• İçindekiler
• Nedir
• Sebepler
• Belirtiler
• Komplikasyonlar
• Testler
• Tedavi
• Önleme

Nedir

Nedir?

Orta kulakta kulak zarının arkasında yoğun ya da yapışkan bir sıvı varsa, ama kulak enfeksiyonu mevcut değilse bu duruma efüzyonlu orta kulak iltihabı (OKİ) denir.

Sebepler

Sebepler

Östaki borusu kulağın iç kısmını boğazın arka kısmına bağlar. Östaki borusu, sıvıların kulakta birikmesini önlemek için bunların genze akmasına yardımcı olur. Bu sıvılar östaki borusundan akarak yutulur.

Efüzyonlu orta kulak iltihabı (OKİ) ve kulak enfeksiyonları birbiriyle iki şekilde ilişkilidir.

• Birçok kulak enfeksiyonu tedavi edildikten sonra, sıvı (efüzyon) birkaç gün ya da birkaç hafta boyunca orta kulakta kalır.
• Östaki borusu kısmen tıkalı olduğunda, bu sıvı orta kulakta birikir. Kulağın içinde var olan bakteriler buradan çıkamaz ve çoğalmaya başlar. Bu durum bir kulak enfeksiyonuna yol açabilir.

Aşağıdaki durumlar, östaki borusunun iç kısmının şişmesine neden olarak sıvının artmasına yol açabilir:

• Alerjiler
• Tahriş edici maddeler (özellikle sigara dumanı)
• Solunum enfeksiyonları

Aşağıdaki durumlar östaki borusunun kapanmasına ya da tıkanmasına neden olabilir.

• Sırt üstü yatarken bir şey içmek
• Hava basıncında ani artışlar (örneğin, uçağın alçalması ya da bir dağ yolundan iniş sırasında)

Bebeğin kulağına su kaçması östaki borusunun tıkanmasına neden olmaz.

OKİ, kış mevsiminde ya da ilkbaharın başlarında çok yaygındır; ama yılın herhangi bir zamanında da görülebilir. Her yaştaki kişiyi etkileyebilir, ama en sık 2 yaşın altındaki çocuklarda görülür. (Bebeklerde nadirdir.)

Küçük çocuklar, daha büyük çocuklara ya da yetişkinlere göre OKİ’ye daha sık yakalanırlar. Bunun bazı nedenleri şunlardır:

• Östaki borusu daha kısa, yatay ve düzdür; bu durum bakterilerin girmesini daha kolay hale getirir.
• Östaki borusu daha yumuşaktır ve daha küçük ve kolay tıkanan bir ağzı vardır.
• Küçük çocuklar daha sık nezle olurlar, çünkü bağışıklık sisteminin nezle virüslerini tanıyabilmesi ve önleyebilmesi zaman alır.

OKİ’de sıvı genellikle ince ve suludur. Eskiden, sıvı kulakta ne kadar uzun süre kalırsa o kadar kalınlaştığı düşünülürdü (“Yapışkan kulak”, yoğun bir sıvının bulunduğu OKİ durumlarına verilen yaygın bir isimdir.) Ama bugün, sıvının yoğunluğunun, kulakta ne kadar uzun süre mevcut olduğundan ziyade kulağın kendisiyle ilgili olduğuna inanılıyor. 

Belirtiler

Belirtiler

Kulak enfeksiyonu olan çocuklardan farklı olarak, OKİ’li çocuklar hasta gibi davranmazlar.

OKİ çoğunlukla bariz belirtilere sahip değildir.

Daha büyük çocuklar ve yetişkinler genellikle işitme azlığından ya da kulakta bir dolgunluk hissinden şikayet ederler. Küçük çocuklar, işitme kaybından dolayı televizyonun sesini açabilirler.

Doktora ne zaman gidilmeli?

Eğer aşağıdaki durumlar mevcutsa doktorunuza başvurun:

• Çocuğunuzda ya da sizde efüzyonlu orta kulak iltihabı olduğundan şüpheleniyorsanız. Sıvı yok olana kadar durumu takip etmeye devam edin.
• Bu bozukluğun tedavisi sırasında ya da sonrasında yeni belirtiler oluşursa

Komplikasyonlar

Komplikasyonlar

• Akut kulak enfeksiyonu
• Orta kulakta kist
• Kulakta kısmi ya da tam işitme kaybıyla kalıcı hasar
• Kulak zarında skarlaşma (timpanoskleroz)
• Konuşma ya da dil gelişiminde gecikme (nadir)

Not: Kalıcı işitme kaybı nadir görülür; ama çocukta ne kadar çok kulak enfeksiyonu oluşursa risk o kadar artar.

Testler

Testler

Doktor, çocuktaki bir kulak enfeksiyonu tedavi edildikten sonra kulağın kontrolü sırasında OKİ’yi fark edebilir.

OKİ, ayrıca doktor  “çocuk sağlığı izlemi” gibi bir başka nedenden dolayı kulağı muayene ederken de teşhis edilebilir.

 Doktor, kulak zarını muayene ederken belli değişikliklere bakacaktır:

• Kulak zarının yüzeyinde hava kabarcıkları
• Işıkla bakıldığında kulak zarının mat olması
• Küçük hava kabarcıkları üflendiği zaman kulak zarının hareket etmemesi
• Kulak zarının arkasında sıvı olması

Timpanometri adı verilen test OKİ’yi teşhis etmek için daha hassas bir araçtır. Bu testin sonuçları, sıvının miktarını ve yoğunluğunu anlamaya yardımcı olabilir.

Akustik otoskop ya da reflektometre, orta kulakta sıvının varlığını kesin şekilde tespit eden taşınabilir bir alettir.

Odyometre ya da bir başka formal işitme testi, doktorun, hangi tedavinin gerekli olduğuna karar vermesine yardımcı olabilir.

Tedavi

Tedavi

Bir enfeksiyon belirtileri olmadığı sürece, birçok doktor ilk başta OKY’yi tedavi etmez. Bunun yerine, sorunu 2-3 ay içinde tekrar kontrol ederler.

Tekrarlayan kulak enfeksiyonları geçirmiş bazı çocuklara, yeni enfeksiyonları önlemek için günlük olarak daha küçük dozda antibiyotik verilebilir.

Kulak zarının arkasındaki sıvıyı gidermek için bazı şeylerin faydası olabilir:

• Sigara tüketmekten kaçınmak
• Bebekler için meme emmeyi teşvik etmek
• Toz gibi tetikleyicilerden uzak durarak alerjilerden kaçınmak. Daha büyük çocuklara alerji ilaçları verilebilir.

Çoğu zaman sıvı kendi kendine yok olur. Doktorunuz beklemeyi ve durumun daha kötü hale gelip gelmeyeceğini görmeyi önerebilir.

Eğer 6 hafta sonra sıvı hala mevcutsa tedavi aşağıdakileri içerebilir:

• Daha fazla tetkik
• İşitme testi
• Bir kereliğine antibiyotik denemek (eğer daha önce alınmamışsa)

Eğer sıvı 8-12 hafta sonra hala mevcutsa, antibiyotikler denenebilir; fakat bunlar her zaman faydalı olmaz.

Belli bir noktada çocuğun işitme yeteneği test edilmelidir.

Eğer önemli bir işitme kaybı varsa (> 20 desibel), antibiyotikler ya da kulak tüpleri uygun olabilir.

Eğer sıvı, 4-6 ay sonra hala mevcutsa, önemli bir işitme kaybı olmasa bile, muhtemelen kulak tüpleri gerekli olacaktır.

Bazen östaki borusunun doğru çalışması için geniz etlerinin alınması gerekir.

Önleme

Önleme

Önleme önerileri:

• Sigara dumanı gibi tahriş edici maddelerden kaçının; bunlar östaki borusunun fonksiyonuna engel olabilir.
• Çocuğunuzda OKİ oluşmasına neden olabilecek alerjenleri belirleyin ve bunlardan kaçının.
• Özellikle kış aylarında çocuğunuz için daha küçük bir yuva tercih edin. Altı ya da daha az sayıda çocuğun bulunduğu yuvalarda kulak enfeksiyonlarına yakalanma riski daha azdır.
• Çocuğunuzun ellerini ve oyuncaklarını sık sık yıkayın.
• Havadan gelen mikroplara maruz kalmayı önlemek için hava filtreleri kullanın ve temiz hava alın.
• Antibiyotikleri aşırı kullanmaktan kaçının. Antibiyotiklerin aşırı kullanımı, bakterilerin gittikçe dirençli hale gelmesine neden olur.
• Bebeğinizi emzirin. Birkaç hafta emzirmek bile, yıllarca, çocuğun kulak enfeksiyonlarına karşı daha az yatkın olmasını sağlayacaktır.
• Pnömokok aşısı, akut kulak enfeksiyonundan (bu, OKİ’ye neden olabilir) kaynaklanan enfeksiyonları önleyebilir. Grip aşısı da faydalı olabilir.