• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Risk Faktörleri
• Komplikasyonları
• Muayenesi
• Testleri
• Tedavisi
• Önleme

Nedir

Reye Sendromu

Reye sendromu karaciğer ve beyinde şişmeye yol açan nadir ancak ciddi bir durumdur. Reye sendromu en sık, bir viral enfeksiyonu iyileşmekte olan ve aynı zamanda metabolik bozukluğu olan çocuklarla gençleri etkiler. Zihin bulanıklığı, nöbetler ve bilinç kaybı gibi belirtiler acil tedavi gerektirir. Reye sendromunun erken teşhisi ve tedavisi çocuğun hayatını kurtarabilir.

Reye sendromu aspirinle bağlantılı bulundu, bu yünden çocuklara veya gençlere aspirin verirken dikkatli olun. Aspirinin 2 yaşından büyük çocuklarda kullanımı onaylanmış olmasına rağmen, suçiçeği veya grip benzeri belirtiler için çocuklar ve gençler asla aspirin almamalıdır. Eğer endişeleriniz varsa doktorunuzla konuşun.

Belirtileri

Belirtileri

Reye sendromunda, bir çocuğun kan şekeri seviyesi genellikle düşerken kanındaki amonyak ve asit düzeyleri artar. Aynı zamanda, karaciğer şişebilir ve yağ birikintileri oluşabilir. Şişme aynı zamanda beyinde de gerçekleşebilir ve bu, nöbetler, kasılmalar ve bilinç kaybına neden olabilir.

Reye sendromu belirtileri genelde grip, suçiçeği veya soğuk algınlığı ve benzeri bir üst solunum yolu enfeksiyonu gibi bir viral enfeksiyondan yaklaşık üç ila beş gün sonra ortaya çıkar. 2 yaşından daha küçük çocuklar için, Reye sendromunun ilk belirtileri ishal ve hızlı nefes alıp verme olabilir. Büyük çocuklar ve gençler için Reye sendromunun erken belirtileri şunlar olabilir:

• Sürekli kusma
• Olağandışı uyku hali veya uyuşukluk

Durum ilerledikçe, belirtiler daha ciddileşebilir:

• Sinirli, agresif veya mantıksız davranışlar
• Zihin bulanıklığı
• Kol ve bacaklarda zayıflık ya da felç
• Nöbetler
• Bilinç kaybı

Bu belirtiler acil tedavi gerektirir.

Ne zaman doktora gitmelisiniz
Reye sendromunun erken teşhisi ve tedavisi çocuğun hayatını kurtarabilir. Çocuğunuzda Reye sendromu olduğundan şüpheleniyorsanız, hızlı hareket etmek çok önemlidir.

Eğer çocuğunuzda, soğuk algınlığı, grip ya da suçiçeğiyle geçen bir dönem sonrası olağandışı uyku hali, uyuşukluk veya ani davranış değişikliği görürseniz hemen çocuğunuzun doktoruyla iletişime geçin.

Nöbetler, kasılmalar ya da bilinç kaybı gerçekleşirse acil servisi arayın.

Sebepleri

Sebepleri

Reye sendromunun ortaya çıkışında çeşitli etmenler rol oynayabilir ama kesin sebebi bilinmiyor. Yağ asidi oksidasyon bozukluğu olan çocuk ve gençlerde, viral bir hastalık veya enfeksiyon (özellikle grip ve su çiçeği) tedavisi için aspirin kullanımı, Reye sendromunu tetikliyor gibi görünüyor. Yağ asidi oksidasyon bozuklukları, bir enzim eksik olduğu ya da düzgün çalışmadığı için vücudun yağ asitlerini parçalayamadığı kalıtsal metabolik bir hastalık grubudur. Çocuğunuzun bir yağ asidi oksidasyon bozukluğu olup olmadığını belirlemek için bir tarama testi gerekir.

Bazı durumlarda, Reye sendromu viral bir hastalığın ortaya çıkardığı, temelde olan metabolik bir durum olabilir. Böcek ilacı, bitki öldürücü ilaçlar ve tiner gibi bazı toksinlere maruz kalmak da Reye sendromuna yol açabilir.

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Genellikle aşağıdaki etmenler bir araya geldiğinde çocuğunuz için Reye sendromu riski artabilir:

• Grip, suçiçeği ya da üst solunum yolu enfeksiyonları gibi bir viral enfeksiyonun tedavisi için aspirin kullanmak
• Temelde bir yağ asidi oksidasyon bozukluğu olması

Komplikasyonları

Komplikasyonlar

Değişen derecelerde beyin hasarı mümkün olmasına rağmen, Reye sendromu olan çocukların çoğunluğu hayatta kalır. Uygun teşhis ve tedavi gerçekleşmezse, Reye sendromu birkaç gün içinde ölümcül olabilir.

Muayenesi

Muayene

Reye sendromu genellikle nöbetler ya da bilinç kaybı gibi ciddi belirtiler gösterdiği için, acil bir durumda teşhis edilir. Bazı durumlarda, erken belirtilerin ardından bir doktor randevusu gelir. Muhtemelen beyin ve sinir sistemi bozuklukları konusunda uzmanlaşmış bir doktora (nörolog) sevk edileceksiniz.

Randevular kısa olabilir ve konuşulacak çok şey vardır, bu nedenle iyi hazırlanmakta yarar var. Aşağıda randevunuza hazırlanmak için yardımcı olacak bazı tavsiyeler bulabilirsiniz.

Ne yapabilirsiniz?

• Önceden randevu kısıtlamalarının farkında olun. Randevu aldığınız sırada önceden yapmanız gereken bir şey olup olmadığını sorun.
• Çocuğunuzun yaşadığı her belirtiyi yazın. Bunlar randevu almanızın nedenleriyle alakasız gibi görünen belirtiler de olabilir.
• Çocuğunuzun aldığı bütün ilaçların bir listesini yapın; vitaminler, besin takviyeleri ve reçetesiz ilaçlar da buna dahil. Hatta daha iyisi, orijinal şişeleriyle birlikte dozlar ve talimatların yer aldığı yazılı bir listeyi yanınızda götürün.
• Yanınıza bir aile üyesi veya arkadaş alın. Bu randevu sırasında size verilen bütün bilgileri eksiksiz almak zor olabilir. Size eşlik eden biri kaçırdığınız ya da unuttuğunuz bir şeyi hatırlayabilir.
• Doktorunuza sormak istediğiniz soruları yazın. Soru sormaktan ya da doktorunuzun söylediği bir şeyi anlamadığınızda söylemekten korkmayın.

Zamanın yetmemesi ihtimaline karşı sorularınızı en önemliden en önemsize doğru sıralayın. Reye sendromu için doktorunuza sorabileceğiniz bazı temel sorular şunlardır:

• Çocuğumun belirtilerinin olası sebepleri nelerdir?
• Teşhisi doğrulamak için hangi testler gerekir?
• Tedavi seçenekleri ve her biri için artılar ve eksiler nelerdir?
• Hangi sonuçları bekleyebilirim?

Doktorunuza danışmak için hazırladığınız sorulara ek olarak, randevu sırasında anlamadığınız bir şey olursa sormaktan çekinmeyin.

Doktorunuzdan ne bekleyebilirsiniz?

Gittiğiniz nörolog büyük olasılıkla çocuğunuzun belirtileri ve viral hastalık geçmişiyle ilgili sorular soracaktır. Doktor ayrıca tıbbi bir muayene yapacak ve çocuğunuzun durumuyla ilgili bilgi toplamak, menenjit ya da ensefalit gibi diğer hastalıkların olasılığını ortadan kaldırmak için testler planlayacaktır. Doktorunuz bu süreçte sizinle konuşacak ve hangi testlerin neden yapılacağını anlatacaktır.

Testleri

Testleri

Reye sendromu için özel bir test yoktur. Tarama genellikle kan ve idrar testleriyle yağ asidi oksidasyon bozuklukları ve diğer metabolik hastalıklar için yapılan testlerle başlar.

Bazen karaciğer sorunlarının olası nedenlerini değerlendirmek ve herhangi bir nörolojik anormallik olup olmadığını araştırmak için daha invaziv tanısal testler gerekebilir. Örneğin:

• Omurilikten sıvı alma (lomber ponksiyon). Omurilikten sıvı almak doktora, beyin ve omurilik zarlarında oluşan enfeksiyon (menenjit) ya da beyinde oluşan iltihap veya enfeksiyon (ensefalit) gibi benzer belirtiler gösteren hastalıkları belirlemekte ya da elemekte yardımcı olabilir. Bu işlem sırasında, bir iğne belden omuriliğin başladığı yere kadar sokulur. Beyin omurilik sıvısından küçük bir örnek alınır ve analiz için laboratuara gönderilir.
• Karaciğer biyopsisi. Bir karaciğer biyopsisi doktora, karaciğeri etkileyebilecek diğer koşulları belirlemekte ya da elemekte yardımcı olabilir. Karaciğer biyopsisi sırasında, bir iğne karnın sağ üst tarafından karaciğere kadar sokulur. Karaciğer dokusundan küçük bir örnek alınır ve analiz için laboratuara gönderilir.
• Bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG). Kafa için uygulanan BT ya da MRG doktora, davranış değişikliği ya da uyku haline neden olabilecek diğer koşulları belirlemekte ya da elemekte yardımcı olabilir. Bir BT taramasında, beynin iki boyutlu detaylı görüntülerini üretmek için bilgisayara bağlı gelişmiş bir görüntüleme makinesi kullanır. MRG taramasında beyin görüntüleri oluşturmak için X ışınları yerine, güçlü bir manyetik alan ve radyo dalgaları kullanılır.
• Cilt biyopsisi. Yağ asidi oksidasyon bozuklukları veya metabolik bozuklukları test etmek için bir cilt biyopsisi gerekebilir. Cilt biyopsisi sırasında, bir doktor laboratuvarda analiz ettirmek için küçük bir deri örneği alır. Biyopsi genellikle doktor muayenehanesinde lokal anesteziyle yapılır.

Tedavisi

Tedavisi

Reye sendromu genellikle hastanede tedavi edilir. Ağır vakalar yoğun bakım ünitesinde tedavi edilebilir. Hastane personeli çocuğunuzun kan basıncı ve diğer hayati göstergelerini yakından izleyecektir. Özel tedavi şunları içerebilir:

• Damar içi sıvılar. Glikoz ve bir elektrolit çözeltisi damar yoluyla verilebilir.
• Diüretikler. Bu ilaçlar kafa içi basıncı düşürmek ve idrar yoluyla sıvı kaybını artırmak için kullanılabilir.
• Nöbet önleyici ilaçlar. Bu ilaçlar nöbetleri önlemek için kullanılabilir.
• Kanamayı önleyen ilaçlar. Karaciğer anormalliklerinden kaynaklanan kanama, K vitamini, plazma ve trombositle tedavi gerektirebilir.

Çocuğunuzun nefes almakta zorlanıyorsa, o bir solunum cihazıyla (ventilatör) desteklenebilir.

Önleme

Önleme

Çocuklar veya gençlere aspirin verirken dikkatli olun. Aspirinin 2 yaşından büyük çocuklarda kullanımı onaylanmış olmasına rağmen, suçiçeği veya grip benzeri belirtiler için çocuklar ve gençler asla aspirin almamalıdır. Buna aspirin ve aspirin içeren ilaçlar dahildir.

Bazı hastane ve sağlık tesisleri, hangi çocuklarda Reye sendromu meydana gelme riskinin daha yüksek olduğunu belirlemek için, yenidoğanlarda yağ asidi oksidasyon bozuklukları taraması yapıyor. Yağ asidi oksidasyon bozukluğu olduğu bilinen çocuklar aspirin veya aspirin içeren ürünler almamalıdır.

Çocuğunuza ilaç vermeden önce mutlaka prospektüsünü kontrol edin, buna reçetesiz ürünler ve alternatif ya da bitkisel ilaçlar da dahil. Aspirin bazı beklenmedik ilaçlarda boy gösterebilir. Bazen aspirin başka isimlerle de ortaya çıkabilir, örneğin:

• Asetilsalisilik asit
• Asetilsalisilat
• Salisilik asit
• Salisilat

Çocuğunuz grip, suçiçeği veya başka bir viral hastalık varsa, ateşini düşürmek ya da ağrısını azaltmak için başka ilaçlar (asetaminofen, ibuprofen veya naproksen sodyum) kullanın.

Fakat aspirin kuralının geçersiz olduğu bir yer var. Kawasaki hastalığı gibi bazı kronik hastalıkları olan çocuk ve gençlerin, aspirin içeren ilaçlarla uzun süreli tedaviye ihtiyacı olabilir. Çocuğunuzun aspirin tedavisine ihtiyacı varsa, aşılarının yapıldığından emin olun; iki doz suçiçeği aşısı ve bir yıllık grip aşısı. Bu iki viral hastalıktan kaçınmak Reye sendromu önlemeye yardımcı olabilir.