• İçindekiler
• Nedir
• Komplikasyonları

Nedir

Tütün dumanına maruz kalmakla ilişkili sağlık sorunları çoğunlukla kanser ya da kardiyovasküler (kalp-damarla ilgili) bozukluklardır. Ancak, önemli miktarda kanıt, sadece sigara içicilerinde değil, aynı zamanda tütün dumanına sık sık maruz kalan kişilerde de, göz bozuklukları riskinin arttığını göstermektedir.

Tütün dumanı tütün ürünleri içilmesi ile ortaya çıkan dumandır. Tütün dumanının iki türü vardır:  

• Yan akım dumanı (Sidestream duman) Sigaranın yanan ucundan gelen dumandır. Sigara dumanıyla bağıntılı hava kirliliğine % 80 oranında katkıda bulunur ve ana akım dumanından 46 defa daha zehirlidir.

Ana akım dumanı (Mainstream dumanı) : Yanan sigaranın filtresinden gelen ya da sigara içicisinin içine çekip üflediği dumandır.

Tütün 4000’den fazla madde içerir, bunların çoğu kanserojen (kanser yapıcı), tahriş edici ve iltihaba yol açabilen maddelerdir.

Komplikasyonları

Sigara dumanına maruz kalma ile ilişkili sağlık problemleri nelerdir?

Çocuklar

Sigara içmedikleri halde (en azından ergenlik çağına kadar) çocukların çoğu çevresel sigara dumanına maruz kalırlar. Bunun nedeni hem ebeveynlerinin evde ya da arabada sigara içmesi, hem de kendilerinin yetişkinlerin sigara içtiği ortamlarda bulunmalarıdır. Bu durum pasif içicilik olarak bilinir. 

Pasif içiciliğin, tütün dumanına maruz kalan çocukların gözleri üzerinde olumsuz etkileri vardır. Tütün dumanına maruz kalmakla ilişkili göz hastalıkları ve sorunları şunlardır.

Şaşılık  

Şaşılık, gözlerin paralelliğinin bozulmasıyla (örneğin göz çarpıklığı) ortaya çıkan bir sorundur. Annenin gebeliği esnasında sigara içmesi, çocukta şaşılık görülme riskini 6.55 defa arttırır.

Alerjik konjonktivit

Alerjik konjonktivit, konjonktivada (göz kapaklarının iç yüzeyi ile skleranın bir kısmını örten ince zar) bir alerjen sebebi ile iltihap oluşmasıdır. Alerjik konjonktivit ile tütün dumanına maruz kalma arasındaki ilişkiyi değerlendiren bir çalışma yapılmamış olmasına rağmen, alerjik reaksiyonlarla ilgili yapılan çalışmalar, çevresel tütün dumanına maruz kalan çocuklarda alerjik konjonktivitin gelişme riskinin % 20 kadar arttığını göstermiştir. 

Yetişkinler

Yetişkinlerde sigara içmek aşağıdaki göz hastalıkları ve bozukluklarının oluşumu ile ilişkilidir.

Katarakt

Özellikle pipo içmenin katarakt (bulanık lens) riskini arttırdığına dair güçlü kanıtlar vardır. Sigara içiciliği ile katarakt arasındaki ilişkiyi araştıran 27 çalışma, sigaranın nükleer katarakt riskini 3 kat arttırdığını göstermiş ve posterior subkapsüler katarakt ile sigara içmek arasında bağıntı olduğuna dair kanıtlar sunmuştur. Her ne kadar çalışmalar çevresel sigara dumanına maruz kalmak ile katarakt arasındaki ilişkiyi henüz ispat etmemiş olsa da, bu durum potansiyel risk faktörü olarak görülmektedir.

 

Uveitis

Uveitis (uvea iltihabı), uveanın (gözün orta tabakası) iltihabı ile karakterize bir hastalıktır. Her ne kadar insanlar üzerinde henüz bir çalışma yapılmamış olsa da, fareler üzerinde yapılan laboratuar çalışmaları, endotoksinin (tütün dumanında bulunan bir kimyasal) iltihabik reaksiyona ve akut uveitise neden olabileceğini göstermiştir. Bu sonuca göre sigara dumanına maruz kalmanın, hem sigara içicilerinde hem de tütün dumanına maruz kalanlarda uveitis görülme riskini arttırdığı söylenebilir.

 

Yaşa bağlı makula dejenerasyonu

Sigara içmek, yaşlılığa bağlı makula dejenerasyonu (yaşa bağlı görme kaybı veya sarı nokta hastalığı) için açıkça kabul edilmiş bir risk faktörüdür. Üç büyük kesitsel çalışma sonucu ortaya çıkan verilere göre sigara içenlerde yaşa bağlı makula dejenerasyonu görülme riski içmeyenlere göre tahminen 3 kat fazladır.

Yaşa bağlı makula dejenerasyonu ile sigara içiciliği arasındaki ilişkiyi araştıran çalışmalar, sigara içmenin, bu sorunla dolaylı ilişkili olmaktan ziyade, gerçekten yaşa bağlı makula dejenerasyonuna yol açtığını göstermiştir. Ayrıca bu inceleme; kişi ne kadar çok sigara içerse, yaşa bağlı makula dejenerasyonununa yakalanma riskinin o kadar arttığını da göstermiştir.

Çevresel tütün dumanına maruz kalma ve yaşa bağlı makula dejenerasyonu arasındaki ilişki daha belirsizdir. Şimdiye kadar yapılan çalışmalar çelişkili sonuçlar vermiştir. Bu çelişkinin sebebi her çalışmanın pasif içicilik için farklı bir tanım kullanması olabilir.

Graves oftalmopatisi (tiroid göz hastalığı)

Tiroid göz hastalığı da denilen Graves oftalmopatisi, göz iltihabıyla ve göz çukurunda yağ dokusu artışıyla karakterize bir durumdur. Çalışmalar, tiroid göz hastalığı ile kişinin sigara içme miktarı arasında ilişki olduğuna dair güçlü kanıtlar sunmuştur. Tiroid göz hastalığı olan sigara içicilerinin test sonuçları içmeyenlere göre kötü çıkmıştır.  Veriler sınırlı olsa da, çevresel dumana maruz kalmanın Graves oftalmopatisi riskini arttırdığını öne sürmüştür.

Oküler yüzey hastalıkları  

Sigara içmek ile gözde kaşınma, kızarıklık ve tahriş gibi belirtilerle seyreden oküler yüzey hastalıkları görülmesi riski bağıntılıdır. Sigara içmeye bağlı olarak oküler yüzeyde gelişen değişiklikler, gözyaşı zarı yağ tabakasında değişim, gözyaşı salgılanmasında azalma ve kornea ile konjonktivada hassasiyettir. Pasif içicilik de bu bozuklukların gelişme riskini arttırabilir. Atopik keratokonjonktivit ve alerjik konjonktivit de oküler yüzey bozukluklarındandır.