Yetişkinlerde DEHB Olabilir mi?

DEHB (dikkat eksikliği ve hiperaktivite) olan bazı çocuklar, ergenlik ve yetişkin döneminde de bunu devam ettirirler. Bu rahatsızlığa sahip yetişkinliklerin çoğu bunu bilmezler. Bu kişiler bir şeyleri organize etmenin, bir işe sadık olmanın, ya da randevuları hatırlamanın kendileri için imkânsız olduğunu zannedebilirler. DEHB olan yetişkinler için sabah kalkmak, evden işe gitmek için çıkmak, işe zamanında varmak ve işte üretken olmak gibi günlük aktiviteler zor olabilir.

Bu yetişkinlerin okulda başarısızlık hikâyeleri, iş yerinde problemleri ya da kötü ilişkileri olur. Çokları çoklu trafik kazası yaparlar. Aynı çocuklarda olduğu gibi bu durumdaki yetişkinler de daima huzursuz görünürler, aynı anda birkaç işle meşgul olurlar ancak bu işlerin çoğunda da başarısız olurlar. Ayrıca büyük bir ödülü elde etmek ya da bir işi başarmak için adım adım gitmek yerine çabuk davranma eğilimindedirler.

Yetişkinlerde DEHB Nasıl Teşhis Edilir?

Tıpkı çocuklarda olduğu gibi DEHB şüphesi olan yetişkinler de yetkili bir sağlık uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Ancak uzman, bir yetişkini değerlendirirken geniş kapsamlı bir belirti yelpazesini göz önünde bulundurmak durumundadır çünkü yetişkinlerdeki belirtiler çocuklarda görülen belirtiler kadar net olmayabilir ve daha fazla değişkenlik ve çeşitlilik arz eder.

Bir yetişkine DEHB teşhisi konulabilmesi için belirtilerin görülmesi, bu belirtilerin çocuklukta başlaması ve ergenlik ve yetişkinlik boyunca devam ediyor olması gerekir. Uzman yetişkinin DEHB teşhis kriterlerine ihtiyacı olup olmadığını belirlemek amacıyla belli puanlama ve ölçekler kullanacaktır. Bunun yanı sıra uzman kişinin çocukluktaki davranış hikâyesine ve okul başarısına bakacak ve ayrıca eşi, yakın arkadaşları ebeveyni ve ilişkide bulunduğu diğer insanları dinleyerek onlardan da bilgi alacaktır.

Bazı yetişkinler için DEHB teşhisi konulması belli bir rahatlama hissi oluşmasını sağlar. Çocukluğunda DEHB rahatsızlığı olan ancak teşhis edilmemiş yetişkinler, yıllar içinde kendileri ile ilgili olumsuz duygular geliştirmiş olabilirler.Teşhis konulması bu kişilerin kendi problemlerinin sebeplerini anlamalarını sağlar ve tedavi ile birlikte problemlerine daha etkin bir şekilde eğilmeleri mümkün hale gelmiş olur.

Yetişkinlerde DEHB Nasıl Tedavi Edilir?

Büyük ölçüde rahatsızlığı taşıyan çocuklarda olduğu gibi DEHB rahatsızlığı olan yetişkinlerde de ilaç tedavisi, psikoterapi ya da bu her iki tedavinin kombinasyonundan oluşan bir süreç uygulanır.

Tıbbi Tedavi: DEHB rahatsızlığı olan yetişkinler için uzatılmış tedavi formları tavsiye edilmektedir ancak bu tedaviler yetişkinler için henüz ispatlanmış değildir. Ancak onaylanmamış da olsa bu tedaviler doktorlar tarafından etiketsiz olarak uygulanmaktadır.

DEHB tedavisinde kullanımı FDA (Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi) onayından geçmemiş olmasına rağmen, antidepresanlar yetişkinlerde DEHB tedavisinde kullanılmaktadır. Yeni bir antidepresan olan venlafaksin norepinefrin beyin kimyasalı üzerindeki etkisi nedeniyle tavsiye edilebilmektedir. Güncel klinik deneylerde de dopamin üzerinde etkili olan bupropion anti depresanının DEHB rahatsızlığı olan yetişkinlerde faydalı olduğu görüldü.

Stimülanların bulunduğu yetişkin reçeteleri ve diğer ilaç tedavileri uzmanlık gerektirmektedir. Örneğin yetişkinler sık sık diyabet ya da yüksek tansiyon gibi fiziksel problemler ya da endişe ve depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklar için tedaviye ihtiyaç duyarlar. Bu tedaviler bazen simültanlarla kötü bir etkileşime girerler. DEHB olan yetişkinlerin diğer tedavi seçenekleri için doktoru ile görüşmesi gerekir.

Eğitim ve Psikoterapi: Bir profesyonel danışman ya da terapist DEHB olan yetişkine geniş bir takvim ya da bir günlük, listeler, hatırlatıcı notlar gibi araçlar ya da anahtarlar için özel yer belirlemek gibi yöntemlerle hayatını nasıl düzenleyebileceğini öğreterek yardımcı olabilir. Büyük işlerin yönetilebilir daha küçük adımlara bölünerek başarılması sağlanır ve böylece kişide bir başarma duygusu oluşur.

Zihinsel davranış terapisi kişinin kendisini kötü hissetmesinin, bunu doğuran kötü tecrübeler incelenerek değiştirilmesine yardımcı olur. Terapist yetişkini, tedavi ile gelen değişikliklere kendini uydurması için teşvik eder, örneğin yetişkine bir şey yapmadan önce düşünmeyi  ya da gereksiz risklerialmadürtülerine karşı direnç göstermeyi öğretir.