Kabızlıkla ilgili söylentiler ve gerçekler

Her gün tuvalete gitmelisiniz.

Hayır. ‘Normal’ denilen şey kişiden kişiye değişir. Bazı insanlar günde 3 kez tuvalete giderken, diğerleri haftada üç kez tuvalete gider. Her ne kadar günde bir kez tuvalete gitmek yaygın olsa da, hiç tuvalete gitmeden birkaç gün geçmesinde de sorun yoktur. Eğer haftada birden az tuvalete gidiyorsanız, ciddi bir kabızlık sorununuzun olduğu kabul edilir. Ani kabızlık durumları veya iki haftadan fazla süren kabızlık için tıbbi yardıma başvurun.

Kabızlık toksinler oluşturarak sağlık sorunlarına yol açar.

Hayır. Kimi insanlar kabızlık nedeniyle vücudun dışkılardan zehirli maddeleri emdiğine inanır. Bu durumun romatizma, astım ve kalın bağırsak kanseri gibi hastalıklara yol açtığı söylenir. Fakat dışkının toksinler ürettiğinin veya bağırsak temizlemenin, müshil ilaçlarının veya fitillerin kanseri veya diğer hastalıkları önlediğine dair hiçbir kanıt mevcut değildir.

Kabızlık sadece daha fazla life ihtiyacım olduğu anlamına geliyor.

Lif kabızlığın giderilmesine yardımcı olur. Fakat bazen kabızlık felç, diyabet, tiroit veya Parkinson hastalığı gibi tıbbi durumlardan kaynaklanır. Nadiren kolorektal kansere veya otoimmün hastalıklara işaret eder. Eğer kabızlığınız 2 haftadan uzun sürmüşse veya kanlı dışkı çıkarıyor, tuvalette şiddetli ağrı veya açıklayamadığınız bir kilo kaybı yaşıyorsanız, doktora görününüz.

Süt ürünleri kabızlığa yol açabilir.

Doğru. Çok fazla süt ürünü tüketmek kabızlığa neden olabilir veya var olan kabızlığı kötüleştirebilir. Acaba ne kadar süt ürünü normaldir? Yetişkinler için günlük normal miktar bir bardak süt, bir kibrit kutusu büyüklüğünde peynir, bir tenis topunun yarısı kadar dondurmadır. Günde iki kez süt ürünü yemek yeterlidir. Küçük miktarların sizi kabız ettiğinden kuşkulanıyorsanız, doktorunuzla görüşün.

Yutulan sakız midenize yapışır.

Hayır. Sakız ayakkabınızın altına yapışır gibi iç dokularınıza yapışmaz ve kabızlığa neden olmaz. Sakızın sindirilemeyen kısımları, genellikle birkaç gün içinde bağırsak hareketleriyle vücudunuzdan atılır. Çok nadir olarak büyük miktarlarda sakız yutmak veya çok kısa süre içinde birçok sakız yutmak boşaltım kanallarını tıkayabilir, özellikle sakızları sindirilemez diğer maddelerle birlikte yutmuşsanız.

Tatil kabızlığa neden olabilir.

Doğru. Seyahat günlük rutininizi ve diyetinizi değiştirdiği için kabızlığa neden olabilir. Özellikle uçakla seyahat ediyorsanız, su içerek kurumaya bağlı kabızlıktan kaçının. Ayrıca fırsat buldukça hareket edin, örneğin aktarma beklerken veya arabayla seyahatlerde ara vermişken hareket edin. Egzersiz yapmayı, alkolü azaltmayı, sebze ve meyve yemeyi de aklınızda bulundurun.

Ruh hali tuvalet alışkanlığını belirler.

Doğru. Duygusal stres kabızlığı tetikleyebilir veya kötüleştirebilir. Karna masaj yapmak bağırsakları destekleyen kasların gevşemesine yardım ederek bağırsaklara hareket getirebilir. Akupunktur noktalarının elle uyarılması, şiyatsu denilen masaj da yardımcı olur. Meditasyon, yoga, biyogeribesleme, gevşeme teknikleri de stresi azaltmanın yollarıdır.

Tutmanın bir zararı olmaz.

Hayır. Çalışırken kendinizi tuvalete gidemeyecek kadar meşgul hissedebilirsiniz. Ya da eve gidene kadar beklemek isteyebilirsiniz. Fakat dışkı isteği geldiğinde onu göz ardı etmek, fiziksel olarak rahatsız hissetmenize neden olacağı gibi kabızlığa da sebep olabilir veya var olan kabızlığı şiddetlendirebilir. Bazı insanlar kahvaltıdan veya başka bir öğünden sonra sırf tuvalet için belli bir zaman ayırmanın yardımcı olduğunu görmüştür.

İlaçlar kabızlığa neden olabilir.

Doğru. Ağrı, depresyon, yüksek tansiyon ve Parkinson hastalığı gibi bazı tıbbi durumlara yönelik ilaçlar kabızlığa yol açabilir. Çok fazla D vitamini ve demir de kabızlığa yol açar. Kalsiyum hapları özellikle dışkıyı tutan başka bir ilaçla veya takviye hapla birlikte alınmışsa da problemlere yol açabilir. Kuşkularınız varsa doktorunuzla görüşün.

Lif bakımından düşük beslenme kabızlığa yol açabilir.

Doğru. Yeterli lif olmaması kabızlığın yaygın sebeplerinden biridir. Bunu önlemek için günde 5 veya daha çok kez lif bakımından zengin yiyecekler yiyin. Tam buğday ekmeği, tahılları ve makarnası olabilir. Lifi düşük, yağ ve şekeri yüksek, işlenmiş yiyecekleri azaltın. Eğer beslenmenizde normal olarak yeterli lif yoksa, gaz ve şişkinlik sorunları yaşamamak için lifli yiyecekleri diyetinize yavaş yavaş dahil edin.

Bütün lifler aynıdır.

Hayır. Yiyeceklerdeki çözünür olmayan lifler dışkının bir araya gelmesine ve bağırsaklarda daha hızlı hareket etmesine yardımcı olarak kabızlığı hafifletir. En iyi kaynaklar tam tahıl ekmekleri ve makarnalarıdır. Taze meyvelerde ve sebzelerde bulunan çözünür lifler de yararlıdır. Bağırsakları sağlıklı tutmaya yardım edecek olan bakterilerin gelişmesine yardımcı olmak için turunçgilleri ve baklagilleri deneyin.

Kuru erik kolay dışkı sağlar

Doğru. Bu küçük kurutulmuş meyve kabızlık için ‘doğanın ilacı’ unvanını almıştır. Erikler kabızlık belirtilerini önleyebilir veya hafifletebilir. Erik lifle doludur, lifler dışkının bir araya gelmesine, kalın bağırsaktan hızlı geçmesine yardım eder. Erikte ayrıca doğal bir bağırsak gevşetici olan sorbitol bulunur. Uzun süreli kullanımdan bir zarar gelmez. Çocuklar söz konusu olduğunda dondurmanın içine erik suyu ekleyin veya tadı iyileştirmek için erik suyunu diğer meyve sularıyla karıştırın.

Su içmek yardımcı olur.

Doğru. Çok su içmek vücutta kabızlığa neden olan kurumayı engeller. Sıvılar dışkınızın yumuşak kalmasını sağlar ve kabızlığı önleyebilir veya hafifletebilir. Ne kadar suyun sizin için iyi olduğunu anlamak için doktorunuzla görüşün. Kafeinli ve alkollü içecekleri azaltmayı unutmayın. Çünkü bunların fazlası vücudunuzun kurumasına neden olur.

Egzersiz düzenli tuvalet alışkanlığı demektir.

Doğru. Fiziksel aktivite eksikliği kabızlığı kötüleştirebilir. Oysa egzersiz bağırsak hareketlerinizin daha düzenli olmasını sağlayarak stresi azaltabilir. Büyük bir öğünden sonra en az bir saat bekleyerek vücudunuza yemeği sindirmesi için zaman tanıyın. Bundan sonra harekete geçin! Günde birkaç kez 10-15 dakikalık yürüyüşler deneyin. Esneme ve yoga da kabızlığın iyileşmesine yardımcı olur.

Kahve kabızlığı giderir.

Hayır. Kahvenin içinde bulunan kafeinin sindirim sisteminizdeki kasların kasılmasına yardımcı olup bağırsak hareketlerine neden olduğu doğrudur. Peki o zaman neden kabız olduğumuzda hemen bir bardak kahve tavsiye edilmiyor? Kahve aslında dışkının bağırsaktan geçmesini zorlaştırır, çünkü idrar söktürücüdür ve dışkıdaki sıvıyı kurutur. Eğer kabızsanız kahveden ve alkol, kafeinli çay ve kola gibi idrar söktürücülerden uzak durunuz.

Kalın bağırsağın temizlenmesi beni kurtarır.

Hayır. Müshil ilaçları, fitiller ve bağırsak temizleme işlemleri kısa süreliğine artıkların vücudun dışına çıkarılmasında yardımcı olabilir, fakat kabızlığı önlemek veya tedavi etmek için etkili bir yol sağlamazlar. Aslında fitiller düzenli olarak kullanan yaşlı insanlarda kabızlığa bile yol açabilmektedir. Genellikle kalın bağırsak uzmanı tarafından yapılan kalın bağırsak sulanması kalın bağırsağa zarar vererek başka sağlık sorunlarına yol açabilir. Böyle bir düşünceniz varsa, doktorunuza danışınız.

Hintyağı her derde devadır.

Hayır. Hint yağı güçlü bir müshildir. Fakat diğer müshiller gibi uzun süreli kullanılmamalıdır. Müshil ilaçlarını uzun süre kullanmak vücudunuzun besinleri alma kapasitesine zarar verebilir. Hintyağı aşırı kullanıldığında bağırsak kaslarına, sinirlerine ve dokulara zarar verebilir ve bu durumların hepsi kabızlığa neden olur. Hintyağı ancak doktor tavsiyesiyle kullanılmalıdır.

Kabızlık sadece yaşlılarda görülür.

Hayır. Yaşlı insanların kabız olma olasılığı daha yüksektir. Bunun nedeni tıbbi problemler, kötü beslenme, daha fazla ilaç kullanımı veya yetersiz fiziksel etkinlik olabilir. Fakat kabızlık diğer yaş grupları içinde de en yaygın mide bağırsak rahatsızlıklarından biridir. Hamilelik sırasında, doğumdan ve ameliyattan sonra görülme olasılığı az değildir.

Dışkıda kan görülmesi normaldir.

Hayır. Dışkıda kan her zaman ciddi bir şey olduğu anlamına gelmez, ama böyle bir şey başınıza gelirse mutlaka doktora görünmelisiniz. Açık renkli, parlak kırmızı kan genellikle hemoroit veya makat iç dokusundaki yırtılma veya çatlaklardan kaynaklanır. Kahverengi veya koyu renkli dışkı ve pıhtılaşmalar kanamanın bağırsak yolunun üst kısımlarında meydana geldiğine işaret eder. Bu durumda sebep daha ciddi olabilir.