• İçindekiler
• Nedir
• Türleri
• Nasıl Çalışır
• Nereden Alınır
• Nasıl Kullanılır
• Faydaları
• Yan Etkileri
• Öneriler

Nedir

Acil doğum kontrolü nedir?

Acil doğum kontrolü, aşağıdaki durumlarda hamileliği önlemenin bir yoludur:

• Doğum kontrolü kullanmadan cinsel ilişkiye girdiğinizde
• Doğum kontrol yönteminizin başarısız olması durumunda -Belki hapınızı almayı veya iğnenizi vurdurmayı unutmuşsunuzdur, kondomunuz bozulmuş ya da düşmüştür veya diyaframınız kırılmıştır.
• Tecavüze uğrama gibi durumlarda -Doğum kontrolü kullanıyor olsanız bile acil doğum kontrolü, hamilelik ihtimalinizi azaltmanıza yardımcı olur.

Doğum kontrol yöntemleri kullanmadan cinsel ilişkiye girdiyseniz, hamile kalma ihtimaliniz yüksektir. Bu durum, adet döneminizin başlamadığı veya yaklaşmış olduğu koşullar için de geçerlidir. Güvenli olmayan bir doğum kontrol metodu kullandığınızda veya doğum kontrol metodunuzu yanlış kullandığınızda da hamile kalma ihtimaliniz vardır.

Böylesi durumlarda acil doğum kontrolünü derhal kullanmak, istenmeyen hamileliği önleyebilir ve bir sonraki adet döneminizi endişe içinde beklemenizi engeller.

Türleri

Acil doğum kontrolü türleri nelerdir?

İki tip acil durum doğum kontrolü vardır: Tabletler ve rahim içi cihazı. Birçok kadın, çok güvenli ve daha ucuz olduğu, genellikle de kolayca alınıp kullanılabildiği için tabletleri tercih eder. Rahim içi cihaz da güvenlidir ancak daha pahalıdır ve bir doktor tarafından yerleştirilmesi gerekir.

Tabletler: Acil doğum kontrolü için kullanılan tabletler, ertesi gün hapı olarak da bilinirler. Bunlar korumasız cinsel ilişkiden sonra üç gün içinde alınabilirler. Ancak ne kadar erken alınırsa o kadar etkili olur. Bunlar ya sadece progestin hormonu içerir ya da östrojen ve progestin kombinasyonunu.

• Plan B veya ertesi gün hapı gibi ilaçlar, levonorgesteral içeren ve tek kullanımlık olarak paketlenmiş tabletlerdir.
• Halihazırda kullandığınız doğum kontrol ilaçları varsa bu tabletleri acil doğum kontrolü olarak da kullanabilirsiniz. Doğru doz ayarlaması için doktorunuzla konuşun.

Rahim İçi Cihaz: Rahim içi cihaz, rahminize yerleştirilen T şeklinde, küçük plastik bir parçadır. Cihaz, spermleri öldürmek için bakıra sarılıdır. Hamileliği önlemek için, korunmasız girilen cinsel ilişkiden sonra 5 ila 7 gün içinde yerleştirilir.

• Rahim içi cihaz çok etkilidir fakat oldukça pahalıdır.
• Ancak artı hanesine bakılacak olursa, yerleştirildikten sonra orada 10 yıla kadar kalabilir.

Enfeksiyonunuz veya cinsel yolla bulaşan bir hastalık endişeniz varsa, rahim içi cihaz iyi bir fikir değildir. Enfeksiyonu yayabilir ve çocuk sahibi olma kabiliyetinizi etkileyen ciddi bir sağlık sorunu olan karın iltihabı hastalığına yol açabilir.

Nasıl Çalışır

Nasıl çalışır?

Acil doğum kontrol tabletleri yumurtlamayı, döllenmeyi veya aşılanmayı önler.

Acil doğum kontrol hormonları, yumurtalığın dışarıya yumurta bırakmasını önleyerek döllenmeyi durdurabilir. Aynı zamanda kordon tüpünün, yumurtayı rahme doğru hareket ettirmesini de yavaşlatır. Acil doğum kontrolünün, rahim duvarını ya da endometriyumu incelttiği de düşünülmektedir. Kalınlaşmış endometriyum nerdeyse, döllenmiş yumurta orada aşılanır ve gelişir.

Nereden Alınır

Acil doğum kontrolünü nerde bulabilirim?

Plan B veya ertesi gün hapı gibi acil doğum kontrolünü çoğu eczanelerden alabilirsiniz.

• Acil doğum kontrolü: 18 yaşında veya daha büyükseniz, acil doğum kontrolü ilacını eczanelerden reçetesiz olarak alabilirsiniz.
• 18 yaşından daha küçükseniz, acil doğum kontrolünü doktordan bir reçete getirerek alabilirsiniz.

Doğum Kontrol hapları: Elinizde halihazırda doğum kontrol hapları varsa, bunları acil doğum kontrolü için de kullanabilirsiniz. Bunlardan hangi markanın işinize yarayacağını ve nasıl alabileceğinizi öğrenmek için doktorunuza danışın.

Rahim İçi Cihazı: Cihazlarıı doktorların çoğundan, tıp okullarından veya halk sağlığı kliniklerinden ve hastanelerin acil servislerinden edinebilirsiniz. Rahim içi cihaz, bir doktor veya sağlık görevlisi tarafından yerleştirilmelidir.

Nasıl Kullanılır

Nasıl Kullanılırlar?

İki tablet ihtiva eden acil doğum kontrolü için her iki tableti de aynı anda kullanabilirsiniz. Ya da ilk tableti hemen, diğer tableti de 12 saat sonra alabilirsiniz.

İhtiyaç duyacağınız dozu tek bir tablette almanızı sağlayan tek tabletlik acil doğum kontrolü de mevcuttur.

Düzenli doğum kontrol hapı alıyorsanız, iki ila beş dozu en kısa zamanda alabilirsiniz. Ardından 12 saat sonra ikinci dozu alırsınız.

Acil doğum kontrolünü, korumasız cinsel ilişkiden itibaren iki ila beş gün içinde kullanabilirsiniz. Fakat en iyi sonucu almak istiyorsanız, derhal veya ilk 48 saat içinde almalısınız.

Eğer doğum kontrol haplarını acil doğum kontrolü olarak kullanmak isterseniz, aşağıdaki durumlara dikkat etmelisiniz:

• Doğum kontrol hapları, mide bulantısına yol açabilir. İlk dozla birlikte ve yine ikinci dozdan bir saat önce bir mide bulantısı ilacı alın.
• Tableti aldığınız ilk iki saat içinde kusarsanız, tavsiye için doktorunuzla görüşün. Dozu tekrar etmeniz gerekebilir.
• Aktif hormon tabletini aldığınızdan emin olun. 28 günlük bir hormon tabletinde, ilk 21 günlük tabletler hormon ihtiva eder. Son yedi günlük tabletler ise, hiç hormon içermezler. İlk 21 günlük tabletleri kullanırsanız, aktif hormon tabletlerini kullanmış olursunuz.

Rahim içi cihaz ise bir doktor veya bir sağlık görevlisi tarafından yerleştirilmelidir.

Faydaları

Ne kadar fayda sağlar?

Acil doğum kontrolü çok iyi çalışır. Ne kadar erken alırsanız, hamilleiği de o derece engellemiş olursunuz.

• Plan B hayli etkilidir. 48 saat içinde alındığında, bunu kullanan her 100 kadından sadece biri hamile kalmaktadır.
• Doğum kontrol hapları yüzde 97–98 oranında etkili olmaktadır. Bunları acil doğum kontrolü olarak kullanan her 100 kadından sadece 2 veya 3’ü hamile kalmaktadır.
• Rahim içi cihaz yüzde 99’dan daha etkilidir. Bunu kullanan her 100 kadından sadece 1’i hamile kalır.

Acil doğum kontrolü kullandıktan sonraki 3 hafta içinde adet döneminiz başlamazsa, bir hamilelik testi yaptırın.

Yan Etkileri

Yan etkileri var mıdır?

Acil doğum kontrolleri bazı yan etkilere yol açmaktadır.

• Levonorgestrel, tıpkı doğum kontrol tabletleri gibi kanama ve hafif belirtilere yol açar. Genellikle mide bulantısına neden olmaz.
• Doğum kontrol tabletleri, mide bulantısı ve kusmaya neden olur. Bazı kadınlarda aynı zamanda kötü nefese, yorgunluğa, baş ağrısına, karın ağrısına veya baş dönmesine yol açabilir.
• Rahim içi cihaz, yerleştirildikten sonraki ilk birkaç gün içinde kramp ve kanamaya neden olabilir.

Baş dönmeniz ağırsa veya bir haftadan fazla sürerse, baş veya karın ağrınız olursa, doktorunuzu arayın.

Öneriler

Ayrıca bilmeniz gerekenler

• Acil doğum kontrol hapları, sadece korunmasız cinsel ilişki sonrası kullanılır. Döngünüzün geri kalan kısmında sizi korumaz. Normal doğum kontrol metodunuza devam edin veya kondom kullanın.
• Haplarda olduğu gibi rahim içi cihazlar da korunmasız cinsel ilişki sonrası içindir ve normal doğum kontrolü metodunuzun yerini tutmaz. Her cinsel ilişkiye girdiğinizde kullanabileceğiniz bir doğum kontrol metodu kullanın.
• Acil doğum kontrolü cinsel yolla bulaşan hastalıkları engellemez. Bir hastalığa maruz kaldığınızdan endişe ediyorsanız, doktorunuzla görüşün.
• Kazalar olabilir. Elinizde herhangi bir durumda ihtiyaç duyabileceğiniz tabletler bulundurun.