Nasıl Düşürülür?

Kolesterolünüzü nasıl düşürürsünüz?

Kolesterol, vücudunuzun yeni hücreler oluşturmasına, sinirleri yalıtmasına ve hormon üretmesine yardımcı olur. Normalde, vücudun ihtiyacı olan tüm kolesterolü karaciğer üretir. Ama kolesterol süt, yumurta ve et gibi hayvansal gıdalar gibi beslenme kaynaklarınızdan da vücudunuza girer. Vücudunuzda çok fazla kolesterol bulunması, kalp hastalığı için çok büyük bir risktir.

Sebepleri

Yüksek kolesterol kalp hastalığına nasıl neden olur?

Kanınızda çok fazla kolesterol olduğunda, bunlar arterlerinizin duvarında birikir. Zaman içinde, bu birikmeler arterlerin, arteskleroz adı verilen bir süreçle sertleşmesine neden olur. Arterler daralır ve kalp kasına kan akışı yavaşlar veya kesilir. Kan kalbe oksijen taşır ve kalbinize yeterince kan ve oksijen ulaşmazsa kalp ağrısı çekesiniz. Eğer kalbinizin bir bölümüne kan akışı ani bir tıkanmayla tamamen kesilirse sonuç kalp krizi olur.

Çoğu insan için bilindik iki kolesterol şekli vardır. Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL veya “kötü” kolesterol) ve yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL veya “iyi” kolesterol). Bunlar, kolesterolün kanda dolaşma biçimleridir. LDL’lerde çok az protein ve yüksek seviyede kolesterol yer alırken, HDL’deyse çok fazla protein ve çok az kolesterol vardır.

LDL, arterleri tıkayan plakların başlıca kaynağıdır. HDL’yse, aslen kandaki kolesterolü temizlemeye çalışır.

Kanımızdaki bir başka yağsa trigliserittir. Günümüzde yapılan araştırmalar, yüksek trigliserit seviyelerinin de kalp hastalığına neden olduğunu ortaya koyuyor.

Belirtileri

Yüksek kolesterolün belirtileri nelerdir?

Yüksek kolesterol tek başına hiçbir belirti vermez. Bu nedenle de, insanlar kolesterol seviyelerinin yüksek olduğundan haberdar değillerdir. Bu yüzden, kolesterol rakamlarınızın nasıl olduğunu bilmek önemlidir. Çünkü çok yüksek olan kolesterol seviyelerini düşürmek, kalp hastalığına yakalanma riskini azaltır. Kalp krizinden ve halihazırda kalp hastası olsanız bile kalp hastalığından ölme ihtimalini düşürür.

Önemli Rakamlar

Hangi kolesterol rakamlarına bakmalıyım?

Yaşı 20’nin üzerinde olan herkesin, en az beş yılda bir kolesterol seviyelerini ölçtürmesi gerekir. Uygulanan test, lipoprotein profili adı verilen bir kan testidir. Bunun içerisinde şunlar yer alır:

  • Toplam kolesterol seviyesi
  • LDL (“kötü” kolesterol)
  • HDL (“iyi” kolesterol)
  • Trigliserit

Kolesterol rakamları şöyle yorumlanır:

Toplam Kolesterol

Kategori

200’den az

İyi

200-239

Yüksek sınırında

240 ve üstü

Yüksek

                       

LDL Kolesterol

LDL-Kolesterol Kategorisi

100’den az

İdeal

100-129

İdeale yakın/idealden yüksek

130-159

Yüksek sınırında

160-189

Yüksek

190 ve üstü

Çok yüksek

                                           

HDL*

HDL-Kolesterol Kategorisi

60 ve üstü

İyi; kalp hastalığı riskinin azalmasına

yardımcı olur

40’tan az

Büyük bir risk faktörü; kalp hastalığı

riskini artırır

*HDL (iyi) kolesterol, kalp hastalığına karşı korur, bu yüzden de HDL için yüksek rakamlar daha iyidir.

 

Trigliserit

HDL-Kolesterol Kategorisi

150’den az

Normal (iyi)
kalp hastalığı

150-199

Yüksek sınırında

200 ve üstü

Yüksek, bazı kişilerde tedaviye

gerek duyulabilir

Risk Faktörleri

Kolesterol seviyelerini neler etkiler?

Kolesterol seviyelerini çok çeşitli faktörler etkiler. Bunlar:

  • Beslenme. Aldığınız gıdalardaki doymuş yağ, trans yağ ve kolesterol, vücuttaki kolesterol seviyelerini artırır. Beslenmede bunların seviyesini azaltmak, kandaki kolesterol seviyesinin düşmesine yardımcı olur.
  • Kilo. Kalp hastalığı için bir risk faktörü olmasının yanı sıra, aşırı kilolu olmak aynı zamanda kolesterolünüzü de yükseltebilir. Kilo vermek LDL, toplam kolesterol seviyesinin düşmesine yardımcı olacağı gibi, HDL’nizin de yükselmesini sağlar.
  • Egzersiz. Düzenli yapılan egzersiz LDL kolesterolü azaltır ve HDL kolesterolü yükseltir. Her gün olmasa da, haftanın 4-5 günü 30 dakika kadar fiziksel aktivite yapmayı denemeniz gerekir.
  • Yaş ve Cinsiyet. Yaşımız ilerledikçe kolesterol seviyesi de yükselir. Menopozdan önce, kadınlar aynı yaştaki erkeklere göre daha düşük toplam kolesterole sahip olma eğilimindedir. Buna karşın menopoz sonrası, kadınların LDL seviyeleri yükselmeye meyleder.
  • Kalıtım. Genleriniz kısmen de olsa vücudunuzun ne kadar kolesterol yapacağını belirler. Yüksek kolesterol aile içinde görülebilir.
  • Tıbbi durumlar. Bazen, tıbbi bir durum kandaki kolesterol seviyesinin yükselmesine neden olabilir. Bunlar arasında hipotiroidizm (normalden az çalışan tiroit bezi), karaciğer ve böbrek hastalığı yer alır.
  • İlaçlar. Steroidler ve progestinler gibi bazı ilaçlar “kötü” kolesterolü artırır ve “iyi” kolesterolü düşürür.

İlaç Tedavisi

Yüksek kolesterolü iyileştirmek için hangi ilaçlar kullanılır?

Kolesterol düşürücü ilaçlar arasında şunlar yer alır:

  • Statinler
  • Niyasin
  • Safra asidi bağlayıcı reçineler  
  • Fibrik asit türevleri

Kolesterol düşürücü ilaçlar, düşük kolesterollü bir beslenme ve egzersiz programıyla birleşince çok etkili olur.

Statinler

Statinler karaciğerdeki kolesterol üretimini engeller. LDL “kötü” kolesterolü ve trigliseritleri azaltır ve HDL “iyi” kolesterolü az da olsa artırır. Bu ilaçlar, yüksek kolesterolü olan çoğu kişinin tedavisinde ilk sırada yer alır. Yan etkiler arasında bağırsak sorunları, karaciğer hasarı ve az sayıda kişideyse kas hassasiyeti veya güçsüzlüğü yer alır.

Niyasin

Niyasin bir B-kompleks vitamindir. Gıdalarda bulunur, ama aynı zamanda reçeteyle yüksek dozlarda almak da mümkündür. LDL kolesterolü düşürür ve HDL kolesterolü yükseltir. Başlıca yan etkileri kızarıklık, kaşıntı, sızlama ve baş ağrısıdır, ama aspirin bu belirtilerin çoğunu azaltabilir. Buna karşın öncelikle doktorunuzla görüşün. Reçetesiz satılan preparatlar arasındaysa uzatılmış salınımlı, süreli salınımlı, kontrollü salınımlı olanlar yer alır. Beslenme takviyelerinde bulunan niyasin, kolesterolü düşürmek için kullanılmamalıdır. Doktorunuz, hangi tür niyasinin sizin için en iyisi olduğunu anlatacaktır.

Safra asidi bağlayıcı reçineler

Bu ilaçlar, bağırsaklarda safrayı bağlar ve dolaşım sistemine yeniden emilmesini önleyecek şekilde işlev görür. Safranın çoğu kolesterolden oluşur, o yüzden de bu ilaçlar vücudun kolesterol tedarikini, böylelikle de LDL ve toplam kolesterolü düşürecek şekilde çalışır. En yaygın yan etkiler kabızlık, gaz ve mide bozulmasıdır.

Fibratlar

Fibratlar, trigliserit seviyelerini düşürür, HDL’yi yükseltir ve LDL kolesterolü azaltır. Fibratların trigliserit açısından zengin parçacıkların bozulmasını sağladığı ve kanda bulunan bazı yağların salgılanışını artırdığı düşünülüyor.

Kolesterol emen inhibitörler de başka bir seçenektir. Bazı durumlarda hastalara, istenilen sonuçların elde edilmesi için birden çok kolesterol düşürücü ilacın yazıldığı da olur.

Yan Etkileri

Kolesterol düşürücü ilaçların yan etkileri nelerdir?

Kolesterol düşürücü ilaçların yan etkileri arasında şunlar yer alır:

  • Kas ağrıları*
  • Anormal karaciğer fonksiyonları
  • Alerjik reaksiyon (deride döküntü)
  • Mide ekşimesi
  • Sersemlik
  • Karın ağrısı
  • Kabızlık
  • Cinsel isteksizlik

*Eğer kas ağrınız varsa, vakit kaybetmeden doktorunuzu arayın. Hayati tehlikesi olan bir durumun belirtisi olabilir.

Kaçınılması Gerekenler

 

Kolesterol düşürücü ilaçlar alırken kaçınmam gereken gıdalar veya başka ilaçlar var mı?

Bitkisel takviyeler ve vitaminler de dahil, aldığınız diğer ilaçlar ve bunların kolesterol düşürücü ilaçlar üzerindeki etkisi hakkında doktorunuza danışın. Kolesterol düşürücü ilaçlar alırken greyfurt suyu içmemeniz gerekir. Çünkü greyfurt suyu karaciğerin bu ilaçları metabolize etme kabiliyetini engeller.
İLGİLİ MAKALE

Tıkalı Kan Damarlarını Açan Gıdalar

Prof. Dr. Tevfik GÜRMEN

Kalp kapakları çökelmişse ne yapılır ve nasıl önlem alınır riski nekadardır... devamı