Çoğu yetişkin, çocukluk dönemi amnezisinden mustariptir, bebekliklerini veya yeni yürümeye başladıkları zamanı hatırlayamaz. Bilim insanları böyle düşünürdü. Ama yeni bir çalışma gösteriyor ki olgudan 6 yıl sonra bile küçük çocukların küçük bir oranı ta 2 yaşındaki benzersiz bir olayı hatırlayabiliyor.

“Küçük çocukların hafızasına bakmakla ilgilendik çünkü bize genel olarak hafıza hakkında bilgi verebilirdi,” dedi araştırmacılar. “Çocuğumuz bebeklik hakkında hiçbir şey hatırlamayız, ancak 3-4 yaşımıza geldiğimizde hatırlamaya başlarız.”

Çok erken anılar hakkında bir sürü örnek vaka var ama uzun süre saklanmış erken çocukluk anılarına dair sıkı kanıtlara rastlamak zor. Çoğu bebeklik anısı büyük olaylardan, özellikle olaydan sonra uzub süre ayrıntılı konuşulan olaylardan gelir. Olay sonrası bu uzun konuşmalar muhtemelen doğal hafızayı güçlendirip şekillendirir.

“8-12 aylık oldukları zamandan bir şeyler hatırladıklarını iddia eden bazı insanlar çıkacaktır,” dedi araştırmacılar. “Söz konusu insanlarda bunun gerçek bir anı mı olduğu yoksa kısmen anne babaların anlattığı hikayeler ve olayın resimleri yoluyla yeniden yapılanmaya mı bağlı olduğunu bilmek gerçekten zor.”

Araştırmacılar, çalışmada çocukların dikkatini çekmek için Sihirli Küçültme Kutusu adında “sihirli” bir mekanizma geliştirdiler. Çocuklar tepeye bir oyuncak koydu, bir kolu çevirdi ve oyuncağın küçük bir versiyonu sesler ve ışıklar eşliğine alttan çıkıverdi. Araştırmacılar 27 ila 51 aylık 46 katılımcısına makineyi nasıl kullanacaklarını göstererek onları iki gün boyunca sırayla eğitti.

Üçüncü gün çocuklara kutu hakkında, kutuyu nasıl kullanacakları hakkında ve bunu hatırlayıp hatırlamadıklarına dair sorular soruldu. Bu üç günlük röportaj altı yıl sonra, çocuklar yaklaşık 10-12 yaşına geldiğinde tekrarlandı. Araştırmacılar “Sihirli Küçültme Kutusu” adını anmadan önce çocuklara katılımdan sonra aldıkları bir madalyayı gösterip bunu neden aldıklarını hatırlayıp hatırlamadıkları soruldu. O sırada anne babalarla da röportaj yapıldı.

Çocukların yalnızca beşte biri, oynadıktan 6 yıl sonra Sihirli Küçültme Kutusu’nu hatırlayabildi ama bu ilginç biçimde yaşla katmanlanmamıştı, dedi araştırmacılar. Makineyi kurcaladıkları sırada 3 yaşından küçük olan en ufak iki çocuk bile hatırlayabildi. Yetişkinlerin yarısı oyunu ve nasıl çalıştığını hatırlayabildi.

Sonra araştırmacılar hatırlayan çocuklarda öne çıkan kişilik özellikleri olup olmadığına baktı. Dil becerileri ve genel hafıza becerileri gibi şeyleri incelediler. Araştırmacılar hatırlayan çocukları  etkileyen özel bir kişilik özelliğine dair herhangi bir işaret bulamadılar.

Anne baba röportajlarından gördüler ki hatırlayan çocuklar günlerden haftalara, araştırmacılar gittikten sonra kutu hakkında konuşarak bol bol zaman geçirmişlerdi. Hatta bir tanesi, araştırmacıların geri gelmesini kapının önünde gece nöbeti tutarak beklemişti. Bu, olayın gerçekleşmesinden kısa süre sonra konuşmanın bile onu çocukların hafızasında saklamaya yardımcı olabileceğini gösteriyor.

“Ortalamada, olayları 6 yıl sonra hatırlayan çocukların olay gerçekleştiğinde ondan daha fazla bahsettiğini bulduk,” dedi araştırmacılar. “Sohbete etkin biçimde katılmak, genel hafıza gelişimine ve anının hatırlanmasına katkıda bulunmuş olabilir.”