Nedir

Nedir?

Peritonit peritoneum’un iltihaplanmasıdır. Peritoneum karın boşluğunun iç duvarını oluşturan dokudur ve karın boşluğunuzdaki organları örter ve tutar. Peritonit genelde bakteri ve mantar enfeksiyonundan kaynaklanır.

Tedavi edilmediğinde peritonit hızla kana ve diğer organlara yayılarak çoklu organ yetmezliğine ve ölüme neden olabilir. Bu nedenle peritonit belirtilerinden herhangi biriyle karşılaştığınızda (en yaygını karın bölgesindeki çok şiddetli ağrıdır) hızla tıbbi yardım alarak tedaviye başlamanız muhtemel ölümcül sonuçları önlemek açısından çok önemlidir.

Belirtiler

Peritonitin ilk belirtileri iştahsızlık ve mide bulantısıdır. Bunlar çabucak, hareket ettikçe kötüleşen sürekli ve aşırı bir karın ağrısına dönüşür.

Peritonitle alakalı olabilecek diğer işaret ve belirtiler şunlardır:

Karın bölgesinde hassasiyet ve şişme
Ürperme
Ateş
Karında sıvı
Aşırı susama
İdrara çıkamama ya da idrarda azalma
Kusma
Gaz çıkarmada zorluk

Sebepler

Peritonitin başlıca iki türü vardır. Primer spontan bakteriyel peritonit peritoneumda oluşan bir enfeksiyondur. İkincil peritonit ise karın boşluğunda gerçekleşen bir iltihap veya yaralanmayla peritoneum içine enfeksiyona yol açacak organizmaların sızmasıyla oluşur. İki türü de hayatı tehdit eder. Primer spontan peritonit’te ölüm oranı yaklaşık %10 iken ikincil peritonitte bu rakam %5’in altındadır.

Primer spontan peritonitin en yaygın risk faktörleri şunlardır.

Siroz hastalığı. Sirozda genellikle karında sıvı birikimi olur. Bu sıvı da iltihaplanabilir.
Böbrek yetmezliği sonucu periton diyaliz. Bu teknikte karnın içine bir kateter yerleştirilir. Bu kateterle böbrek yetmezliği olan hastanın kanındaki artık maddeler toplanır. Bu yöntem, kateter vasıtasıyla iltihaplanma olabileceğinden peritonit riskiyle ilişkilendirilir.

İkincil peritonitin yaygın sebepleriyse şunlardır:

Apandisit, divertikülit veya mide ülseri
Crohn hastalığı ve divertikülit gibi sindirim hastalıkları
Pankreatit
Pelvik iltihabi hastalık
Mide, bağırsak, safra kesesi veya apandisin delinmesi
Ameliyat
Karında bıçak, silah yaralanması gibi sebeplerle oluşan travma

Peritonitin iltihabi olamayan sebepleri arasında karında safra, kan veya baryum gibi yabancı maddelerin bulunması vardır.

Testler

Eğer peritonit belirtileri gösteriyorsanız hemen doktorunuzu arayın. Hızlı tıbbi müdahale özellikle diyaliz hastaları için önemlidir. Bu hastalarda karın ağrısı ve peritoneal sıvının enfeksiyonla savaşan beyaz kan hücreleri dolayısıyla bulanıklaşması beraber bulunur.

Peritonit çabucak, ölümcül olması muhtemel komplikasyonlara yol açabilir. Bunlar arasında kan basıncında aşırı düşme ve organ yetmezliğine sebep olan sepsis ve septik şok da bulunur. Bu nedenle hastaya hızla teşhis konması ve uygun tedaviye başlanması hayatidir.

Doktorunuz size belirtileriniz ve tıbbi geçmişinizle ilgili sorular soracak ve karın bölgenizdeki gerginlik ve hassasiyetle alakalı olarak kapsamlı bir fiziki muayeneden geçirecektir.

Peritonit teşhisi için şu testler yapılabilir:

Kan ve idrar testleri
Röntgen ve bilgisayarlı tomografi (CT) gibi görüntüleme teknikleri
Teşhis amaçlı cerrahi müdahale

Doktorunuz ayrıca parasentez denilen bir işlem gerçekleştirebilir. Bu işlemde karın boşluğundan ince bir iğneyle sıvı çekilip enfeksiyon varlığı için teşhise gönderilir. Parasentez primer spontan peritonit ve pankreatitin neden olduğu ikincil peritonit teşhisinde faydalıdır.

Tedavi

Peritonit teşhisi konulması durumunda hastaneye yatırılırsınız. İltihabı iyileştirmek için size hemen damar içi antibiyotik veya mantar ilacı verilmeye başlanır. Enfeksiyona bağlı sepsis nedeniyle organ yetmezliği gelişirse ayrıca destekleyici tedaviler de gerekecektir. Damar içi sıvılar, kan basıncını koruyan ilaçlar ve beslenme desteği bu tedaviler arasında yer alabilir.

Eğer periton diyaliz bağlantılı peritonitiniz varsa, doğrudan karın bölgenizdeki peritoneal dokuya ilaç verilebilir. Bazı çalışmalarda bu yöntemin damar içi ilaçlara göre daha etkili olduğu rapor edilmiştir. Peritonit tedavi edilene kadar hemodiyaliz gibi başka bir diyaliz yöntemi uygulanması gerekir.

Pek çok vakada acil cerrahi müdahale gerekir. Bu durum, peritonite bilhassa, apandisit, delikli mide ülseri veya divertikülit benzeri hastalıklar yol açtıysa geçerlidir. Patlamış apandis veya apse gibi iltihaplı dokularla enfeksiyondan ciddi zarar görmüş peritoneal dokular cerrahi müdahaleyle alınır.

Hastanede bulunduğunuz sürede sepsis ve septik şok belirtileri için yakın takip ve gözlem altında tutulursunuz. Bu durumun gerçekleşmesi sonucu genelde ivedilikle yoğun bakım ünitesine aktarılmanız gerekir.

Önleme

Peritonit hastalığı, periton diyalizin bir komplikasyonu olmakla beraber, bu durum, gelişen teknoloji ve başlangıçta öğretilen kişisel bakım teknikleriyle eskiye nazaran çok daha az görülür.

Eğer periton diyalize giriyorsanız peritonit riskinizi şu önlemlerle azaltabilirsiniz:

Katetere dokunmadan önce ellerinizi parmak araları ve tırnak altları da dahil, iyice yıkayın.
Değişim işlemleri esnasında ağız ve burnunuzu örten bir maske takın.
Doğru ve steril değişim tekniğini uygulayın.
Kateterin çıktığı yere her gün antibiyotik krem uygulayın.

Kateter veya diyaliz sıvısındaki herhangi bir muhtemel bulaşmayı hemen periton diyaliz hemşirenize bildirin. Pek çok vakada tek doz antibiyotik, bulaşmanın enfeksiyona dönüşmesini engeller.

İLGİLİ MAKALE