Kürtaj kelime anlamı ile kazımak anlamına gelir, kadın hastalıkları ve doğumda kullanıldığı şekliyle ise rahim içinden doku almak anlamına gelmektedir. Sadece gebelik sonlandırmak için yapılmaz. 

Özellikle kanama bozukluklarında ve monopoz sonrası kanamalarda teşhis amaçlı küretaj yapılabilir(probe kürtaj). Yine infertilite (kısırlık) araştırmalarında yumurtlama olup olmadığını anlamak amacıyla da kürtaj uygulanabilir.

Gebeliğin sonlandırılması amacıyla yapılan kürtaj ülkemizde 10. gebelik haftasına kadar kanuni olarak uygulanmaktadır. 

Eğer bebek ölü ise , bebekte yaşamla bağdaşmayan ciddi bir anormallik (sakatlık) varsa veya gebeliğin tıbben sakıncalı olması durumunda  daha ileri gebelik haftalarında da kürtaj yapılabilir.

Kürtaj Uygulaması

Yasal tahliyeler hem lokal anestezi, hem de genel anestezi altında uygulanabilir. Genel anestezi altında kürtaj her ne kadar maliyeti biraz artırsa da, hem annenin psikolojisi açısından hem de işlemin tümüyle ağrısız seyretmesi açısından daha çok tercih edilir ve önerilir.

Hasta uyuduktan sonra pozisyon verilir ve ilk önce rahimin durumunu ve büyüklüğünü değerlendirmek için jinekolojik muayene yapılır. Rahimin özellikleri anlaşıldıktan sonra vajinal spekulum yerleştirilir. Spekulum ile rahim ağzı görünür hale gelir. Vajina ve serviks antiseptik solüsyonlar ile yıkanarak olası bir enfeksiyona karşı önlem alınır. Lokal anestezi uygulanacak ise bu aşamada yapılır ve serviksin her iki yanına ilaç enjekte edilir. Daha sonra serviks yani rahim ağzı tekdişilli adı verilen bir alet ile tutulur. Bu işlem ağrı verebilir. tekdişilli  çekilerek rahimin düz bir hale gelmesi sağlanır.

Buji adı verilen aletler yardımı ile rahim ağzı genişletilmeye başlanır (dilatasyon). Bunun için mümkün olan en ince buji kullanılır. Bujiler çaplarının milimetre cinsinden büyüklüğüne göre numaralandırılır (1, 2, 3, 4, 5.....)

Dilatasyon işlemi tamamlandıktan sonra plastik (karmen) kanüller rahim ağzından geçirilşerek, rahim boşluğuna ulaşılır. Kanül yerleştirildikten sonra, ucu bu amaç için üretilmiş vakum yaratan özel enjektöre bağlanır. Enjektörün düğmesi açılarak negatif basınç oluşması sağlanır ve enjektör ileri geri hareket ettirilerek rahim içi temizlenir.  Rahim içi tamamen temizlenene kadar işleme devam edilir. Eğer tıbbi bir neden ile ve hekimler kurulu kararı ile 10 haftadan büyük bir gebeliğin sonlandırılmasına karar verilmiş ise bu işlem daha büyük kanülleri vakum cihazlarına bağlayarak yapılır ve ardından keskin küretler ile parça kalıp kalmadığı kontrol edilir. Kürtaj ve yasal konular

Kürtaj ve Riskleri

Kürtaj işleminde yasal sınır 10. gebelik haftasına kadardır ve bu dönemde yapılan kürtaj işleminde  oluşması muhtemel riskler büyük oranda işlemi uygulayan Kadın-Doğum uzmanının tecrübesine bağlıdır.

Lokal anesteziyle (uyuşturarak) yapılan uygulamalarda en sık rastlanan problem lokal anestezik maddeye karşı allerji, aşırı duyarlılık ve vazovagal senkoptur (bayılma). Bu genellikle geçici bir durumdur ve problem oluşturmaz..

İşlemden sonra ağrı , bulantı ve kusma da sık olarak görülen problemlerdir.

Bazen rahim ağzı kanülün geçmesine izin vermeyecek şekilde sert olabilir ve işlem yarıda bırakılabilir. Bu durumda işlem 1 hafta sonra tekrarlanır.

Ufak gebeliklerde  (<4 - 4,5 hafta) kürtaj işlemi başarısız olabilir. Tahliye bir hafta sonrasına ertelenir.

Kürtaj sonrası kanama 1 haftaya kadar sürebilir ancak daha uzun süren kanamalarda kontrole gidilmelidir, içeride parçe kalmış olabilir..

Nadiren rahim kullanılan adetlere bağlı olarak delinebilir. Bu iç kanamaya, bağırsaj-klarda zedelenmeye yol açabileceği gibi bazen hiçbir belirti vermeden hafif ağrı ile delinen yer rahmin kasılması ile kapanabilir...

Enfeksiyon genellikle steril şartlarda yapılmayan kürtaj işleminde ya da anne karnında ölen gebeliklerde ortaya çıkmaktadır. Enfeksiyon , iltihab kendini ağrı, akıntı, aşırı kanama şeklinde belli eder. Kürtaj sonrası verilen antibiyotiklerin düzenli olarak kullanması durumunda bu sorun da ender olarak gözlenir.

Geç dönemde görülen en önemli, ancak ender bir sorun işlem esnasında rahim iç tabakasının aşırı hasar görmesi sonucunda oluşan yapışıklıklardır (Asherman sendromu). Kendini kürtajdan 4-5 hafta geçmesine rağmen adet kanamasının olmaması ve ilaç tedavisiyle de kanama oluşturulamaması şeklinde gösterir. Usulüne uygun yasal sınırlar içinde yapılan tahliyelerde ve özellikle de vakumla uygulanan işlemlerde ender olarak gözlenir.

Kürtaj yasal sorumluluklar getiren hassas bir konudur ve azami dikkat gerektirmektedir.İsteğe bağlı kürtajda yasal sınır 10 haftaya kadardır, ancak eğer bebekte sakatlık v.s. söz konusu ise  veya bebeğin kalp atışları gözlenmiyor ise yaşam sınırı olan 24. haftaya kadar gebelik sonlandırılabilir.

18 yaşını tamamlamamış olanlar ebeveynlerinin yazılı ve imzalı izni ile kürtaj olabilir, hasta evli ise babanın rızası ve izni gerekmektedir ancak hasta evli değil ve 18 yaşını tamamlamışsa kendi isteğiyle gebeliği sonlandırabilir

Her hastaya işlemden önce kürtaj hakkında bilgi verilmeli ve işlemin komplikasyonları ve yol açabileceği problemler anlatılmalıdır.