Genel Bakış

Kardiyak kateterizasyon birçok kadiyovasküler (kalp-damar) sorunu, özellikle de kalp krizine yol açabilecek olan, kalbinize giden atardamarlardaki tıkanıklıkları kontrol etmek için kullanılan bir işlemdir. Kardiyak kateterizasyon esnasında, kateter denilen uzun, ince bir tüp kasığınızdaki, boynunuzdaki ya da kolunuzdaki bir atardamar veya damardan sokulur ve kan damarlarınızdan kalbinize yönlendirilir. Doktorlar, bu kateteri kullanarak kardiyak kateterizasyonun bir kısmını oluşturan bazı tanısal testleri yapabilirler. Koroner anjiyoplasti gibi bazı kalp hastalıkları tedavileri de kardiyak kateterizasyon kullanılarak uygulanır.

Neden Yapılır?

Neden yapılır?

Kardiyak kateterizasyon, bir kalp sorununuz olup olmadığını anlamak veya doktorların zaten teşhis etmiş olduğu bir kalp sorununuzu geçirmek için yapılır.

Eğer kardiyak kateterizasyon, kalp hastalığı testi olarak yapılacaksa doktorunuz:

Kan damarlarınızdaki daralma ya da tıkanıklığın yerini öğrenebilir.
Kalbinizdeki oksijen miktarını ölçebilir.
Kalbinizin içindeki basıncı test edebilir.
Kalbinizden doku örneği alabilir (biyopsi).
Doğuştan gelen kalp kusurlarını (konjenital kalp kusurları) teşhis edebilir.
Kalp kapakçıklarınızda sorun olup olmadığını değerlendirebilir.

Kardiyak kateterizasyon, kalp hastalıklarını tedavi etmek için kullanılan işlemlerin bir parçasını oluşturabilir. Bu işlemler şunlardır:

Stentli ya da stentsiz anjiyoplasti. Anjiyoplasti, daralmış bir atardamarı genişletebilmek için tıkanıklığın olduğu yere geçici bir balon sokularak şişirilmesidir. Anjiyoplasti esnasında genellikle, genişlemesini desteklemek ve yeniden daralma olasılığını (restenoz) azaltmak için tıkalı atardamara stent adında küçük bir silindirik metal ağı de yerleştirilir.
Kalpteki deliklerin kapatılması. Kalpte delik gibi bazı konjenital (doğuştan) kalp kusurları, açık kalp ameliyatı yerine, kateterin deliği kapatmak için kalbe yönlendirilmesiyle tedavi edilebilir.
Balon valvüloplasti. Bu işlemde, balon benzeri bir aygıtla bir kateter, daralmış kalp kapakçığının olduğu bölgeye yönlendirilir, burada balon şişirilerek daralmış kalp kapakçıkları açılabilir.

Riskler

Kalbinize ve damarlarınıza yapılan pek çok işlemde olduğu gibi, kardiyak kateterizasyonun da bazı riskleri vardır. Yine de önemli komplikasyonlar nadiren gerçekleşir.

Kardiyak kateterizasyonun riskleri şunlardır:

Berelenme
Kanama
Kalp krizi
İnme
Kateterin sokulduğu atardamarda hasar
Düzensiz kalp ritmi (aritmi)
Boyaya ya da ilaçlara karşı alerjik reaksiyon
Kalp dokunuzda ya da atardamarınızda yırtılma
Böbrek hasarı
Enfeksiyon
Kan pıhtısı

Eğer hamile iseniz ya da hamile kalmayı planlıyorsanız, kardiyak kateterizasyonu yaptırmadan önce bunu doktorunuza bildirin.

Hazırlıklar

Nasıl hazırlanacaksınız?

Kardiyak kateterizasyon genellikle hastanede gerçekleştirilir. Bu test bazı hazırlıklar gerektirir. Teste hazırlanmak için:

Testinizden önceki 8 ila 12 saat boyunca hiçbir şey yiyip içmeyin. Midenizde yiyecek ya da sıvı olması, test sonuçlarınızın hatalı olmasına neden olabilir. Kardiyak kateterizasyon testleri genellikle sabah uygulanır. Böylece testten sonra hemen yemek yiyebilir ve bir şeyler içebilirsiniz.
Teste giderken kullandığınız bütün ilaçları yanınıza alın. İlaçlarınızı orijinal kutularında götürmeniz en iyisidir. Böylece doktorunuz aldığınız dozu kesin olarak bilebilir.
Gevşemeye çalışın. Kardiyak kateterizasyon geçiren kişiler genellikle kaygılı ve gergin hisseder. Test, acil ameliyata alınmanız gerektiğini ortaya çıkarabilir ya da ilaç tedavisi yan etkilere neden olabilir. Her ne kadar olası sonuçlar sinir bozucu olabilecekse de gevşemeye çalışın. Gergin ve sinirli olmak kalbinizin daha hızlı ve düzensiz olmasına neden olabilir, bu da sonuçların hatalı olmasına yol açabilir. Eğer endişeleniyorsanız, işlemden önce hissettikleriniz konusunda doktorunuzla konuşun.

Hastaneye gittikten sonra kan basıncınız, nabzınız ve vücut ısınız kontrol edilir. Tuvalete giderek mesanenizi boşaltmanız istenebilir. Varsa takma dişlerinizi, takılarınızı, özellikle de kalp görüntülerini bozabilecek olan kolyenizi çıkarmanız istenecektir. İşlemin zamanı gelene kadar operasyon öncesi bir odada bekleyeceksiniz. İsterseniz sizinle birlikte bir yakınınız da bekleyebilir.

Ne bekleyebilirsiniz?

İşlemin yapılması

Kardiyak kateterizasyonu, genellikle, kateterizasyon laboratuarı denilen özel bir ameliyathanede yapılır. Kateterizasyon laboratuarında, normal ameliyathanelerde olmayan röntgen ve görüntüleme cihazları vardır.

Kardiyak kateterizasyonu, genellikle siz uyanıkken ama yatıştırılmışken gerçekleştirilir. Elinize ya da kolunuza bir damar yolu sokulacak ve işlem esnasında ihtiyacınız olabilecek ilaçlar buradan verilecektir. Test esnasında kalp atışlarınızı izlemek için göğsünüze elektrotlar yerleştirilebilir.

İşlemden hemen önce bir hemşire ya da teknisyen kateterin sokulacağı yerdeki tüyleri tıraş edebilir. Kateter atardamarınıza sokulmadan önce, bölgenin uyuşturulması için anestetik bir iğne yapılabilir. Uyuşukluk başlayana kadar kısa bir acı duyabilirsiniz.

Siz uyuşmayı hissettikten sonra doktor kateter sokar. Genellikle atardamara ulaşabilmek için bacağınıza küçük bir kesik açılır. Doktorunuzun kateteri sokabilmesi için daha önce plastik bir kateter kılıfı bu kesikten sokulur.

Bundan sonra ne olacağı kardiyak kateterizasyonun yapılma nedenine bağlıdır:

Koroner anjiyogram. Bu test, kalbinize giden atardamarlardaki tıkanıklıkları kontrol etmek için yapılıyorsa, kateterin içinden bir boya enjekte edilir ve kalp atardamarınızın röntgen görüntüleri çekilir. Koroner anjiyogramda kateter genellikle kasığınızdaki ya da kol bileğinizdeki atardamara yerleştirilir.
Sağ kalp kateterizasyonu. Bu işlem kalbinizin sağ tarafındaki kan akışını ve basıncı kontrol eder. Bu işlem için kateter, boynunuzdaki ya da kasığınızdaki atardamara sokulur. Kateterin içinde, kalbinizdeki basıncı ve kan akışını ölçmeye yarayan özel sensörler vardır.
Kalp biyopsisi. Eğer doktorunuz kalp dokunuzdan örnek alacaksa (biyopsi), kateter genellikle boynunuzdaki artere yerleştirilir. Kalbinizden doku örneği kesebilmek için küçük ve çene benzeri bir ucu olan bir kateter kullanılır. Bu kateter kullanılırken basınç hissedebilirsiniz ama kesilen dokuyu muhtemelen hissetmezsiniz.
Stentli ya da stentsiz balon anjiyoplasti. Bu işlem kalp çevrenizdeki daralmış atardamarları açmak için kullanılır. Bu işlem için, kateter muhtemelen kasığınızdaki atardamara sokulacaktır. Uzun ve esnek bir kateter, atardamarlarınızdan geçerek daralmış atardamara ulaşır. Daha küçük bir balon kateter, esnek kateter içinden geçirilecek ve daralmış yere ulaştığında damarı genişletmek için şişirilir. Çoğu durumda doktorunuz, stent denilen ağ şeklindeki silindiriği, atardamarı açık tutabilmek için daralmış bölgeye yerleştirir.
Kalp kusurlarının kapatılması. Eğer doktorunuz atrial setal defekt ya da patent foramen ovale gibi kalbinizdeki bir deliği kapatacaksa, genellikle hem kasığınızdaki hem de boynunuzdaki atardamarlara ve damarlara kateter sokulur. Daha sonra kalbinize deliği kapatabilmek için bir cihaz sokulur.
Balon valvüloplasti. Bu işlem daralmış bir kalp kapakçığını açmak için yapılır. Kateterin yerleştirileceği yer, sahip olduğunuz kapakçık sorununa bağlıdır. Kateter kapakçığa yönlendirilir. Daha sonra kapakçığı açabilmek için bir balon şişirilir. Kateterler vücudunuza girerken basınç hissedebilirsiniz ama balon tedavisi nedeniyle bir rahatsızlık duymazsınız.

Size yatıştırıcı verilmiş olsa da işlem esnasında uyanık olacaksınız, bu nedenle verilen direktiflere uyabilirsiniz. İşlem esnasında sizden derin nefes almanız, nefesinizi tutmanız, öksürmeniz ya da kollarınızı belirli pozisyonlara yerleştirmeniz istenebilir. Yattığınız masanın ara sıra eğilmesi gerekebilir.

Kateterin yönlendirilmesi acıya neden olmayacak ve vücudunuzun içinde ilerlediğini hissetmeyeceksiniz. Herhangi bir rahatsızlık duyarsanız sağlık bakım ekibinize söyleyin.

İşlemin ardından

Kardiyak kateterizasyonun ardından ayılmak genellikle birkaç saat sürer. İşlem tamamlandıktan sonra bir sedyeyle ayılma odasına götürüleceksiniz ve anestezinin etkisinin geçmesi beklenecek. Bu, genellikle bir saat sürer.

Ayılma odasından ayrıldıktan sonra normal bir hastane odasına alınacaksınız. Size kan inceltici bir ilaç verilmediyse, kasığınıza ya da kolunuza sokulan plastik kılıf hemen çıkarılır. Ciddi bir kanamanın gerçekleşmemesi için kateterin sokulduğu uzvunuzu hareket ettirmemeniz ya da kateter boynunuza sokulduysa başınızı kaldırmamanız gerekir.

Kateter çıkarıldıktan sonra, kılıfı çıkaran teknisyen ya da hemşire kateterin sokulduğu yere basınç uygular. Ayrıca işlemin ardından ciddi bir kanamayı önlemek ve atardamarın iyileşmesini sağlamak için 1 ila 6 saat boyunca düz pozisyonda yatmanız gerekir.

İşlemin ardından yiyip içmenizde bir sakınca yoktur. Hastanede kalma süreniz durumunuza bağlıdır. Kateterizasyonun yapıldığı gün eve gidebileceğiniz gibi bir gece ya da fazla hastanede kalmanız gerekebilir. Eğer kateterizasyonun hemen ardından anjiyoplasti gibi daha ciddi bir işlem gerçekleştirildiyse hastanede muhtemelen daha uzun kalmanız gerekir.

Sonuçlar

Kardiyak kateterizasyon bir test olarak uygulanacaksa doktorunuz sonuçları size açıklayabilir. Sonuçlar, kalp sorununun düzeltilmesi için ameliyata ya da başka bir tedaviye ihtiyacınız olup olmadığını gösterebilir.

Eğer koroner anjiyogram yapıldıysa sonuçlarınız anjiyoplastiye ya da stente ya da koroner baypas denilen açık kalp ameliyatı gibi önemli bir operasyona ihtiyacınız olup olmadığına işaret edebilir. Bazı durumlarda anjiyogramınız, daralmış atardamarın açılması için en etkili tedavinin anjiyoplasti olduğunu gösterebilir. Eğer doktorunuz bu sonuca varırsa, yeni bir kardiyak kateterizasyona ihtiyacınız olmaması için hemen stentli ya da stentsiz anjiyoplasti uygulayabilir. İşlem başlamadan önce doktorunuz böyle bir ihtimalin olup olmadığını size söyleyebilir.

İLGİLİ MAKALE