Adet Dönemleri ve Doğum Kontrol Haplarının Farkı

Geleneksel doğum kontrol hapları, doğurganlık sisteminizdeki 28 günlük döngüyü meydana getiriyormuş gibi görünür. İlk 21 günde doğurganlık hormonları içeren aktif tabletler alırsınız. Son yedi günde ise plasebo (yani aktif olmayan haplar) alırsınız. Plasebo alırken, düzenli adet döneminiz gelmiş gibi vajinal kanamanız olur.

Öte yandan, döngüsü uzatılmış doğum kontrol tabletleri, ayın her günü için aktif hormonlar ihtiva eder. Hiç hormonsuz aralık bırakmaksızın, bir yıl boyunca sürekli alınacak şekilde tasarlanmış, düşük dozlu tabletlerdir. Tabletlerin amacı, tüm adet kanamalarını baskılamaktır.

Adet görmeyi önlemek için sıradan doğum kontrol haplarını sürekli kullanabilir miyim?

Sıradan doğum kontrol hapını sürekli kullanarak adet görmeyi önlemek mümkündür. Bunu, plasebo tabletini atlayıp, hemen bir sonraki pakete geçerek yapabilirsiniz. Bazı bulgular, bu tür bir ilaç kullanımının avantajları olduğunu göstermektedir. Tabletleri sürekli alarak kanama, kramp, baş ağrısı ve adet görmeyle ilişkili diğer rahatsızlıklardan sorumlu hormonların çalışmasını engellemiş olursunuz. Fakat iki periyot arası kanama riskiyle de yüz yüze gelirsiniz.

Aktif tablet aldığınız üç hafta içinde aynı hormon dozuyla birlikte monofazik tablet de alıyorsanız, sürekli olarak doğum kontrol hapı kullanımından en iyi sonucu alırsınız. Aktif tablet fazı aldığınız her hafta, farklı hormon dozu ile birlikte trifazik tablet alıyorsanız ve bunları sürekli kullanıyorsanız, yüksek oranda aşırı kanama riski taşıyorsunuz demektir.

Doğum kontrol haplarını sürekli kullanımını, özel bir zaman dilimi veya seyahat sırasında adet görmekten kaşınmak için bir seçenek olarak görebilirsiniz. Ancak, hapları yaklaşık üç ay kullandıktan sonra plasebo kullanmayı ve böylece adet döngünüze dönmeyi planlamalısınız.

Bebek sahibi olmayı planlıyorsanız, doğum kontrol hapı kullanmayı bıraktıktan sonra ne kadar süre geçmeli?

Hap kullanmayı bıraktıktan sonra sadece iki haftalık bir gecikmenin ardından yumurtlama gerçekleşir. Son tableti aldıktan sonra, periyodunuz yaklaşık 4 ila 6 haftayı takip eder.

Yumurtlama döngünüz, eski haline döndüğünde hamile kalabilirsiniz. Eğer tableti bıraktıktan sonraki ilk döneminizde hamile kalırsanız, hiç adet göremeyebilirsiniz. Ancak bu senaryo ihtimal dışı olmamakla birlikte çok da mümkün değildir.

Tableti bıraktıktan sonra, hamile kalmak için birkaç ay beklemenin faydaları var mıdır?

Hamile kalmadan önce en az bir adet dönemi geçirirseniz, ne zaman yumurtladığınızı ve bebeğinizin ne zaman doğacağını tahmin etmek daha kolay olacaktır.

Geçmişte doktorlar, hap kullanmayı bıraktıktan hemen sonra hamile kalırsanız düşük riskinizin daha fazla olacağını düşünürlerdi. Fakat bu düşüncelerin temelsiz olduğu ortaya çıkmış bulunuyor.

Hamile kalmak için birkaç ay beklemeyi düşünüyorsanız, adet döneminiz normale dönerken alternatif bir doğum kontrol yöntemi kullanın.

Doğum kontrol hapı kullanmayı bıraktığınız halde adet döneminiz normale dönmezse ne olur?

Birkaç ay boyunca adet görmezseniz, sizde hap sonrası amenore (doğurgan çağda adet görememe hali) meydana gelmiş olabilir. Hap, vücudunuzun yumurtlama ve adet görme fonksiyonuna dahil olan hormonları üretmesini engeller. Hap almayı bıraktığınızda söz konusu hormonların yeniden üretilmeye başlaması biraz zaman alabilir.

Üç ay boyunca adet görmezseniz, hamile olmadığınızdan emin olmak için bir hamilelik testi yapın. Altı ay sonra hala adet görmüyorsanız, doktorunuzla görüşün.

Doğum kontrol hapı alıyorsanız, hamilelik testi doğru sonuç verir mi?

Hap kullanırken de hamilelik testinden doğru sonuç elde edebilirsiniz. Hamilelik testleri, kanınızdaki hamilelikle ilgili özel bir hormon olan insan koryonik gonadotropin hormonu (HCG) seviyesini ölçmek suretiyle çalışır. Doğum kontrol tabletindeki aktif maddeler, vücut sisteminizdeki HCG seviyesini etkilemez.

Hamileyken doğum kontrol hapı alsanız ne olur?

Hamile olduğunuzun farkına varmadığınız için doğum kontrol hapı almaya devam ettiyseniz, hemen paniğe kapılmayın. Yıllar boyu kazalar meydana gelmişse de doğum kontrol hapı içindeki hormonlara maruz kalmanın, doğum kayıplarına yol açtığına dair çok az bulgu vardır.

Doğum kontrol hapı, halen güçlü bir östrojendir. Erken hamilelik dönemlerinde düşükleri önlemek için sentetik bir östrojen olan ve sonraları kanserle ilişkisi olduğu anlaşılan dietilstilbestrol alan kadınlardan alınan dersler, bu tür maruz kalmaların asgariye indirilmesi gerektiğini gösteriyor.

Hamile olduğunuzu öğrendiğinizde, doğum kontrol hapı almayı bırakın.

Acil doğum kontrolü için bir kerede birkaç doğum kontrol hapı birden alabilir miyim?

Acil doğum kontrolü için standart östrojen-progestin doğum kontrol tabletleri kullanmak mümkündür, fakat uygun doz ve zamanlama konusunda doktorunuzla görüşün.

Eğer korunmadan cinsel ilişkiye girmişseniz, sizi hamile kalmaktan koruyacak şekilde tasarlanmış özel bir tablet vardır. Norming etkili tablet olarak adlandırılan acil koruyucu tablet (Plan B), diğer doğum kontrol tabletlerinde olduğundan daha yüksek dozda progestin içerir. Bu tableti, 18 yaş ve üstündeki kadınlar reçetesiz olarak edinebilirler. Bu olmuyorsa, acil doğum kontrolüne ihtiyacınız olup olmadığını anlamak için doktorunuza veya yerel bir acil servise başvurun.

Yıllardır doğum kontrol tableti alıyorsanız, bırakmak için elinizdeki paketi bitirmeniz gerekir mi?

Hap almayı bırakmanızın, genel sağlık durumu açısından çok az önemi vardır. Sonunda hap almayı bıraktığınızda, adet döngünüzün ritmini değiştirebilecek biraz kanama bekleyebilirsiniz. Fakat hap almayı herhangi bir vakitte bırakabilirsiniz. Paketi bitirmeniz gerekmez.

Aktif olmayan tabletleri (plasebo) aldığınız hafta hamile kalma ihtimaliniz var mı?

Aktif olmayan hapları almak, istenmeyen hamilelik konusunda sizi büyük bir riske sokmaz. Eğer doğum kontrol haplarınızı tam olarak gerektiği şekilde alıyorsanız, bunlar hamileliği önlemede yüzde 98-99 etkili olurlar.

Fakat döngünüz esnasında bir veya birkaç dozu kaçırdıysanız, yüksek oranda istenmeyen hamilelik riski altında olabilirsiniz. Emin olmak için kondom gibi alternatif bir korunma şekli kullanın.

Doğum kontrol hapları kilo almaya neden olur mu?

Birçok kadın böyle düşünür. Fakat çalışmalar, doğum kontrol haplarının kilo alma üzerindeki etkilerinin çok az olduğunu göstermektedir.

Bunun yerine göğüslerinizde, kalçanızda veya uyluk kemiklerinizde fazla ağırlık varmış gibi hissetmenize neden olacak şekilde sıvı tutuyor olabilirsiniz. Doğum kontrol hapı içindeki östrojen, yağ hücrelerini büyütmek suretiyle etkiler; fakat onları çoğaltmaz.

Nadir durumlarda kadınlar hap aldıkları sırada kilolarını arttıracak kaslar geliştirirler. Bunun nedeniyse hapların içinde bulunan erkeklik hormonunun bazı kadınlarda görülen küçük etkisidir.

Tartıldığınızda veya aynaya baktığınızda bu yan etkinin görünmesinden hoşlanmayabilirsiniz. Düşük dozlu tabletler almak bu etkiyi azaltabilir; fakat periyotlar arasında vajinal kanamalarınız olabilir.

Doğum kontrol hapları, kanser riskini nasıl etkiler?

Bazı özel bulgular, uzun süre doğum kontrol hapı kullanmanın rahim ve karaciğer kanseri gibi bazı kanser türleri riskini arttırdığını göstermiştir. Fakat aynı zamanda, hap kullanımının yumurtalık kanseri ve endonentriyal kanseri gibi bazı kanser türleri riskini de azaltmaktadır.

Doğum kontrol haplarının göğüs kanseri üzerinde bu tip bir etkisi olup olmadığı ise, tam olarak bilinmiyor. Fakat bazı çalışmalar, hap kullanımı ve göğüs kanseri arasında bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bir çalışmada, bebek sahibi olmadan önce, dört yıl veya daha fazla bir süre hap kullanan kadınlarda menopoz öncesi göğüs kanseri riskinde artış gözlendi. Bir başka bulgu ise hap kullanmayı bıraktıktan 10 sene veya daha uzun bir süre sonra, göğüs kanseri riskinizin, hiç hap kullanılmayan seviyeye indiğini göstermektedir.

Doğum kontrol hapları, kolesterol seviyesini etkiler mi?

Doğum kontrol hapları, kolesterol seviyesini etkileyebilir. Etki, aldığınız tablet türüne ve içerdiği östrojen ve progestin konsantrasyonunun ne olduğuna bağlıdır.

Doğum kontrol tabletleri içindeki östrojen, iyi kolesterol olarak bilinen yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) seviyesinin artışına, kötü kolesterol olarak bilinen düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) seviyesinin düşmesine yol açar. Total kolesterol ve trigliserit seviyesini ise arttırır. Doğum kontrol hapı içindeki progestinin, ters yönde bir etkisi vardır.

Daha yüksek östrojen konsantrasyonu içeren doğum kontrol tabletleri, kan lipit seviyesini az da olsa olumlu yönde etkiler. Ağır gerçekleşen değişimler, genel sağlığınız üzerinde önemli değişikliklere yol açmaz.

Doğum kontrol tabletleri, kan basıncını etkiler mi?

Doğum kontrol hapları, kan basıncını arttırabilir. Doğum kontrol hapları kullanan kadınlarda yüksek kan basıncı riski, aynı zamanda yaşa ve hapların kullanım süresine bağlı olarak da yükselir.

Eğer doğum kontrol hapı alırsanız, kan basıncınızı düzenli olarak kontrol ettirin. Kan basıncınız zaten yüksekse alternatif bir doğum kontrol yöntemini de düşünün. Hap kullanmayı tercih ederseniz, kan basıncınızı doktorunuzun yakından takip etmesini sağlayın.

Hap alırken kan basıncınız yükselirse, başka bir doğum kontrol yöntemine geçme seçeneğini ciddi bir şekilde düşünün.

Yaşınız 35’ten büyükse ve doğum kontrol hapı kullanıyorsanız, sigara içmenin riskleri nelerdir?

35 yaşın üzerindeki sigara içen kadınlara, doğum kontrol tabletleri kullanımı tavsiye edilmez; çünkü kardiyovasküler hastalık riskini arttırır. 35 ve daha üzeri bir yaşta iseniz ve sigara kullanıyorsanız, doğum kontrol haplarını güvenli bir şekilde kullanmaya devam etmeden önce sigara içmeyi bırakmalısınız.

Antibiyotikler, doğum kontrol tabletlerinin etkilerini azaltır mı?

Antibiyotiklerin, doğum kontrol hapları üzerindeki etkileri söz konusu olduğunda, özellikle bir antibiyotik türü olan rifampin üzerinde durulmaktadır. Çalışmalar, rifampinin doğum kontrol haplarının yumurtlama üzerindeki etkilerini net bir biçimde azalttığını ortaya koymaktadır. Bununla beraber, rifampin yaygın olarak kullanılan bir ilaç değildir. Tüberküloz olmadığınız ya da tüberküloz olma ihtimali taşımadığınız sürece, ilacı kullanmaya ihtiyaç duymazsınız.

Varsayıma dayalı olarak konuşmak gerekirse diğer antibiyotikler, özellikle penisilin ve tetrasiklin türevlerinin, doğum kontrol tabletlerinin etkisine engel olma oranları düşüktür. Araştırmacılar bu ihtimali devre dışı bırakmıyorlar, fakat etkiyi kanıtlayan daha büyük çalışmalar bulunmuyor.

Eğer aşırı düşük dozlu ve ağızdan alınan doğum kontrol tabletlerini kullanmaya yeni başladınızsa, antibiyotiklerin etkilerine karşı daha hassas olabilirsiniz. Endişe duyuyorsanız, size tavsiye edilen antibiyotikleri kullandığınız sürece, bariyer doğum kontrol metodunu kullanmayı düşünün.