• İçindekiler
• Genel Bakış
• Mutfakta
• Banyoda
• Dışarıda
• Seyahatte
• Hobiler

Genel Bakış

Görme Kaybına Uyum Sağlamak: Genel Bakış

Yaşa bağlı sarı nokta hastalığı (AMD), glokom, katarakt ya da herhangi bir göz hastalığıyla yaşamak yemek pişirmenin, egzersiz yapmanın, sosyalleşmenin veya iyi bir kitabın keyfine varmanın imkansız olduğu anlamına gelmez.

Ev içinde ve dışında yapacağınız birkaç basit ayarlamayla günlük hayatınızı eskisi gibi sürdürebilirsiniz.

Görme kaybı olan bir kişi olarak ihtiyaç duyduğunuz konuları ve ne tür değişikliklerin fayda sağlayabileceğini konuşabileceğiniz bir bakıcınız olabilir. Yardımını istediğiniz kişi sizin için nelerin önemli olduğunu muhakkak anlamalı.

Bir bakıcı olarak birinin evinde ya yatılı ya da kısa veya uzun vadeli çalışırsınız. Bakıcılığını üstlendiğiniz kişiyle konuşmadan gerekli olduğunu düşündüğünüz değişiklikler hakkında karar vermekten çekinin.

Görme kaybı olan kişiler bazen rahatsızlık vermemek için yardım istemekten çekinirler. Bir resim asmak gibi basit işler artık, bir arkadaşın veya bakıcının yardımını gerektirebilir. Bir bakıcı olarak uygun gördüğünüz sıklıkta yardımınızı sunmalı ama bu konuda net olmalısınız. “Bir şeye ihtiyacın olursa söyle” gibi ucu açık bir teklif yerine “Alışverişe gidiyorum, gelmek ister misin?” diyebilirsiniz. Yardım sunmak ve istemek iki taraflı bir süreçtir. Açık ve dürüst bir iletişim yoluyla, hem görme kaybı olan kişinin hem de bakıcının ihtiyaçları ve beklentileri tatmin edilebilir.

Mutfakta

Mutfakta

Kap kacak, yemek pişirme malzemeleri ve diğer araç gereçlerle karşıtlık yaratmak adına mutfak tezgahı boyanabilir. Herhangi bir boyacı ya da nalbur size tezgahı ne tür bir boyayla boyayabileceğinizi söyleyebilir.

Mutfak kontrol listesi:

• Elektrik prizlerini duvar rengiyle karşıtlık yaratacak bir renkte boyayın ya da değiştirin.
• Prizleri boyamak yerine kenarlarına karşıtlık yaratacak renkte kalın bir bant da çekilebilir.
• Ocağın yüzeyi açık bir renkse, çelik kap ve tencereleri daha koyu renktekileriyle değiştirin.
• Koyu bir masa örtüsü üstünde açık renkli tabaklar kullanın. Ya da tam tersi.
• Ocak ve diğer mutfak aletlerinin en sık kullanılan düğmelerini kalın ve parlak ojeyle işaretleyin.
• Kavanoz ve konserve kutularını kalın bir keçeli kalem ve tekrar kullanabileceğiniz işaret kartlarıyla etiketleyin.
• Mutfaktaki ufak kilimleri kaldırın; kolayca görülemediklerinden takılıp düşülebilir.
• Dolap ve çekmeceleri her zaman kapalı tutun; her şeyin her zaman yerinde olsun.
• Hangi yemeğin tabağın neresinde olduğunu belirlemek için “saat metodu” kullanın. Örneğin, “Pilav saatin üç yönünde ve fasulye yedi yönünde”.

Banyoda

Banyoda

Rehabilitasyon uzmanları, görme kaybı olan kişilere banyodaki mahremiyetlerini ve bağımsızlıklarını korumak adına birçok yöntem önerebildiklerinden mükemmel kaynaklardır.

Banyoyu mümkün olduğunca güvenli hale getirmek için uygulanabilecek bazı tavsiyeler.

Banyo kontrol listesi:

• Aydınlatılmış ve büyüten aynalar kullanın.
• Diş fırçasının beyaz telleri üstünde karşıtlık yaratması için renkli diş macunları kullanın.
• Banyo dekoruyla karşıtlık yaratacak havlular kullanın.
• Küvet ya da duşta kauçuk bir mat kullanın.
• Küvete parlak renkli bir sünger koyun. Böylelikle suyun ne kadar yükseldiğini görebilirsiniz.
• Zamanı geçmiş ilaçları atın.
• Mevcut ilaç kutularını kalın siyah harflerle işaretleyin. İlaç dolabında da neyin ne olduğunu gösteren büyükçe basılmış bir liste tutun. Örn. “A: Tansiyon hapları: Her sabah bir tane”.
• Takılıp düşmemek için banyo paspasını her kullanımdan sonra küvetin kenarına asın.

Dışarıda

Yeniden Dışarıda

Şimdi evde bazı değişiklikler yaptığınıza göre dışarıda neleri kolaylaştırabileceğinize bir bakalım. Dışarı çıktığınızda yanınızda bir bakıcı olsa da olmasa da, dikkatlice planlamak ve iyi bir organizasyon büyük faydası getirecektir.

Bağımsız seyahat etme becerileri konusunda yetkin biri tarafından alacağınız eğitim, ev dışındaki faaliyetlerinizde daha güvenli hissetmenizi sağlayacaktır. Görme kaybı olan bazı kişiler beyaz baston kullanmanın büyük faydasını görür. Bunun tek sebebi yollarını bulmak değil aynı zamanda başka insanların da belki öteki türlü farkına varmayacakları, bir görme engellerinin olduğunu belli etmek içindir. Farklı kullanıcılar için farklı çeşitlerde beyaz bastonlar bulunur; katlanır seyahat bastonları, beyaz destek bastonları ve uzun mesafe seyahat bastonları. Bazı kişiler beyaz bir baston kullanmaktan çekinse de, çoğu kişi sağladığı üstünlüklerin daha fazla olduğunun farkına varıp hem hareket kabiliyetlerini artırmak hem de bir belirteç aracı olarak kullanıyor. Eğer beyaz bir bastonun size faydası olacağını ya da bir bakıcıysanız ve bakıcılığını üstlendiğiniz kişinin beyaz bir baston kullanmaktan fayda göreceğini düşünüyorsanız, görme engelliler dernekleriyle temasa geçin. Onlar size aynı zamanda hareket kabiliyetinizi artıracak eğitimler hakkında da bilgi verebilirler.

Seyahatte

Bağımsız Seyahat Etmek

Görme kaybı artık tek başınıza seyahat edemeyeceğiniz anlamına gelmez. Çevresel algınıza ya da mevcut görme, işitme kabiliyetine ya da yön bulmada yardımcı olabilecek beyaz bastona güvenerek yolunuzu bulabilirsiniz.

Her türlü faaliyette olduğu gibi güven ve beceri zamanla oluşacaktır. Kör ya da görsel engelli olan bazı kişiler bağımsız seyahat etme konusunda diğerlerine göre daha istekli olabilirler. Belli bir adaptasyon süresinden sonra görme kaybınızı kabullenebilir ve bakıcınıza kendi ayak işlerinizi kendi kendinize yapmak istediğinizi söyleyebilirsiniz.

Ev dışında başınıza gelebilecek sinir bozucu durumların nasıl üstesinden gelebileceğiniz hakkında birkaç ipucu.

Bağımsız Seyahat Kontrol Listesi:

• Büyük harflerle basılmış çekler ve imza atmayı kolaylaştıran yazma araçları kullanın.
• Demir paraları dokunarak, kağıt parayıysa katlayarak ya da cüzdanda birimine göre ayırarak tanımlayın.
• Parlak ışıklı bir ortamdan daha karanlık bir ortama geçerken gözlerinizin alışması için kendinize süre verin.
• Yazıları, fiyat etiketlerini, asansör düğmelerini ya da yön işaretlerini okuyabilmek için yanınızda bir büyüteç veya ışık kalemi taşıyın.
• Alışveriş listesi yapmak için elle yazılmış bir listeyle boğuşmak yerine bir mini kaset kaydedicisi kullanın.
• Otobüs şoförüne önceden hangi durakta ineceğinizi söyleyin ve otobüsün ön kısmında oturun.

Hobiler

Yeni Yaşam Biçimleri ve Hobiler

Görme kaybı olan kişiler için sosyal gruplara katılmak ve yeni insanlarla tanışmak zor olabilir. İnsanların ilk yaptığı şey genelde göz teması kurmaktır. Görme kaybı olan kişiler için bu her zaman mümkün olmayabilir. Görme kaybı olan birçok kişi de bu yüzden sosyalleşmekten çekinir.

İlk aşamada sizi tanıştırmaları için yanınızda eşlik edebilecek bir arkadaşınızı götürebilirsiniz. Onlar için diğerlerine, gülümsemelerinin ve el sallamalarının görülmediğini açıklamak ve sizinle konuşurken kendilerini tanıtmalarını önerme daha kolay olabilir. Örneğin, “Selam Ahmet. Ben Ali. Nasılsın?”

Ciddi görme kaybı olan kişilerin vazgeçmekte en çok zorlandığı konulardan biri araba kullanmaktır. Ama okumak ya da bir müzik aleti çalmak, biraz sabır ve ayarlamayla devam ettirilebilir. Örneğin, büyük harflerle basılmış kitaplar ya da bir büyüteç, okuma için faydalı olabilir. Müzik notaları, fotokopisi çekilerek büyültülebilir. Ayrıca Braille müzik notaları da temin edilebilir.

Aile fertlerinin, arkadaşların ve bakıcıların yardımıyla çok fazla görme gerektirmeyen yeni hobiler belirlenebilir. Örneğin okumakta çok zorlanılıyorsa, sesli kitaplar mükemmel bir alternatif oluşturabilir. Sesli ve büyük baskılı kitaplar kütüphane ve kitapçılardan temin edilebilir.

Büyük baskılı bulmacalar ve oyun kartları, bu konuda meraklı olanlar için temin edilebilir. Spor meraklıları da normalde uyguladıkları egzersizleri tekrar gözden geçirebilir; yalnız yürüyüşe çıkmak yerine bir arkadaşla yürüyüşe çıkılabilir ya da bir atletizm parkurunda uzun mesafe yürüyüşleri yapabilirler. Jimnastik salonlarının çoğunda bulunan bisiklet ve diğer oturmalı aletler de aktif kalmak için oldukça uygundur.

Birinin yaşam biçiminin değiştirilmesi, dahil olan herkes için zor ve esneklik ve sabır gerektiren bir şeydir. Bir ömür boyunca edinilmiş zevk alma ve zaman geçirme alışkanlıklarından vazgeçmek oldukça zordur. Bununla beraber, eski hobilere bağlı kalmak bazen sinir bozukluğuna neden olabilir ve sonuçta beklenen haz alınmayabilir. Yaratıcı olun. Görme kaybı hayatınızda çok heyecanlı değişiklikleri gerçekleştirme şansı sunabilir.