Nedir

Nedir?

Aile içi şiddet, partnerlerden birinin diğeri üzerinde güç ve kontrol uygulamaya çalıştığı bir ilişkidir. Son zamanlarda daha fazla sayıda eşcinsel partner ve kadın partneri tarafından şiddete maruz kalan daha fazla sayıda erkek, mağduriyetini rapor ediyor. Şiddet gösteren kişi, bu gücü uygulamak için birçok farklı istismar şekli kullanabilir ve şiddet içeren olayı şiddet döngüsü denilen bir model izleyebilir.

Şiddet Döngüsü

Şiddet döngüsü

Şiddet içeren olaylar çeşitli şekillerde görülebilir. Kurban süregelen, aralıksız istismara uğrayabilir ya da istismar sona erip yeniden başlayabilir. Şiddet içeren bir ilişkide sıklıkla görülen bir istismar türü, gerilim yaratan bir safhayla başlar. Bunu esas şiddet eylemi takip eder ve ardından, çoğunlukla “balayı safhası” denilen sakin bir telafi aşaması gelir.

  • Gerilimin arttığı safha, şiddet uygulayan kişinin artan öfkesiyle şiddete maruz kalan kişinin şiddetten kaçınma çabalarını içerir. Diğer taraftan, kurban da, bu safhayı atlatmak için şiddetin gelişmesine neden olabilir.
  • Şiddet vakası, çeşitli istismar türlerini içerebilir ve belirsiz bir süre boyunca görülebilir.
  • Şiddet safhasının ardından gelen balayı aşaması, çoğunlukla, hem partnerin şiddet içeren olay için özür dilemesini hem de zarar gören kişiye sevgi ifadelerinde bulunmasını içerir. Şiddet gösteren taraf, şiddet uyguladığını inkar edebilir ya da eylemlerinin, sarhoşluğun etkisiyle ya da kurbanın davranışı nedeniyle olduğunu söyleyebilir. Şiddet uygulayan kişi, bir daha asla böyle bir şeyin olmayacağına söz verebilir.

Şiddet Türleri

Şiddet türleri

Aile içi şiddet genel bir terimdir ve fiziksel, psikolojik, ekonomik ve cinsel istismarın yanı sıra kurbanı, kendi çocuklarını kullanarak manipüle etme çabalarını içerir. Şiddet gösteren kişi, ayrıca, kurbanı, kendisine yardımda bulunabilecek diğer insanlardan izole etmeye çalışabilir.

Fiziksel Şiddet

Fiziksel şiddet

  • Çimdiklemek
  • Çelme takmak
  • Yumruk atmak
  • Gasp
  • Dayak atmak
  • Saçını çekmek
  • Tokat atmak
  • İtip kakmak
  • Isırmak
  • Kolunu bükmek
  • Tekme atmak
  • Kurbana karşı bir silah kullanmak
  • Aşağıya atmak
  • Boğazını sıkmak
  • Vurmak
  • İtmek

Psikolojik Şiddet

Psikolojik şiddet

  • Duygusal olarak incitmek için tehditler savurmak
  • Gay, lezbiyen, biseksüel ilişkilerde, kurbanın cinsel yönelimini ifşa etme tehditinde bulunmak
  • İntihara teşebbüs edeceği tehditinde bulunmak
  • Çocukları alıp götürmekle tehdit etmek
  • Çocuklara zarar vermekle tehdit etmek
  • Kurbanın ailesine (örneğin, ebeveynlerine ve kardeşlerine) zarar vereceği tehdidinde bulunmak
  • Resmi bir kuruma ihbar etme tehditinde bulunmak (örneğin, vergi dairesi, göçmenlik ve vatandaşlık bürosu)
  • Evdeki hayvanlara zarar verme tehditinde bulunmak
  • Hayvanlara zarar vermek ya da onları öldürmek

Duygu Sömürüsü

Duygu sömürüsü

  • Küçük düşürmek (örneğin, eksik yönlerinizi eleştirmek; alay etmek için isim takmak)
  • Deli olduğunuzu düşünmenize neden olması
  • Kendiniz hakkında kötü hissetmenizi sağlaması
  • Akıl oyunları oynamak
  • Size bir hizmetçi gibi davranması
  • Bütün önemli kararları onun vermesi

İzole Etme

İzole etme

  • Yaptığınız şeyleri kontrol etmesi (örneğin mali olarak, yaptığınız şeyleri izlemesi)
  • Diğer insanlara ulaşmanızı sınırlaması
  • Evin dışındaki faaliyetlerinizi kontrol etmesi

Cinsel Şiddet

Cinsel şiddet

  • İsteğiniz dışında size cinsel şeyler yaptırması
  • Size bir seks objesi gibi davranması
  • Fiziksel olarak, cinsel organlarınıza zarar vermesi

Çocukların Kullanılması

Çocukları kullanması

  • Çocuklarla ilgili olarak kendinizi suçlu hissetmenizi sağlaması
  • Ziyaret etme hakkını, sizi rahatsız etme yolu olarak kullanması
  • Mesaj vermek için çocukları kullanması

Ekonomik Şiddet

Ekonomik şiddet

  • Sizi iş bulmaktan ya da işinizi sürdürmekten alıkoyması
  • Paranızı alması
  • Kendisinden para istemenizi sağlaması
  • Size harçlık vermesi

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Aile içi şiddet bakımından en fazla risk altındaki kişilerin tespit edilmesi için bazı araştırmalar yapılmıştır. En sık görülen özellik, güç ve kontrolün dengesizliğidir. Ancak, aile içi şiddete maruz kalanlar ya da şiddet uygulayan partnerler belli bir kategoriye girmezler. Bu kişiler herhangi bir yaşta, etnik kökende, gelir seviyesinde ya da eğitim seviyesinde olabilirler. Aşağıda, aile içi şiddete maruz kalan kişilerde sık görülen durumlara örnekler verilmiştir. Herkesin şiddete maruz kalabileceğini bilmek önemlidir.

  • Risk altındaki kişiler:
    • Ayrılmayı planlayanlar ya da şiddet içeren bir ilişkiyi yakın zamanda sonlandırmış olanlar
    • Daha önce şiddet içeren bir ilişkisi olanlar
    • Yoksulluk ya da kötü yaşam koşulları
    • İşsiz olmak
    • Fiziksel ya da zihinsel engelli olmak
    • Yakın zamanda ayrılmış ya da boşanmış olmak
    • Sosyal olarak aile ve arkadaşlardan ayrı olmak
    • Çocukken istismar edilmiş olmak
    • Çocukken aile içi şiddete tanık olmuş olmak
    • Hamile olmak (özellikle planlanmamış hamilelik)
    • 30 yaşından genç olmak
    • Partneri tarafından takip ediliyor olmak

Şiddet uygulayan kişilerin de bazı ortak özellikleri olmasına rağmen, bu kişilerin, ilişkilerinde istedikleri şeyi almak için şiddet uygulamayı seçtiklerini anlamak önemlidir. Risk faktörleri, bir ilişkideki şiddet ihtimalinin yüksek olmasına işaret edebilir, ama bu risk faktörleri mevcut olduğu için kişinin şiddet uygulaması şart değildir. Ayrıca kişinin, kendini kontrol edemeyecek kadar aşırı öfkeli bir durumda olduğu için şiddet uygulamış olması bu durumu haklı göstermez. Aşağıdaki faktörler, bir kişinin şiddet uygulamayı seçme ihtimalinin yüksek olduğunu gösterebilir:

  • Şiddet uygulayan kişiyle ilgili risk faktörleri:
    • Alkol ya da uyuşturucu bağımlısı olmak
    • Çocukken istismara tanık olmak
    • Çocukken istismar edilmiş olmak
    • Daha önceki partnerlerini istismar etmiş olmak
    • İşsiz olmak ya da yeteri kadar çalışmıyor olmak
    • Ev hayvanlarına şiddet uygulamak

Belirtiler

Belirtiler

Aile içi şiddet, kurbanda hem fiziksel hem de psikolojik belirtilere neden olabilir. Kurbanlar, travmatik hasarın gözle görünür fiziksel belirtilerine sahip olabilirler; ama aynı zamanda, kronik karın ağrısı gibi şiddetle ilgisiz görünebilecek belirtilerden de şikayet edebilirler. Aile, arkadaşlar, hatta iş arkadaşları aşağıdaki belirtileri fark edebilirler. Eğer aile içi şiddete maruz kaldıysanız, bu belirtilerin bazılarını fark edebilirsiniz. Bu belirtiler, ayrıca, aile içi şiddetin potansiyel kurbanlarını değerlendirirken doktorların da kontrol ettiği belirtilerdir.

Psikolojik Belirtiler

Psikolojik belirtiler

  • Aile içi şiddetin belirtilerini fark etmek, hem şiddet uygulayan hem de şiddete maruz kalan kişilerin davranışlarını gözlemlemekle başlar. Şiddet uygulayan kişi, aşırı derecede kontrolcü ya da zorlayıcı görünebilir, kurbana sorulan bütün sorulara kendi cevap vermeye çalışabilir ya da kurbanı, diğer insanlardan izole edebilir. Bu davranış türü, bir doktor randevusunda gözlenebilir; şiddet uygulayan kişi, kurbanın, gözünün önünden ayrılmasına izin vermez ve bütün sorulara onun yerine cevap verir. Hatta duygusal istismarın da olduğunu fark edebilirsiniz. İstismar edilen kişiyse sessiz ve edilgen görünebilir. Ağlama ve göz temasında bulunmama gibi depresyon belirtileri gösterebilir.
  • Aile içi şiddetin diğer psikolojik belirtileri kaygı, depresyon, kronik yorgunluk, intihar eğilimleri ve “şiddete maruz kalan kadın sendromu”dur (bu sendrom, savaş gibi aşırı stresli durumlarda ölüm ya da ciddi yaralanma tehlikesi altındaki kişilerde görülen travma sonrası stres bozukluğuna benzer).
  • Madde bağımlılığı da şiddete maruz kalan kişilerde, genel yetişkin nüfusuna göre daha yaygındır. Alkol, reçeteli ilaçlar ve uyuşturucu bağımlısı olmak, şiddetin sebebi olmaktan ziyade şiddetin bir sonucu olarak görülebilir.

Fiziksel Belirtiler

Fiziksel belirtiler

  • Aile içi şiddet olaylarında saldırılar, özel yaralanma türlerine ve dağılımlarına neden olabilir.
  • Bu yaralanma türleri ve şekilleri aile içi şiddetin dışında başka şeylerden kaynaklanabilir, ama görüldüğünde istismar şüphesi uyandırmalıdır.
  • Başka sebeplerle oluşan yaralanmalardan ziyade, aile içi şiddet vakalarında daha sık görülen yaralanma türleri şunlardır:
    • Kulak zarının yırtılması
    • Rektal ya da genital yaralanma
    • Yüzde çizikler, çürükler, kesikler ya da kırıklar
    • Boyunda çizikler ya da çürükler
    • Karında kesikler ya da çürükler
    • Diş kaybı ya da dişlerin kırılması
    • Kafada çizikler ya da çürükler
    • Vücutta çizikler ya da çürükler
    • Kollarda çizikler ya da çürükler
  • Aile içi şiddet vakalarında travmatik hasardan kaynaklanan fiziksel belirtiler, diğer sebeplerle oluşan yaralanmalara benzer görünebilir. Ama bazı yaralanma türleri ve yaraların konumları, aile içi şiddet şüphesini artırabilir.

Genellikle aile içi şiddet olaylarında görülen vücuttaki yaraların dağılımı belli şekillerde olabilir. Bazı sık görülen yaralanma şekilleri şöyledir:

  • Merkezi bir yerde bulunan yaralar
    • Yaraların dağılımı “mayo” şeklinde olup en çok göğüsler, vücut, kalçalar ve cinsel organlarda bulunur.
    • Bu bölgeler genellikle giysi altında kalır, bu nedenle bariz yaralanma belirtileri gözle görülmez.
    • Bir başka bölge de kafa ve boyundur. Aile içi şiddet vakalarındaki yaralanmaların yaklaşık %50’si bu bölgede görülür.
  • Aile içi şiddet vakalarında belirleyici yaralar:
    • Sigara yanıkları
    • Isırık izleri
    • İp izleri
    • Çürükler
    • Yaralayıcı bir aletle oluşan izler (kemer tokası gibi)
  • İki taraflı yaralanmalar: Çoğunlukla kollar ve bacaklar gibi vücudun her iki tarafında da görülen yaralar
  • Savunma amaçlı duruş yaralanmaları: Bu yaralanmalar, kadının saldırıdan kaçınmak için kullandığı organlarda oluşur.
    • Kolun ya da avuçların küçük parmak tarafındaki kısmı (kafaya ve göğse gelen darbeleri engellemek için)
    • Ayak tabanları (saldırganı tekmeleyerek uzaklaştırmak için)
    • Sırt, bacaklar, kalçalar ve başın arkası (kadın yere çömeldiğinde) 
  • Verilen ifadeyle uyuşmayan yaralanmalar:
    • Yara tipi ya da şiddeti belirtilen nedene uymaz
    • Bildirilen yaralanmanın özelliği, fiziksel muayenede görülen yaralanma belirtilerine uymaz.
  • İyileşmenin çeşitli safhalarındaki yaralar:
    • Yeni ve eski yara belirtileri, şiddetin hala devam ettiğini gösterebilir.
    • Kurbanın, yaralar için tıbbi müdahale istemekte gecikmesi, bu işe doktorları karıştırmak istememesi ya da evi terk edememesi nedeniyle olabilir.
  • Hasarın yer almadığı fiziksel belirtiler:
    • Yaşamlarında, devamlı şiddet ve stres yaşayan kişiler, doğrudan ya da dolaylı bir sonuç olarak sağlıkla ilgili şikayetlerde bulunabilirler.
    • Çoğunlukla, şiddete maruz kalan kişi birçok kez acil servise ya da kliniğe başvurur; ancak fiziksel muayenede şikayetlerini açıklayacak hiçbir bulgu çıkmaz.
    • Sağlıkla ilgili bazı karakteristik şikayetler:
      • Baş ağrısı
      • Boyun ağrısı
      • Göğüs ağrısı
      • Kalbin çok hızlı atması
      • Boğulma hissi
      • Uyuşma ve karıncalanma
      • Ağrılı cinsel ilişki
      • Pelvik ağrı
      • İdrar yolu enfeksiyonu
      • Vajinal ağrı

Güvenlik Planı&İşyerinde Güvenlik

Kişiselleştirilmiş güvenlik planı

Eğer ciddi bir şiddet olayı meydana gelirse, ilk olarak acil güvenliğinizi değerlendirin.

  • Polisten ne zaman acil yardım isteyeceğiniz, bedensel hasar ya da ölüm riskiniz olduğunu düşünmenize dayanmalıdır.
  • Eğer siz ya da evde bulunan diğer kişiler tehlikedeyse 112’yi arayın.
  • Eğer mümkünse, bunu partnerinizin bilgisi olmadan yapmaya çalışmalısınız; çünkü bu, şiddetin artmasına neden olabilir.

Eğer mevcut ilişkinizde şiddet görüyorsanız, tekrarlanan ya da artan bir şiddet durumunda hem kendinizin hem de çocuklarınızın güvenliğini garantiye almak için planlar yapın.

  • Eğer şiddet uygulayan kişi, sizinle birlikte yaşıyorsa güvenlik planı:
    • Eğer mümkünse, küçük, dışarı çıkışı zor olan ya da silah olarak kullanılabilecek nesnelerin bulunduğu odalarda (örneğin mutfak) tartışmaya girmekten kaçının.
    • Alkol ve bilinci değiştiren diğer maddeleri kullanmaktan kaçının, çünkü bunlar kendinizi ve çocuklarınızı koruyamamanıza neden olabilir.
    • Eğer acil kaçış gerekirse, hangi kapılardan ve pencerelerden çabuk çıkabileceğinizi planlayın. Ayrıca, evin dışında bir buluşma yeri kararlaştırın.
    • Eğer mümkünse, güvenilir bir arkadaşınıza ya da komşunuza, evinizden şiddet olduğuna dair şüpheli bir ses gelirse polise bildirmesini söyleyin.
    • Karakolu aramanız gerektiğini belirten bir şifre sözcük seçin.
    • Evinizi hızla terk etmek zorunda olduğunuz durumda, aşağıdaki eşyalara hemen ulaşmanız gerekir:
      • Kendinize ve çocuklarınıza ait kimlik belgeleri (sürücü belgesi, pasaportlar, yeşil kartlar, doğum sertifikaları)
      • Önemli belgeler (okul ve sağlık kayıtları, sigorta poliçeleri, araba senetleri, ipotek senedi, evlilik cüzdanı)
      • Mahkeme belgeleri (koruyucu hükümler, boşanma ya da vesayet belgeleri)
      • Reçeteli ilaçlarınız, ya da kullandığınız ilaçların isimleri ve dozlarının bir listesi
      • Giysiler, oyuncaklar ve diğer önemli eşyalarınız
      • Araba, ev ve banka kasası anahtarları
      • Aile, arkadaşlar ve sosyal hizmetlerin telefon numaraları ve adresleri
      • Para, çek defteri, kredi kartları
  • Şiddet uygulayan kişi sizin evinizde yaşamıyorsa güvenlik planı:
    • Kapı ve pencere kilitlerini değiştirin.
    • Eğer mümkünse, güvenlik cihazları yerleştirin (fazladan kilitler, pencere parmaklıkları, dışarısı için ışıklar, hareket dedektörleri, güvenlik sistemi)

İş Yerinde Güvenlik

Aile içi şiddet, çoğunlukla, şiddet gören kişiyi iş yerinde etkiler. Partneriniz sizi arayabilir, takip edebilir, sizi ya da çocuklarınızı tehdit edebilir ya da iş yerinde size saldırabilir. Bunlar çalışma yeteneğinizi etkileyebilir ya da işinizi tehlikeye atabilir. Güvenlik planlaması yaparak bu durumun işiniz üzerindeki etkisini azaltabilirsiniz.

İş yerindeki güvenliğinizi artıracak işinizle ilgili yapılabilecek değişiklikleri patronunuzla konuşun.

  • Telefon numaranızı ya da dahili numaranızı değiştirin.
  • Size gelen telefonları ofis sekreterine yönlendirin.
  • Ev adresinizi ve telefon numaranızı gizli tutun.
  • Farklı bir masaya, bölüme, vardiyaya ya da çalışma yerine geçmeyi rica edin.
  • Güvenlik görevlisinden ya da bir iş arkadaşınızdan arabanıza ya da en yakın toplu ulaşım durağına kadar size eşlik etmesini isteyin.
  • Ofisinizin ya da çalıştığınız bölümün kapısını kilitleyin.
  • Güvenlik bölümüne koruyucu talimatınızı bildirin.
  • Size şiddet uygulayan partnerinizin resmini güvenlik bölümüne gösterin ve güvenlik görevlilerine, bu kişinin binadan içeri girmesine izin vermemelerini söyleyin.
  • Kendi aldığınız yasaklama emrinin dışında, patronunuzdan da partneriniz için yasaklama emri almasını isteyin.
  • İş yerine bir iş arkadaşınızla gidip gelin.
  • İşe giderken izlediğiniz güzergahı ya da normalde işe gidip geldiğiniz saati değiştirin.
  • Patronunuza, kendinizi güvende tutmak için aldığınız önlemleri söyleyin.

Riskin Belirlenmesi&Acil Servis Bakımı

Kişiselleştirilmiş güvenlik planı

Eğer ciddi bir şiddet olayı meydana gelirse, ilk olarak acil güvenliğinizi değerlendirin.

  • Polisten ne zaman acil yardım isteyeceğiniz, bedensel hasar ya da ölüm riskiniz olduğunu düşünmenize dayanmalıdır.
  • Eğer siz ya da evde bulunan diğer kişiler tehlikedeyse 112’yi arayın.
  • Eğer mümkünse, bunu partnerinizin bilgisi olmadan yapmaya çalışmalısınız; çünkü bu, şiddetin artmasına neden olabilir.

Eğer mevcut ilişkinizde şiddet görüyorsanız, tekrarlanan ya da artan bir şiddet durumunda hem kendinizin hem de çocuklarınızın güvenliğini garantiye almak için planlar yapın.

  • Eğer şiddet uygulayan kişi, sizinle birlikte yaşıyorsa güvenlik planı:
    • Eğer mümkünse, küçük, dışarı çıkışı zor olan ya da silah olarak kullanılabilecek nesnelerin bulunduğu odalarda (örneğin mutfak) tartışmaya girmekten kaçının.
    • Alkol ve bilinci değiştiren diğer maddeleri kullanmaktan kaçının, çünkü bunlar kendinizi ve çocuklarınızı koruyamamanıza neden olabilir.
    • Eğer acil kaçış gerekirse, hangi kapılardan ve pencerelerden çabuk çıkabileceğinizi planlayın. Ayrıca, evin dışında bir buluşma yeri kararlaştırın.
    • Eğer mümkünse, güvenilir bir arkadaşınıza ya da komşunuza, evinizden şiddet olduğuna dair şüpheli bir ses gelirse polise bildirmesini söyleyin.
    • Karakolu aramanız gerektiğini belirten bir şifre sözcük seçin.
    • Evinizi hızla terk etmek zorunda olduğunuz durumda, aşağıdaki eşyalara hemen ulaşmanız gerekir:
      • Kendinize ve çocuklarınıza ait kimlik belgeleri (sürücü belgesi, pasaportlar, yeşil kartlar, doğum sertifikaları)
      • Önemli belgeler (okul ve sağlık kayıtları, sigorta poliçeleri, araba senetleri, ipotek senedi, evlilik cüzdanı)
      • Mahkeme belgeleri (koruyucu hükümler, boşanma ya da vesayet belgeleri)
      • Reçeteli ilaçlarınız, ya da kullandığınız ilaçların isimleri ve dozlarının bir listesi
      • Giysiler, oyuncaklar ve diğer önemli eşyalarınız
      • Araba, ev ve banka kasası anahtarları
      • Aile, arkadaşlar ve sosyal hizmetlerin telefon numaraları ve adresleri
      • Para, çek defteri, kredi kartları
  • Şiddet uygulayan kişi sizin evinizde yaşamıyorsa güvenlik planı:
    • Kapı ve pencere kilitlerini değiştirin.
    • Eğer mümkünse, güvenlik cihazları yerleştirin (fazladan kilitler, pencere parmaklıkları, dışarısı için ışıklar, hareket dedektörleri, güvenlik sistemi)

İş Yerinde Güvenlik

Aile içi şiddet, çoğunlukla, şiddet gören kişiyi iş yerinde etkiler. Partneriniz sizi arayabilir, takip edebilir, sizi ya da çocuklarınızı tehdit edebilir ya da iş yerinde size saldırabilir. Bunlar çalışma yeteneğinizi etkileyebilir ya da işinizi tehlikeye atabilir. Güvenlik planlaması yaparak bu durumun işiniz üzerindeki etkisini azaltabilirsiniz.

İş yerindeki güvenliğinizi artıracak işinizle ilgili yapılabilecek değişiklikleri patronunuzla konuşun.

  • Telefon numaranızı ya da dahili numaranızı değiştirin.
  • Size gelen telefonları ofis sekreterine yönlendirin.
  • Ev adresinizi ve telefon numaranızı gizli tutun.
  • Farklı bir masaya, bölüme, vardiyaya ya da çalışma yerine geçmeyi rica edin.
  • Güvenlik görevlisinden ya da bir iş arkadaşınızdan arabanıza ya da en yakın toplu ulaşım durağına kadar size eşlik etmesini isteyin.
  • Ofisinizin ya da çalıştığınız bölümün kapısını kilitleyin.
  • Güvenlik bölümüne koruyucu talimatınızı bildirin.
  • Size şiddet uygulayan partnerinizin resmini güvenlik bölümüne gösterin ve güvenlik görevlilerine, bu kişinin binadan içeri girmesine izin vermemelerini söyleyin.
  • Kendi aldığınız yasaklama emrinin dışında, patronunuzdan da partneriniz için yasaklama emri almasını isteyin.
  • İş yerine bir iş arkadaşınızla gidip gelin.
  • İşe giderken izlediğiniz güzergahı ya da normalde işe gidip geldiğiniz saati değiştirin.
  • Patronunuza, kendinizi güvende tutmak için aldığınız önlemleri söyleyin.
İLGİLİ MAKALE

İstismara Uğradığınızı Nasıl Anlarsınız?

Op. Dr. Ali Osman KOYUNCUOĞLU

merhaba.önceden Bahçelievler aile hastanesine gelmiştim.şuan hangi hastanedesiniz nasıl randevu alabilirim.... devamı