Nedir

Menisküs yırtılması her diz ekleminizde var olan C harfi şeklindeki kıkırdaklardan bir veya ikisinin sakatlanmasıdır.

Dizinizi güçle  döndürmenize veya burkmanıza neden olan, özellikle tüm ağırlığınızı dizinize koyarken meydana gelen herhangi bir hareket menisküs yırtılmasına neden olabilir. Yaşlılarda dizlerde meydana gelen yaşa bağlı yıpranmalar menisküs yırtılmasına katkıda bulunabilir.

Konservatif tedavi – örneğin buz uygulamak, dinlenmek veya ilaç kullanmak gibi uygulamalar – bazen bir menisküs yırtılmasının ağrısını dindirmek ve sakatlanmanın kendi başına iyileşmesine vakit tanımak için yeterlidir. Ne var ki başka durumlarda yırtık bir menisküsün cerrahi olarak onarılması gerekir.

Belirtileri

Belirtiler

Eğer menisküsünüz yırtılırsa dizinizde şu aşağıdaki belirti ve işaretleri görebilirsiniz: 

  • Bir kırtlama hissi
  • Şiş veya katılık
  • Özellikle dizinizi sağa sola döndürürken ağrı
  • Dizinizi tümüyle uzatmada zorluk veya sanki diziniz kitlenmiş gibi bir engel hissi.

Ayrıca yürürken veya ayağınız üzerine bastığınızda ağrı olabilir.

Doktora Görünme Vakti
Menisküsünüzün yırtıldığından şüpheleniyor, dizinizde bir kırtlama hissi duyuyorsanız; diziniz şiş veya ağrılıysa veya dizinizi eskisi gibi hareket ettiremiyorsanız doktorunuzla temas kurunuz. Bu sırada sakatlanmış olan dizinize buz uygulayın. Ağrınız varsa reçetesiz satılan bir ağrı kesici kullanın.

Sebepleri

Sebepleri

Diziniz kemikler,  tendonlar, kıkırdak ve bağdokular gibi birçok yapıdan oluşan karmaşık bir eklemdir.  Meniski diye bilinen (çoğulu menisküstür) C şeklindeki iki kıkırdak parçası eklemi sağlamlaştırmak ve ona yastık görevi görmek üzere içeriden ve dışarıdan bir kavis yaparak sarar. 

Saldırgan bir şekilde top çelmeye çalışmak, aniden durmak veya dönmek gibi dizinizi kuvvetli bir şekilde döndürdüğünüz hareketlerin sonucunda bir menisküs yırtığı meydana gelebilir. Diz çökme, ağır bir şey kaldırma bile bazen menisküs yırtılmasına neden olmaktadır. Yaşlılarda dizlerde meydana gelen yaşa bağlı yıpranmalar menisküs yırtılmasına katkıda bulunabilir.

Sporcularda menisküs yırtığına, dizinizin ortasından geçen iki bağdan biri olan ön çapraz bağ yırtılması gibi başka sakatlıklar da eşlik edebilir.

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Dizin güçlü bir şekilde kıvrılmasını veya döndürülmesini içeren herhangi bir aktiviteyi yerine getiren bir kişinin menisküsü yırtılabilir. Futbol gibi temas sporları başta olmak üzere tenis veya basketbol gibi diz dönme hareketleri içeren sporları yapanlar yüksek risk grubundadır. Menisküsün yırtılma riski ayrıca dizlerin yaşa bağlı yıpranmasından dolayı yaşlandıkça artar.

Komplikasyonları

Komplikasyonları

Menisküs yırtılması dizin kararsızlaşmasına, dizinizi normal bir şekilde hareket ettirememenize ve geçmeyen diz ağrısına neden olabilir. 

Testleri

Teşhis

Genellikle bir menisküs yırtılması bir fiziksel muayene sırasında belirlenebilir. Doktorunuz bir menisküs yırtılmasını tespit etmek için muayene sırasında dizinizi bükebilir veya bazı hareketleri yapmanızı isteyebilir. Doktorunuz ayrıca teşhisi doğrulamak veya yırtığın ebatını öğrenmek için dizin röntgenini veya manyetik rezonans görüntüsünü (MRI) alabilir.

Bazı durumlarda doktorlar dizin iç kısmını incelemek için artroskop denilen bir enstrüman kullanırlar. Artroskop dizinizin yakınlarındaki küçük bir kesikten içeri sokulur. Cihazın bir ışığı ve küçük bir kamerası vardır, bu kameradan gelen görüntüler büyütülerek bir ekrana yansıtılır. Eğer gerekirse artroskop vasıtasıyla veya dizinizde açılan ilave küçük deliklerden cerrahi aletler de sokulabilir.

Tedavisi

Tedavi ve İlaçlar

Menisküs yırtığının tedavisi konservatif olarak başlar. Doktorunuz şunları tavsiye edebilir:

  • Dinlenin. Diz ağrınızı artıran, özellikle dizinizin bükülmesine veya döndürülmesine neden olabilecek faaliyetlerden uzak durun. Dizinizdeki yükü azaltmak ve iyileşmeyi hızlandırmak için koltuk değnekleri kullanmak isteyebilirsiniz.
  • Buz. Buz dizinizdeki ağrı ve şişi azaltabilir. Her seferinde 15 dakika boyunca bir buz torbası, donmuş gıda paketi veya buzlarla doldurulmuş bir havluyu dizinize uygulayın. İlk iki gün her dört ila altı saatte bir buz uygulayın, bundan sonra da gerek duyduğunuzda yapın.
  • İlaçlar Reçetesiz satılan ağrı kesiciler de diz ağrısını azaltmaya yardım edebilir.
  • Diz egzersizleri. Fizik terapi dizinizin etrafındaki ve bacaklarınızdaki kasları güçlendirerek sağlamlaştırır.
  • Ortopedik cihazlar. Kavis desteklecileri ve ortopedik ayakkabı tabanlıkları yükün diz etrafına daha eşit bir şekilde dağılmasını sağlayarak dizinizin belli bölgelerindeki baskıyı azaltabilir.

Ameliyat
Eğer dizinizin ağrısı, katılığı geçmezse doktorunuz ameliyat önerebilir.  Bazen yırtık bir menisküsü tamir etmek mümkündür. Başka durumlarda menisküs kırpılır. Ameliyat bir artroskop yardımıyla yapılabilir.

Artroskop ameliyatının iyileşme vakti genellikle açık diz prosedürlerinden daha hızlıdır. Genellikle aynı gün evinize dönebilirsiniz. Ne var ki tam iyileşme haftalar veya aylar sürebilir. 

Eğer menisküs dejenere olmuşsa veya yıpranarak erimişse – ki şiddetli dejeneratif artritte böyle bir şey olabilir – doktorunuz o zaman bir diz eklemi takılmasını tavsiye edebilir.

Yaşam Tarzı

Hayat Tarzı Ve Ev Tedavileri

Diz ağrınızı azdıran faaliyetlerden – özellikle dizin bükülmesini veya döndürülmesini gerektiren  hareketleri içeren sporlardan – kaçının. Buz uygulamak veya reçetesiz ağrı kesiciler kullanmak faydalı olabilir.

Önleme

Önlem

Düzenli egzersiz, esneme hareketleri, dizlerinizi güçlendirerek koruyabilir. Yavaş yavaş başlayın ve egzersiz şiddetini aşama aşama artırın. Yaptığınız spor esnasında o spora uygun koruyucu malzemelerinizi takınız.
İLGİLİ MAKALE

Sporcu Hastalığında Ameliyata Son

Prof. Dr. Fahri ERDOĞAN

İyi günler omuzum da kas yırtılması olduğu söylendi mr çekildi hücre tedavisine başlanacak ama benim ağırlarım var ilaç kullanıyorum geçmedi ne yapmam... devamı