Nedir

Dışkıda Gizli Kan Testi

FOBT olarak da bilinen dışkıda gizli kan testi, gizli (okült) kan için gaita örneklerini kontrol etmekte kullanılan bir laboratuar testidir.

Her ne kadar, bütün kanserler veya polipler kanama yapmasa da dışkıda gizli kan, kolon kanserinin, bağırsak veya rektumdaki poliplerin göstergesi olabilir. Genellikle gizli kan dışkıya öyle ufak miktarlarda geçer ki, bunlar dışkıda ancak gizli kan testinde kullanılan kimyasallar yoluyla tespit edilebilir. 

Eğer dışkıda, gizli kan testi yoluyla kan belirlenmişse, kanamanın kaynağını bulmak için ilave testler gerekebilir. Dışkıda gizli kan testi, sadece kanın varlığını ve yokluğunu algılayabilir. Kanamanın potansiyel kaynaklarını göstermez.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Doktorunuz bir dışkıda gizli kan testi önerebilir:

  • Kolon kanseri için tarama. Eğer 50 yaş veya üstüyseniz ve ortalama düzeyde bir kolon kanseri riski taşıyorsanız, doktorunuz kolon kanseri taraması yapmak için, her yıl dışkıda gizli kan testi yaptırmanızı önerebilir. Buna yanı sıra, yine de doktorun kolonu doğrudan muayene etmesini olanaklı kılan diğer tarama testleri de gerekebilir.
  • Açıklanamayan aneminin olası sebeplerini değerlendirmek: Anemi, dokularınıza yeteri kadar oksijen taşıyacak sağlıklı kırmızı kan hücresinin bulunmaması durumudur. Dışkıda gizli kan testi bazen de, kanamalı ülser gibi bir gastrointestinal kanamanın anemiye katkıda bulunup bulunmadığını saptamak için kullanılan bir yöntemdir.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Hazırlık

Çeşitli gıdalar, besin takviyeleri ve ilaçlar da dışkıda gizli kan testini etkileyebilir. Bu etki, ya olmadığı halde kan varmış gibi göstererek (hatalı pozitif) ya da gerçekte olan kanın varlığını kaçırarak (hatalı negatif) kendini gösterir. Kesin test sonuçları sağlamak için doktorunuzun talimatlarına dikkatlice uyun.

Test öncesi üç gün boyunca, doktorunuz sizden şunlardan kaçınmanızı isteyebilir: 

  • Brokoli ve şalgam gibi bazı meyve ve sebzeler
  • Kırmızı et
  • Yabanturpu
  • C vitamini takviyesi
  • Aspirin
  • İbuprofen gibi steroid olmayan iltihap önleyici ilaçlar

Neler Yaşayacaksınız

Neler Bekleyebilirsiniz?

Doktorunuz, genellikle evde kullanılmak üzere size bir dışkıda gizli kan testi kiti sağlayacaktır. Ayrıca kendiniz de eczanelerden reçetesiz satılan test kitleri satın alabilirsiniz.

Bazı kitlerde, dışkı örneği toplar ve onu verilen kapta saklarsınız. Diğer kitlerdeyse, örneği kimyasal işlem görmüş karta sürmek için bir aplikatör çubuğu kullanırsınız. Bazı durumlarda, dışkı örnekleri toplamaya gerek kalmadan, bir bağırsak hareketi sonrasında gizli kanı tespit eden, yıkanabilir petler kullanabilirsiniz. Kanserlerin ara ara kanaması nedeniyle, sizden iki üç gün üst üste dışkı örnekleri almanız istenebilir. 

Örnekleri toplamanızın ardından, onları postayla ya da biriyle laboratuara veya doktorun muayenehanesine gönderirsiniz. Örnekler özel bir kimyasalla işlem görür. Eğer kan varsa, kimyasal reaksiyona girer ve numunenin geri kalanından farklı bir renkte görünür. Doğru sonuçlar için, örneklerin bir an önce gönderilmesi önemlidir. 

Sonuçlar

Sonuçlar

Doktorunuz, dışkıda gizli kan testi sonuçlarını gözden geçirecek ve daha sonra sonuçları sizinle paylaşacaktır.

  • Negatif sonuç. Dışkı örneklerinde kan tespit edilmezse, dışkıda gizli kan testi negatif kabul edilir. Eğer testi kolon kanseri taraması için yaptırdıysanız ve ortalama bir risk taşıyorsanız, yaştan başka kanser risk faktörünüz de yoksa doktorunuz bir yıl beklemenizi ve sonrasında testi tekrarlamanızı isteyebilir. 
  • Pozitif sonuç. Dışkı örneklerinde kan tespit edilmişse, dışkıda gizli kan testi pozitif kabul edilir. Kanamanın kaynağını bulmak için, kolonoskopi gibi ek testler gerekebilir.

Hatalı-negatif ve hatalı-pozitif sonuçların olabileceği de unutulmamalıdır. Bazı kanser türleri ve kanama yapmayan çoğu polipler bir hatalı-negatif sonuca yol açabilir. Aynı şekilde, gizli kanama, kolon kanseri ve polip dışındaki, mide ülseri, hemoroit, hatta ağız ve burundan yutulan kan gibi başka kaynaklardan da gelebilir.
İLGİLİ MAKALE

Ailesinde kolon kanseri olanların yapması gerekenler nelerdir?

Uzm. Dr. Engin TÜRKMEN

mrb hocam kızkardeşimde sürekli bulantı kusma var dışkıda kalem gibi incelmiş ne kadar ilaç içtiysede geçmedi... devamı