla ayağa kalkmanız ve hatta yürümeyi denemeniz istenecektir.
• Basınç uygulaması. Hem ameliyat sırasında hem de sonrasında elastik kompresyon çorapları  giyebilir veya kan basıncı manşonuna benzeyen şişirilebilir manşonlar takabilirsiniz. Şişirilmiş manşonlar tarafından uygulanan basınç, bacak damarlarınızda kan birikmesini önler ve pıhtı oluşma olasılığını azaltır.
• Kan inceltici ilaçlar. Doktorunuz, ameliyattan sonra enjeksiyon veya oral kan inceltici ilaçlar reçete edebilir. Ne kadar erken yürüyeceğinize, ne denli aktif olduğunuza ve kan pıhtısı konusundaki genel riskinize bağlı olarak ameliyattan sonra birkaç hafta kan inceltici almanız gerekebilir.

Fizik tedavi

Bir fizyoterapist, iyileşmenizi hızlandırmak için hastanede ve evde yapabileceğiniz egzersizler konusunda size yardımcı olacaktır.

Eklemlerinizi ve kaslarınızı yeniden kullanabilmeniz için, aktivite ve egzersizler gününüzün rutin bir parçası haline gelmelidir. Fizik tedavi uzmanınız size güçlendirme ve mobilite egzersizleri tavsiye edecek ve yürüteç, baston veya koltuk değneği gibi yürüme desteklerini nasıl kullanacağınızı öğrenmenize yardımcı olacaktır. Tedavi ilerledikçe, siz yardım olmadan yürüyünceye kadar, bacaklarınıza verdiğiniz ağırlığı yavaş yavaş arttıracaksınız.

Evde iyileşme ve takip bakımı

Hastaneden ayrılmadan önce siz ve size bakacak olan kişiler, yeni kalçanızın bakımıyla ilgili bilgiler alacaksınız. Yumuşak bir geçiş için: 

• Size yemek hazırlaması için bir arkadaşınızı veya akrabanızı ayarlayın. 
• Günlük olarak kullandığınız eşyaları bel seviyesine yerleştirin, böylece eğilmekten ve yukarı uzanmaktan kaçınabilirsiniz.
• Yükseltilmiş bir klozet almak gibi evinizde bazı değişiklikler yapmayı düşünebilirsiniz. 

Ameliyattan altı ila sekiz hafta sonra, kalçanızın uygun biçimde iyileştiğinden emin olmak için cerrahınızla bir kontrol randevunuz olacaktır. İyileşme iyi ilerliyor ise, çoğu kişi bu zaman içinde (sınırlı bir biçimde olsa da) normal faaliyetlerine devam edebilir.

Sonuçlar

Sonuçlar

Kalça replasmanı ameliyatının başarı oranı yüzde 90''ın üzerindedir.

Yeni kalça ekleminizin, ameliyattan önceki ağrılarınızı azaltmasını ve ekleminizdeki hareket aralığını yükseltmesini bekleyebilirsiniz. Ancak ameliyattan önce yapamadıklarınızı yapabilmeyi beklemeyin. Doktorunuz koşma ya da basketbol oynama gibi yüksek etkili aktiviteleri hiçbir zaman onaylamayabilir. Ancak zaman içinde, golf oynayabilir, yürüyebilir, rahat bir bisiklete binebilir ya da yüzebilirsiniz.