Hastalık ve Ameliyat

Kalp baypas ameliyatı koroner atardamarlar tıkandığında kalp hastalıklarını tedavi etmekte kullanılabilir. Doktorunuz kanın kalbe yeni bir yoldan akmasını sağlayarak sorunu tedavi edebilir.

Koroner atardamar baypas greft ameliyatı (CABG; “lahana” olarak da bilinir) esnasında bir kan damarı alınır veya vücudun bir yerinden diğerine yönlendirilir. Ardından kan damarı tıkanan damarın çevresinden baypas olarak geçirilir ve kalp kaslarına giden kan akışı sağlanır. Bu kan damarına greft adı verilir.

Bu yedek kan damarları göğüsten, bacak veya kollardan alınabilir. Bu dokulara veya dokulardan kan taşıyan diğer yollar da bulunduğundan bu yedek damarların kullanımı güvenlidir. Cerrah, tıkanmanın yerine, tıkanmanın miktarına ve koroner atardamarların boyutlarına bağlı olarak hangi grefti kullanacağına karar verecektir.

Kalp baypas ameliyatı gelişmiş ülkelerde en çok uygulanan ameliyatlardan biridir.

Hangi Kan Damarları Greft Olarak Kullanılır?

Kalp baypas ameliyatında kullanılan farklı türde baypas greftleri vardır. Cerrah, tıkanmanın yerine, tıkanmanın miktarına ve hastanın koroner atardamarlarının boyutlarına bağlı olarak hangi grefti kullanacağına karar verecektir.

  • İç meme atardamarları (göğüs atardamarı olarak da anılır). Bunlar en sık kullanılan baypas greftleridir; çünkü en iyi ve uzun sonuçları verir. Çoğu vakada bu atardamarlar, oksijen bakımından zengin kan içerdikleri için orijinal formunda tutulabilir. İşlem esnasında atardamarlar tıkanıklığın altında yer alan koroner atardamara dikilir. Bu atardamar göğüste bulunur ve bu atardamara baypas ameliyatı için atılan birincil kesikten ulaşılabilir.
  • Safenöz damarları. Bazı damarlar bacaktan alınır ve aorttan tıkanıklığın altında yer alan koroner atardamara dikilir. Minimal olarak invaziv safenöz damar alımı uygulanabilir, sonuçta daha az yara izi ve daha çabuk iyileşme sağlanır.  
  • Radyal atardamar. Kolun alt bölgesinde ulnar ve radyal atardamar olmak üzere iki atardamar bulunur. Çoğu kişide ulnar atardamar kollara yeterli kan akışını sağladığı için radyal atardamarın alınarak greft olarak kullanılması yan etkilere yol açmaz.    Dikkatli uygulanan ameliyat öncesi ve ameliyat esnasındaki testler radyal atardamarın kullanılıp kullanılamayacağını belirler. Eğer Raynaud sendromu, karpal tünel sendromu veya soğuk havalardan parmaklarda şiddetli ağrı gibi sağlık sorunlarınız varsa, bu baypas grefti için uygun bir aday olmayabilirsiniz. Radyal arter damar kesiği kolun ön kısmına dirseğin 6 cm altına atılır ve bileğin 3 cm üstünde biter. Eğer bu baypas ameliyatını olursanız, radyal atardamarın açık tutulmasına yardımcı olmak için kalsiyum kanal blokeri adı verilen bir ilacı ameliyattan sonra altı ay süreyle kullanmanız gerekebilir. Bazı kişiler ameliyat sonrası bileklerde uyuşukluk hissi olduğunu bildirir. Bununla birlikte uzun süreli duyu kaybı veya uyuşukluk yaygın değildir.
  • Midedeki mide epiplon atardamarları ve karın duvarındaki alt epigastrik atardamarları daha nadiren kullanılan greft türleridir. 

Ameliyat esnasında üç veya dört koroner atardamarın kullanılması yaygındır. Koroner atardamar baypas ameliyatı geleneksel ameliyatlar veya minimal invaziv ameliyatlarla uygulanabilir. Cerrahınız ameliyattan önce minimal invaziv baypas ameliyatı için uygun bir aday olup olmadığınızı görmek için tanısal testleri değerlendirecektir.

Geleneksel Kalp Baypas Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Geleneksel kalp baypas ameliyatı esnasında cerrah kalbe doğrudan ulaşabilmek için sternum (göğüs kemiği) merkezinden aşağıya doğru 20 cm kadar bir kesik atar. Hasta kalp-akciğer baypas makinesine (“on-pump” ameliyatı da denir) bağlanır. Bu makine ameliyat esnasında hastanın vücudundaki kan dolaşımını sağlar. Kalp durdurulur ve cerrah yukarıda tanımlanan baypas ameliyatını uygular. Kalp genellikle 4-5 saatlik ameliyat esnasında 30-90 dakika kadar durdurulur.

Ameliyatın ardından, cerrah göğüs kemiğini özel bir sternal kabloyla, göğsü de özel iç dikişler veya geleneksel dış dikişlerle kapatır.

Off-Pump Ameliyatı Nedir?

“Off-pump” ve atan kalp ameliyatı esnasında cerrah, hastanın kalbi hala atmaya devam ederken işlemi uygular. Kalp-akciğer makinesi kullanılmaz. Cerrah kalbin bazı bölümlerini dengelemek ve tıkalı atardamara baypas uygulamak için gelişmiş ameliyat teknikleri kullanır. Aynı zamanda kalbin geri kalan kısımları kan pompalamaya ve kanı vücutta dolaştırmaya devam eder.

Bugünkü teknolojiyle bütün koroner atardamarlar baypas off-pump olarak uygulanabilir. Off-pump tekniği, kalp-akciğer makinesine bağlanırsa komplikasyon riski yüksek bazı hastalar için ideal bir yöntem olabilir. Örneğin vasküler hastalıklar, aortta ağır plak brikimi (aortik kalsifikasyon), karotid atardamar stenozu (beyine giden atardamarlarda daralma veya tıkanma), geçmişte inme veya geçici iskemik ataklar, nefes alma veya böbrek fonksiyonlarında aksaklıklar gibi sağlık sorunları bulunan kişiler de off-pump tekniği kullanılabilir.     

Bütün hastalar off-pump baypas ameliyatına aday olamaz. Amerikan Kalp Derneğine göre kalp baypas ameliyatlarının yaklaşık olarak %20’si off-pump olarak gerçekleştirilir. Off-pump tekniğini kullanma kararı cerrah tarafından ameliyat esnasında hastanın kalp ve atardamarları daha yakından incelenirken verilir. 

Minimal İnvaziv Ameliyatı Nedir?

Minimal invaziv baypas ameliyatı esnasında cerrah göğse 8-9 cm kadar ufak bir kesik atar ve ameliyatı bu kesik yoluyla gerçekleştirir. Bu ameliyat, eskiyen sol ön atardamarın yerine sol iç meme atardamar grefti gereken kişiler için bir seçenek olabilir.

Robotik destekli tekniklerin kullanıldığı bazı hastalar da ameliyata aday olabilir. Bu teknikler yardımıyla cerrah, hastanın kalbi atarken kapalı bir göğüste çok daha ufak bir kesikle baypas ameliyatını gerçekleştirir.  

Minimal invaziv baypas ameliyatının faydaları arasında şunlar yer alır:

  • Daha ufak kesik ve böylece daha ufak yara izi
  • Hastanede daha kısa süre kalınması. Bazı durumlarda hasta üç gün içerisinde hastaneden çıkabilir (geleneksel ameliyatlarda bu süre 5 veya 6 gündür).
  • Daha kısa sürede iyileşme

Diğer faydalar arasında şunlar yer alır:

  • Daha az kanama
  • Enfeksiyon riskinde düşme
  • Daha az ağrı ve travma

Minimal invaziv kalp baypas ameliyatının sizin için uygun olup olmayacağı konusunda doktorunuzla görüşün.
İLGİLİ MAKALE

Koroner Arterde Ürkütücü Sıralama

Özer SELİMOĞLU

Merhaba özer bey benim ayaklarımda varis var ve iç varisten ameliyat oldum.Ağrılarım geçmeyince bir kalp ve damar cerrahisine muayene oldum ve derin ... devamı