Doğum kontrol yöntemleri nelerdir?

Doğum kontrolünde kullanılabilecek yöntemlerin her birinin, olumlu ve olumsuz yönleri vardır. Tüm yöntemleri öğrenmek, doğru olanı bulmanızda size yardımcı olacaktır.

• Hormonal yöntemler; doğum kontrol hapları, üç aylık korunma iğnesi, deri bandı, implant ve vajinal halkayı içerir. Levonorgestrel içeren rahim içi araç, doğum kontrolünde ayrıca hormonal bir yöntem olarak kabul edilmektedir. Hormonları kullanan doğum kontrol yöntemleri, gebeliği önlemede oldukça faydalıdır.
• Rahim içi araçlar (RİA); rahminizin içine yerleştirilir. RİA'lar 5 -10 yıl kadar çok iyi çalışır ve çok güvenlidir.
• Bariyer yöntemler; kondomlar, diyaframlar ve süngerleri  içerir. Genel olarak bunlar, gebeliği önlemede RİA'lar veya hormonal yöntemler kadar etkili değildirler. Bariyer yöntemler her cinsel birleşmede kullanılmalıdır.
• Doğal aile planlaması (doğurganlık bilinci); ancak siz ve eşiniz çok dikkatli olursa etkili olabilir. Ne zaman doğurgan olduğunuzu bilmek için kayıtlarınızı çok iyi tutmanız gerekir. Doğurgan olduğunuz zamanlarda, ya cinsel ilişkiyi atlar ya da bir bariyer yöntemi kullanınsınız.
• Kalıcı doğum kontrolü (sterilizasyon); gebeliğe karşı kalıcı koruma sağlar. Erkek vasektomi olabilir veya kadın tüplerini bağlattırabilir (tüp ligasyonu). Ama bu sadece çocuk istemediğinizden eminseniz iyi bir seçimdir.
• Acil kontrasepsiyonlar; doğum kontrolü yönteminizi kullanmayı unutursanız veya prezervatif delinirse, gebeliği önlemek için kullanılan yedek bir yöntemdir.
  Hormonal veya bariyer yöntemlerin en iyi şekilde etkin olabilmesi için tam olarak doktorunuzun veya kutudaki talimatların önerdiği biçimde kullanmak zorundasınız. Ki bu durumda bile bazen kazalar olabilir. Bu yüzden, acil doğum kontrolü yöntemlerini yedek koruma olarak elde tutmak  iyi bir fikir olacaktır. Eğer 18 yaş  ve üstündeyseniz “Ertesi gün Hapları” B planı olarak adlandırılır, birçok eczaneden satın alabilirsiniz.

En İyi Yöntemi Nasıl Seçersiniz?

Doğum kontrolü için en iyi yöntem, sizi her cinsel ilişkide koruyan yöntemdir. Doğum kontrolünün birçok çeşidinin etkililiği, ne kadar doğru kullandığınıza bağlıdır. Sizin için her defasında en iyi işleyen yöntemi bulmak için üzerinde düşünmeniz gereken bazı durumlar vardır:

• Ne kadar iyi çalışır? Gebeliği önlemenin sizin için ne kadar önemli olduğu hakkında düşünün. Sonra her yöntemin nasıl iyi çalıştığına bakın. Örneğin, yakın zamanda zaten çocuk sahibi olmayı düşünüyorsanız, çok güvenilir bir yönteme gerek duymayabilirsiniz. Eğer çocuk sahibi olmak istemiyor ama gebeliğin sonlandırılmasının da yanlış bir şey olduğunu düşünüyorsanız, en etkili doğum kontrol yöntemlerinden birini seçin.  
• Ne kadar çaba gerektirir? Örneğin, eğer sık sık ilaç almayı unutuyorsanız, doğum kontrol hapları sizin için iyi bir seçim olmayabilir. Eğer her cinsel ilişki sırasında durup bariyer yöntemini kullanacağınızdan emin değilseniz, bir başka yöntem seçin.
• Ne zaman çocuk sahibi olmak istiyorsunuz? Örneğin, gelecek bir ya da iki yıl içerisinde çocuk sahibi olmak istiyorsanız, hormon iğneleri iyi bir seçim olmayabilir. İğneler bıraktıktan sonraki bir kaç ay boyunca hamile kalmayı zorlaştırabilirler. Eğer hiçbir zaman çocuk sahibi olmak istemiyorsanız, doğal aile planlaması, çoğunlukla başarısız olduğu için iyi bir seçim değildir.
• Yöntemlerin maliyetleri nedir? Kondomlar ucuzdur veya bazı kliniklerde ücretsiz bulunmaktadır. Bazı sigorta şirketleri, doğum kontrol reçete masraflarını karşılar. Ama maliyet bazen yanıltıcı olabilir. RİA maliyeti bir hayli fazladır. Ama yıllar boyunca etkilidir ve uzun dönemde düşük maliyetli hale gelir.
• Enfeksiyonlara karşı sizi koruyor mu? Lateks kondomlar, HIV gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklardan(CYBH)  korunmanıza yardımcı olabilir. Ancak gebeliği önlemede en etkili yol değildir. Hem cinsel yolla bulaşan hastalıkları hem de gebeliği önlemek için kondomu başka doğum kontrol yöntemiyle birlikte kullanın.
• Bugüne kadar kullandığınız yöntemlerinde bir sorun yaşadınız mı? Doğum kontrolünde en iyi yöntemi bulmak daha farklı bir şey denemeyi gerektirebilir. Ayrıca, bir zamanlar sizin için iyi çalışan bir yöntemi değiştirmeniz gerekebilir.
  Memnun olmadığınız bir yöntem kullanıyorsanız, diğer seçenekler hakkında doktorunuza danışın.

Ne gibi sağlık sorunları seçeneklerinizi kısıtlayabilir?

Sağlık durumunuza bağlı olarak bazı doğum kontrol yöntemleri sizin için güvenli olmayabilir. Aşağıdaki durumlar seçeneklerinizi kısıtlayabilir ve doktorunuz, hangi yöntemin sizin için uygun olduğundan emin olmak için bunları bilmek isteyecektir:

• Sigara kullanıyorsanız
• Gebeyseniz veya gebe olma ihtimaliniz varsa
• Emziriyorsanız
• Kalp hastalığı, yüksek tansiyon, migren, baş ağrısı veya şeker hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarınız varsa
• Sizde ya da yakın aile bireylerinizden birinde bacaklarda kan pıhtılaşması (derin ventrombozu) veya akciğerde kan pıhtılaşması (pulmoner emboli) varsa
• Göğüs kanseri olduysanız
• Cinsel yolla bulaşan bir hastalığınız varsa

Doğum kontrol yöntemlerini nasıl edinebilirsiniz?

• Kondomlar, süngerler ve spermisitler eczanelerden reçetesiz olarak satılır.
• Plan B acil durum doğum kontrolü, birçok eczaneden reçetesiz olarak alınabilir, ancak 18 yaşında veya daha yaşlı olduğunuzu kanıtlamanız gerekir.

Bir doktor veya profesyonel sağlık görevlisi görmeniz gereken durumlar:

• Doğum kontrol hapları ve diğer hormon temelli yöntemleri reçeteli almak için
• RIA taktırmak için
• Diyafram ve servikal kap gibi bariyer yöntemlerinin uygunluğu için