• İçindekiler
• Nedir
• Belirtiler
• Risk Faktörleri
• Testler
• Evreler
• Tedavi

Nedir

Nedir?

Rektum sindirim sisteminin bir parçasıdır. Yiyeceklerdeki besinler ince bağırsak tarafından emildikten sonra atıklar kas kasılmalarıyla kalın bağırsağa ilerler. Burada su emilir ve atıklar bağırsağın yaklaşık son 20 cm’lik kısmını oluşturan rektumda geçici olarak depolanır. Atıklar rektumdan anüsten geçerek vücuttan atılır. Rektum çeperi (epitelyum) anüsten çıkan dışkının kayganlaşmasına yardımcı olan mukus salgılar.

Rektum kanseri epitelyumun en üst tabakasındaki hücresel değişimler olarak başlar. Rektal kanser çoğunlukla 50 yaşın üzerindeki kişileri etkiler, risk kadınlara nazaran erkeklerde daha yüksektir. Bazı kişilerdeyse risk genetik faktörlere bağlı olarak daha yüksektir ve bu kişilerde 40 yaşından sonra herhangi bir zamanda hastalık ortaya çıkabilir. 

Eğer erken evrelerinde tedavi edilirse, rektal kanser yüksek oranda iyileştirilebilirdir. Eğer tedavi edilmezse, kanser hücreleri lenf sistemi yoluyla vücudun diğer bölümlerine göç edebilir ve ikincil kanserler oluşabilir.

Belirtiler

Belirtiler

Rektal kanserin belirtileri şunlardır:

• Daha önceki bağırsak alışkanlıklarında, kabızlık ya da ishal gibi değişiklikler
• Acil bağırsak hareketi ihtiyacı
• Tuvaleti kullandıktan sonra bağırsağın boşalmadığı hissi
• Anüsten kan gelmesi
• Karın ağrısı.

Risk Faktörleri

Risk faktörleri

Kişinin rektal kanser riskini artırabilecek faktörler şunlardır:

• İlerlemiş yaş
• Ailede kolon kanseri öyküsü
• Rektumda polipler
• Önceden var olan ülseratif kolit gibi iltihabi bağırsak hastalığı
• Yüksel yağlı, düşük lifli, düşük kalsiyumlu beslenme
• Obezite.

Testler

Testler

Rektal kanser bir dizi test kullanılarak teşhis edilir. Bunlar:

• Rektal muayene: Doktor eldivenli parmağını rektuma sokar ve yumruların olup olmadığını hisseder.
• Dışkıda gizli kan testi: Dışkı laboratuarda incelenir.
• Prostoskop ya da sigmoidoskop: Doktorun rektumu inceleyebilmesi için anüsün içine ince bir alet sokulur
• Kolonoskopi: Rektumu ve kolonu kontrol etmek için uzun bir alet (sedasyon altında) sokulur.
• Biyopsi: Kanserli hücrelerin olup olmadığının laboratuarda incelenmesi için küçük bir doku parçası alınır.
• Baryum lavmanı: Rektuma özel bir sıvı boşaltılır ve röntgen filmleri çekilir.
• Endorektal ultrason: Bir ultrason aleti sokulur ve rektumun resimleri çekilir.
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRG): Rektal kanserinin yayıldığı alanı ve boyutunu saptamak için kullanılan yüksek netlikte bir tarama.

Evreler

Evreler

Rektal kanser farklı evrelerde sınıflandırılır, Bunlar:

• Evre 0: Kanser rektum çeperi (epitelyum) ile sınırlıdır.
• Evre 1: Kanser rektal çeperin daha derin katmanlarına yayılmıştır.
• Evre 2: Kanser rektumun ötesindeki dokulara yayılmıştır ancak lokal bölgedeki lenf bezlerine ulaşmamıştır.
• Evre 3: Kanser ancak lokal bölgedeki lenf bezlerine yayılmıştır.
• Evre 4: Kanser vücut çevresindeki diğer alanlar ulaşarak sekonder kanserler oluşturmuştur.

Tedavi

Tedavi

Rektal kanser için tedavi evresine göre belirlenir ama aşağıdakileri içerebilir:

• Ameliyat: Kanser ve kanserle ilişkili rektal doku ve yakındaki lenf bezleri anüs yoluyla ya da karında açılan bir kesi vasıtasıyla çıkarılır. Rektum daha sonra dikilerek yeniden birleştirilir. Eğer büyük miktarlarda doku çıkarılacaksa, rektumun kapatılması mümkün olmayabilir ve geçici ya da kalıcı olarak bir kolostomi gerekebilir.
• Radyasyon tedavi: Kanser hücrelerini öldürmek için yüksek dozda kesin hedeflenmiş radyasyon kullanılır.
• Kemoterapi: Damar yoluyla ya da ağızdan kanser öldüren ilaçlar verilir.

Tedavi uzmanlaşmış kanser merkezleri tarafından sağlandığında genellikle tedavinin sonuçları daha iyi olur.

Kolostomi

Bazen ameliyatta rektumdan, yeniden birleştirilip dikilemeyecek ya da anüse yeniden bağlanamayacak kadar fazla doku alınabilir. Bu durumda bağırsaklar anüsten ayrılarak karındaki küçük bir delikten (stoma) çıkarılır ve kolostomi torbası yerleştirilir. Kolostomi torbası plastikten yapılır ve özel bir yapıştırıcıyla stomaya yapıştırılır. Atıklar daha sonra çıkarılıp atılarak yenisiyle değiştirilecek olan bu torbaya boşaltılır. 

Bazen başarılı biçimde yeniden biçimlendirilen rektum düzgün biçimde iyileşirken geçici bir kolostomi torbası gerekebilir. Rektal kanser ameliyatı olan her 3 hastanın birinden daha küçük bir oranda kolostomi gerekir.