• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Risk Faktörleri
• Muayenesi
• Testleri
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı
• Mücadele

Nedir

Buğday alerjisi, bağışıklık sisteminin bir ya da daha fazla buğday proteinine anormal tepki göstermesidir. Bu alerji, çocuklarda daha yaygın görülür. Sizde ya da çocuğunuzda buğday alerjisi varsa bağışıklık sisteminiz buğday proteinine karşı, hastalıklarla savaşan özel bir antikor geliştirmiştir. Buğday alerjisi; kaşıntı, nefes almada zorluk ve mide bulantısı gibi bir dizi belirtiye yol açar. Ayrıca ‘anafilaksi olarak adlandırılan ve hayatı tehdit edici boyutlara varabilen alerjik bir şoka da neden olur. Buğday alerjisinin tedavisi için, öncelikle buğdayla beslenmekten kaçınmak gerekir. Eğer yanlışlıkla buğday içeren gıdalar yerseniz ortaya çıkan alerjik reaksiyonu kontrol edebilmek  için ilaçlara ihtiyacınız olacaktır. Buğday alerjisi, çölyak hastalığından farklıdır. çölyak, buğdaydaki bir protein türü olan glutenin, ince bağırsaklarda iltihaba neden olduğu bir bağışıklık sistemi reaksiyonudur.

Belirtileri

Belirtileri

Buğday alerjiniz varsa buğday içeren bir şey yedikten sonra, muhtemelen birkaç dakika ile birkaç saat arasında belirtiler baş gösterecektir. Buğday alerjisi belirtileri şunları kapsar:

• Şişme, ağız ya da boğazda kaşıntı veya tahriş
• Kurdeşen, deride kaşıntılı isilik ya da şişme
• Burun tıkanıklığı
• Kaşıntılı göz sulanması
• Nefes almada zorlanma
• Kramp, mide bulantısı ya da kusma
• İshal
• Anafilaksi

Anafilaksi

Buğday alerjisi bazı insanlarda, anafilaksi olarak adlandırılan ve hayatı tehdit eden alerjik şoka yol açabilir. Buğday alerjisinin diğer belirtilerine ek olarak, anafilaksi şunlara neden olur.

• Boğazda sıkışma ya da şişme
• Göğüs ağrısı ya da sıkışması
• Nefes almada şiddetli zorluk
• Yutmada zorlanma
• Solgun, mavi cilt rengi
• Baş dönmesi ya da baygınlık
• Zayıf nabız

Alerjinin başlama yaşı

Buğday alerjisi, yaşam boyu süren bir bozukluk olmayabilir. Onu yenip yenemeyeceğiniz, kısmen alerjinin ilk ne zaman ortaya çıktığına bağlıdır.

• Küçük çocuklar. çocuklarda buğday alerjisi genellikle bebeklikte ya da yürümeye başlandığı yıllarda gelişir. Buğday alerjisi olan çoğu çocuğun, başka gıda alerjileri de olabilir. çocuklar genellikle 3 ila 5 yaşları arasında buğday alerjisinden kurtulurlar.
• Gençler ve yetişkinler. Buğday alerjisi, yetişkinlerde ve gençlerde o kadar yaygın değildir.

Doktora ne zaman gidilmeli?

Anafilaksi, hemen bakım gerektiren tıbbi bir aciliyet taşır. Buğdaya ya da diğer alerjenlere karşı anafilaksi reaksiyonu geliştirebileceğini bilen insanlar zaten, ‘epinefrin olarak adlandırılan ilaçtan, enjekte edilebilir iki dozu yanlarında taşımalıdırlar. İkinci doz, acil servisin hemen bulunamayacağı durumlar için yedek dozdur. Eğer bir kişide anafilaksi belirtileri varsa, 112 acil servisi arayın. Kişi o anda bir epinefrin iğnesi kullanmış olsa bile acil bakım yine de gerekli olabilir. Sizin ya da çocuğunuzun buğdaya veya diğer gıdalara alerjisi olduğundan şüpheleniyorsanız, doktorunuza görünün. Birçok rahatsızlık buğday alerjisiyle ilişkili belirtilere yol açabilir. Bu nedenle kesin teşhis önemlidir.

Sebepleri

Sebepleri

Alerjik reaksiyon, vücudunuzun bağışıklık sistemi tarafından bir tür yanlış tanımlama vakasıdır. Normalde bağışıklık sisteminiz, vücudunuzu, bakteri, virüs ya da toksik maddelere karşı korumak için antikor üretir. Eğer buğday alerjiniz varsa vücudunuz buğdayda bulunan bir proteine karşı, alerjiye neden olan antikorlar üretir. Diğer bir deyişle, bağışıklık sisteminiz yanlışlıkla bu proteini size zarar verecek bir şey olarak algılar. Vücudunuz bir kez belli bir ajana/alerjene (bu durumda buğday proteini) karşı antikor geliştirirse bağışıklık sisteminiz buna hep duyarlı olur ve buğday içeren gıdaları her yediğinizde bir saldırı düzenler. Buğdayda, alerjiye neden olabilen dört farklı kategoride protein vardır: Albümin, globülin, gliadin ve gluten.

Buğday proteininin kaynakları

Ekmek gibi bazı buğday proteini kaynakları açıktır ama bütün buğday proteinleri, özellikle de gluten, birçok hazır gıdanın bileşiminde bulunur. Buğday proteinlerini içeren gıdalar şunlardır:

• Ekmekler
• Kek ve çörekler
• Kahvaltı gevrekleri
• Makarna
• Kuskus
• Krakerler
• Bira
• Hidrolize bitkisel protein
• Soya sosu
• Ketçap gibi soslar
• Et, yengeç ya da karides yerine geçen gıdalar
• Kahve yerine geçen içecekler
• Sosisli sandviç gibi et ürünleri
• Dondurma gibi süt ürünleri
• Doğal aromalar
• Jelatinize nişasta
• Değiştirilmiş gıda nişastası

Eğer buğday alerjiniz varsa aynı proteinleri içeren diğer tahıllara da alerjik olabilirsiniz. Bu tahıllar şunlardır:

• Arpa
• Yulaf
• çavdar

Buğdaya bağlı egzersizin başlattığı anafilaksi

Buğday alerjisi olan bazı kişilerde, buğdaylı gıdalar yedikten birkaç saat sonra yapılan egzersiz, alerji belirtilerinin gelişmesine neden olabilir. Egzersiz sırasında metabolizmanızda gerçekleşen değişiklikler, alerjik reaksiyonu ya başlatır ya da buğday proteinine tepki gösteren bağışıklık sistemini kötüleştirir. Bu rahatsızlık, genellikle yaşamsal tehlike taşıyan anafilaksiyle sonuçlanır. Eğer buğdaya, egzersizle bağlantı alerjiniz varsa, ve aspirin veya bazı steroid olmayan anti iltihabi ilaçları (NSAID), buğday yedikten sonraki birkaç saat içinde alırsanız anafilaktik reaksiyon yaşarsınız. Görünüşte birbiriyle ilişkisiz olan bu faktörler arasındaki bağlantı; egzersiz ile aspirin kullanımının, buğdaya alerjik reaksiyonu başlatacak benzer biyolojik mekanizmaları harekete geçirmesi olabilir.

Risk Faktörleri

Risk faktörleri

Belli faktörler, buğday alerjisi geliştirme riskinizi yükseltir.

• Aile geçmişi. Eğer anne babanızda gıda alerjisi ya da saman nezlesi gibi alerjiler varsa buğdaya veya diğer gıdalara alerji riskiniz yüksektir.
• Yaş. Buğday alerjisi, olgunlaşmamış bağışıklık ve sindirim sistemi olan bebeklerde ve yürümeye başlamış çocuklarda yaygın şekilde görülür. çoğu çocuk, ilerleyen yaşlarda buğday alerjisinden kurtulur.

Muayenesi

Randevunuza hazırlık

Sizde ya da çocuğunuzda buğday veya başka alerjiler olduğundan şüpheleniyorsanız vakt kaybetmeden doktorunuza görünün. Muhtemelen aile doktorunuza ya da çocuğunuzun doktoruna görünerek başlayabilirsiniz ama bazı teşhis testleri için alerji konusunda bir uzmana (alerjist) yönledirilebilirsiniz.

Siz ne yapabilirsiniz?

Randevular kısa ve çoğunlukla konuşulacak çok konu olduğundan randevunuza hazırlanmak iyi bir fikir olabilir. Randevu öncesinde şunları içeren bir liste hazırlayın:

• Belirtileri yazın. Alerjikmiş gibi görünen belirtilerle bağlantısız olanlar da dahil.
• Aile geçmişinizi yazın. Eğer biliyorsanız belli türdeki alerjiler de dahil ailenizdeki alerji ve astım geçmişini yazın.
• İlaçlar. Sizin ya da çocuğunuzun aldığı vitaminler ya da destekleri de dahil ederek yazın.
• Sorular. Doktorunuza soracağınız soruları not edin.

Buğday alerjisine neden olan diğer türdeki alerjilere ilişkin sorular şunlardır:

• Belirtiler muhtemelen bir alerji sebebiyle mi ortaya çıkıyor?
• Alerji testlerine ihtiyacım olacak mı?
• Bir alerjiste görünmeli miyim?
• Epinefrin taşımama gerek var mı?
• Eve götürebileceğim herhangi broşür ya da başka yazılı materyal var mı? Hangi web sayfalarını ziyaret etmemi tavsiye edersiniz?

Doktora sormak için hazırladığınız sorulara ek olarak, randevunuz sırasında eğer anlamadığınız bir şey olursa, sormaktan çekinmeyin.

Doktorunuzdan bekleyebilecekleriniz

Doktorunuz muhtemelen size birçok soru soracaktır. Bunları cevaplamaya hazır olmak, üzerinde daha fazla konuşmak isteyeceğiniz konular için zaman kalmasını sağlar. Doktorunuz şunları sorabilir:

• Yedikten ne kadar sonra belirtiler ortaya çıkıyor?
• Belirtiler belli bir gıdayla mı bağlantılı görünüyor?
• Bir bebeğin söz konusu olduğu durumda; bebeğinize hangi katı gıdaları verdiniz?
• Bebeğinizin diyetine son dönemde yeni bir besin eklediniz mi?
• Aynı gıdayı yemekten başka birisi de rahatsız oldu mu?
• Alerjiye neden olduğundan şüphelenilen gıdadan ne kadar yendi?
• Birlikte ya da yaklaşık aynı zamanda yenen başka hangi gıdaların alerjik reaksiyona neden olabileceğinden şüpheleniyorsunuz?

Testleri

Testler ve teşhis

Doktorunuz muhtemelen teşhis için kapsamlı bir fiziksel muayene yapacak ve bazı test kombinasyonları kullanacaktır.

• Gıda günlüğü. Neyi ne zaman yediğinizi kaydetmek kadar belirtileri ne zaman yaşadığınızı kaydetmek de doktorunuzun bir gıda alerjisinin nedenini belirlemesine yardım edebilir.
• Eliminasyon diyeti. Doktorunuz özellikle yaygın alerjenli gıdaları içeren, bazı gıdaların çıkarıldığı bir diyet tavsiye edebilir. Doktorunuzun talimatları doğrultusunda gıdaları diyetinize aşamalı olarak geri eklersiniz ve belirtilerinizin ne zaman geri döndüğünü de yazın.
• Besin yükleme testi. Testte, alerjiye neden olan ajan olduğundan şüphelenilen gıdayı içeren kapsüller alırsınız. Genellikle hastanede geçireceğiniz birkaç saat ya da birkaç gün içinde ve sıkı bir gözetim altında, gıdanın küçük miktarlarını alarak başlarsınız ve tükettiğiniz miktar aşamalı olarak arttırılır. Test sırasında, bütün alerjik belirtiler için gözlenirsiniz.
• Deri testi. Testte, buğday protein özlerini de kapsayan saflaştırılmış alerjen özünün küçük bir damlası, derinizin üzerine açılan küçük bir kesiğe damlatılır. Bu, genellikle kolunuzun ön bölümünde yapılır ama arka üst bölümünde de yapılabilir. Damlalar, 15 dakika bekletilir. Eğer buğdaya alerjikseniz damlanın üzerindeki bölgede kırmızı, kaşıntılı şişlik geliştirirsiniz. Deri testlerinin en yaygın etkisi kaşıntı ve kızarıklıktır. Bu da genellikle 30 dakika içerisinde kaybolur.
• Kan testi. Bazı durumlarda, bir cilt hastalığı ya da kimi ilaçlarla etkileşim sebebiyle, deri testi yapılamaz. Alternatif olarak doktorunuz, buğday proteini de dahil çeşitli alerjenlere karşı alerjik reaksiyona neden olan antikorları görüntülemek için kan testi isteyebilir.

Tedavisi

Tedaviler ve ilaçlar

Buğday alerjisi için en iyi tedavi, buğday proteinlerini tüketmekten kaçınmaktır. Buğday proteini çok fazla hazır gıdada bulunduğundan, ürün etiketlerini dikkatle okumanız gerekecektir.

İlaçlar

• Antihistaminler. Antihistaminler, buğday alerjisinin belirtilerini azaltabilirler. Bu ilaçlar, buğdaya maruz kaldıktan sonra reaksiyonunuzu kontrol etmek ve rahatsızlığınızı iyileştirmek için kullanılır. Sizin için reçeteli mi yoksa reçetesiz alerji ilaçlarının mı uygun olduğunu doktorunuza sorun.
• Epinefrin (adrenalin). Anafilaksi durumunda acil bir tedavidir. Eğer buğdaya şiddetli reaksiyon gösterme riskiniz varsa, iki enjekte edilebilir epinefrin dozunu her zaman yanınızda taşımanız gerekir. İkinci doz, anafilaksi riski yüksek olan insanlarda, acil bakıma ulaşmadan önce anafilaktik belirtilerin tekrarlaması ihtimaline karşı tavsiye edilir.

Yaşam Tarzı

Yaşam tarzı ve ev çareleri

Buğday proteinlerine maruz kalmaktan kaçınmak için birçok adım atabilir ve yanlışlıkla buğday içeren ürünler tükettiğinizde, zamanında tedaviyi garanti edebilirsiniz.

• Diğer insanları bilgilendirin. Eğer çocuğunuzda buğday alerjisi varsa, prensip olarak öğretmenlerinin ve okul hemşiresinin alerji belirtilerini bildiklerinden emin olun. Eğer çocuğunuzun epinefrin taşıması gerekiyorsa, okuldaki sağlık personelinin gerektiği zaman epinefrini nasıl enjekte edeceklerini ve hemen acil servisle bağlantıya geçmeleri gerektiğini bildiklerinden emin olun. Sizde gıda alerjisi varsa, yakınlarınızı ve akrabalarınızı bilgilendirin.
• Bilezik takın. Buğday alerjisinden dolayı anafilaksi riski taşıyorsanız, alerjiyi ve acil bakım gerektiğini gösteren tıbbi kimlik bileziği takın.
• Etiketleri okuyun. Bütün gıda etiketlerini dikkatlice okuyun. Buğday proteinleri, özellikle de gluten, gıda katılaştırıcısı olarak kullanılır ve birçok beklenmedik yerde ortaya çıkabilir. Bir gıdanın belli bir markasını kullandıktan sonra, bunun her zaman güvenli olduğunu varsaymayın. İçerikler değişebilir.
• Glutensiz gıdalar için mağazalar. Bazı özel mağazalar ve süpermarketler glutensiz gıda ürünleri satarlar. Bu gıdalar, çölyak hastalarını hedeflerken, buğday alerjisi olan insanlara da buğdaysız alternatifler sunarlar.
• Buğdaysız yemek kitapları satın alın. Buğdaysız tarifler veren yemek kitapları, yaygın buğday ürünlerine alternatif gıdaların tadına varmanızı sağlayabilir.
• Dışarıda yediğiniz zaman tetikte olun. Restoran personeliyle alerjinizi dikkatli şekilde konuşun. Onlara, yemek pişirme yüzeylerindeki ekmek kırıkları gibi şeylerin sorun olabileceğini açıklayın. Taze gıdalarla hazırlanmış basit, karmaşık olmayan şeyler ısmarlayın. Soslar gibi buğday proteini kaynağının saklı olabileceği gıdalardan, buğday içeren başka gıdalarla pişirilmiş olabilecek kızartılmış yemeklerden kaçının.

Mücadele

Mücadele ve destek

Aynı sorunları yaşayan insanların oluşturduğu destek grupları veya dernek gibi kuruluşlar varsa iletişime geçmeniz yararlı olacaktır. Bu gibi oluşumlar, mücadele stratejileri geliştirmenize, buğdaysız ürünler bulacağınız yerlere ulaşmanıza yardımcı olurlar. Ayrıca buğdaysız yemek tariflerinizi ve diğer fikirlerinizi paylaşabilirsiniz.