• İçindekiler
• Nedir
• Sebepler
• Belirtiler
• Testler
• Tedavi

Nedir

Nedir?

Normal uykunun iki ayrı durumu vardır: hızlı göz hareketlerinin olmadığı (NREM) ve hızlı göz hareketlerinin olduğu (REM) uyku. NREM uykusunun 4 aşaması vardır. REM uykusu sırasında, hızlı göz hareketleri olur, nefes düzensiz hale gelir, tansiyon yükselir ve kas tonusu kaybı (felç) oluşur. Ancak, beyin son derece aktiftir ve REM uykusu sırasında beyinde EEG tarafından kaydedilen elektriksel aktivite uyanıklık sırasında kaydedilene benzer. REM uykusu genellikle rüya görmeyle ilişkilidir. REM uykusu, uyku süresinin %20-25''ini kapsar.

REM uykusu davranış bozukluğu (RDB) olan birinde normalde olması gereken felç, tam anlamıyla olmaz ya da hiç yoktur ve kişinin uykusunda hareket etmesine olanak sağlar. RBD, canlı, yoğun ve şiddetli rüyaların dışavurumuyla tanımlanır. Rüyaları dışa vuran davranışlar arasında, konuşma, bağırma, yumruk atma, tekme atma, oturma, yataktan sıçrama, havayı dövme ve kavrama vardır. Alkol veya sedatif-hipnotik ilaçları bırakma sırasında akut bir formu ortaya çıkabilir.

RBD genellikle orta yaşlı ya da yaşlı insanlarda (erkeklerde daha sık) görülür.

Sebepler

Sebepler

Bu bozukluk Parkinson hastalığı, multisistem atrofi, yaygın Lewy cisimcikli demans ve Shy-Drager sendromu gibi çeşitli dejeneratif nörolojik durumla bağlantılı olabilmesine rağmen REM uykusu davranış bozukluğunun (RDB) kesin nedeni bilinmiyor. Kişilerin %55''inde neden bilinmiyor ve %45''inde neden alkol veya sedatif-hipnotik bırakma, trisiklik antidepresan (örneğin, imipramin) ya da serotonin geri alım inhibitörü kullanımı (örneğin, fluoksetin, sertralin ya da paroksetin gibi) ya da diğer antidepresan türleridir (mirtazapin).

RDB genellikle bu nörodejeneratif hastalıkların gelişiminden önce ortaya çıkar. Bir çalışmada, RDB ile tanısı konulan hastaların %38''inde RDB belirtilerinin başlangıcından ortalama 12-13 yıl sonra Parkinson hastalığı gelişti. RBD''nin görülme sıklığı Parkinson hastalığı ve multisistem atrofisi olan kişilerde artar, bu hastaların yaklaşık %69''unda RDB görülür. RBD ve Parkinson hastalığı arasındaki ilişki karmaşıktır; ama RDB olan kişilerin hepsinde Parkinson hastalığı gelişmez.

Belirtiler

Belirtiler

REM uykusu davranış bozukluğunun ana belirtisi, rüyaları dışa vuran davranışlardır, bunlar bazen şiddet davranışlarıdır, bazen kişinin kendisinde bazen de yatak partnerinde yaralanmaya neden olabilir.

Rüyaları dışa vuran bu davranışlar genellikle birine yönelik değildir ve uykudayken yumruk, tekme, sıçrama ya da yataktan atlama gibi hareketleri içerebilir.

Kişi bir atak sırasında uyandırılabilir ya da kendiliğinden uyanabilir ve fiziksel hareketle bağlantılı olan rüyayı gerçek gibi hatırlayabilir.

Testler

Testler

Nörolojik muayene

Nörolojik muayene genellikle normaldir. Ancak, REM uykusu davranış bozukluğunun (RDB) temelinde yatan bir nörolojik sebep olabilecek, dinlenme sırasında el titremesi, hareketlerde yavaşlık ve kas sertliği (gerginliği) gibi Parkinson hastalığı belirtileri dikkate alınmalıdır.

Polisomnografi

Video kaydı ile birlikte polisomnografi RDB olan kişiler teşhisi için tek ve en önemli testidir. Bu test genellikle bir uyku araştırma merkezinde yapılır. Aşağıdaki parametreler gözlenirken, teste giren kişinin merkezde uyuması gerekir:

• Beynin elektriksel aktivitesi (elektroensefalogram [EEG])
• Kalbin elektriksel aktivitesi (elektrokardiyogram [EKG])
• Kas hareketleri (elektromiyogram)
• Göz hareketleri (elektrookülogram)
• Solunum hareketleri

Kişi çeşitli uyku evrelerine geçerken bu parametreler izlenir. Kişi uyanık ve uykuda iken elektrotlardan alınan karakteristik diziler kaydedilir. Uyku sırasında sergilenen davranışları gözlemek için sürekli bir video kaydı alınır.

RDB olan kişilerde polisonogram, REM uykusu EEG paterni ile ilişkili kas tonusu artışı gösterirken, sağlıklı kişilerde REM uykusu EEG paterni kas tonusu yokluğu (atoni) ile ilişkilidir.

Ayrıca, video kayıtları REM uykusu EEG paterni ile uyumlu vücut hareketleri gösterir.

Görüntüleme çalışmaları

Görüntüleme çalışmaları (örneğin, beynin BT taraması ve MRG''si) herhangi bir nörolojik RDB nedeni olmayan kişilerde rutin olarak uygulanmaz, ama nörolojik muayene sırasında bazı anormallikler tespit edilirse yapılabilirler. Görüntüleme çalışmaları ayrıca alkol veya ilaç kullanımı gibi bilinen hiçbir presipitan nedeni bulunmayan genç hastalarda (40 yaştan daha genç) düşünülmelidir.

Tedavi

Tedavi

Evde Tedavi

REM uykusu davranış bozukluğu olan kişilerin kendilerini ve uyku partnerlerini yaralama riski olduğu için, uyku ortamının güvenliği çok önemlidir.

• Potansiyel açıdan tehlikeli nesneleri yatak odasından çıkarın.
• Kişi yataktan düştüğünde onu yaralayabilecek zeminde bulunan mobilya ve nesneleri ortadan kaldırın.
• Yatağı yere koyun ya da yatağın etrafına yastıklar koyun.
• Mümkünse kişinin yatak odasında yerde uyumasını sağlayın, özellikle fiziksel davranışlar sırasında yataktan ayrılanların.
• Belirtiler geçinceye kadar yatak arkadaşı başka bir yatakta uyumalıdır.
• Ped takviyeli bariyerleri bulunan bir yatak düşünülebilir.

İlaçlar

Klonazepam, çok az tolerans ya da kötüye kullanma vakası olan, hastaların yaklaşık %90''ında belirtilerin hafiflemesini sağlayan ve REM uykusu davranış bozukluğu (RDB) tedavisinde oldukça etkili bir ilaçtır. Etkisi genellikle ilk hafta içinde, ilk gece başlar. Başlangıç ??dozu yatmadan önce 0,5 mg''dır, bazı insanlarda aniden 1 mg''a yükseltmek gerekebilir. Yıllarca devam eden tedaviyle orta şiddette bacak seğirmesi, uykuda konuşma ve daha karmaşık davranışlar yeniden ortaya çıkabilir. İlaçların bırakılmasının hemen ardından şiddet davranışları ve kabuslar tekrar ederse, RDB olan bütün bireylerde tedavi süresiz olarak devam etmelidir.

Trisiklik antidepresanlar gibi diğer ilaçlar REM uykusu davranış bozukluğu (RDB) olan bazı kişilerde etkili olabilir. Ancak, trisiklikler aynı zamanda bazı hastalarda RDB hastalarında başlatıcı etki yapabilir.