Kabus uyku uzmanları tarafından kişinin uyanmasına sebep olan kötü rüya olarak tanımlanır. Zaman zaman kabus görmenin sıra dışı bir tarafı yoktur. Ancak yetişkin nüfusun yaklaşık %8’i kronik kabuslardan şikayetçidir. Haftada en az bir gece rüyalarından korkuyla uyanırlar. Bazen kabuslar o kadar sıklaşır ki normal uyku mümkün olmaz ve yorgunluk, anksiyete, depresyon gibi duygusal problemler peşi sıra gelir. 

Kabusların konuları ve içerikli çok çeşitli olabilir. Uzmanlara göre konusu her şey olabilir ve korku, mutsuzluk, asabiyet, utanç gibi negatif duygulara sebep olabilirler. Uykunun REM evresinde gerçekleşirler ve genellikle gecenin ilerleyen saatlerinde görülürler. Çocuklar ve ergenlerde daha yaygın olsalar da yetişkinlikte de ortaya çıkarlar.

Çoğu vakada kronik kabuslar psikolojik stres sonucunda ortaya çıkarlar. Travma sonrası stres bozukluğu bu durumlardan biridir. Diğer kronik kabus sebepleri arasında alkol sömürüsü, bazı ilaçların kullanımı, uyku bozukluğu ve uyku apnesi vardır. Çoğu insan kabusların tedavi edilemeyeceğini düşünse de etkili yöntemler mevcuttur.

Bir tedavi önerisi psikodinamik psikoterapidir. Hastalar düzenli olarak bir terapistle bir araya gelerek kabuslarını ve sebep olabilecek durumları konuşurlar. Bir diğer seçenek ise prazosin almaktır. Bu ilaç genellikle tansiyon için yazılır ancak gece alınmasının travma sonrası stres bozukluğu yaşayan kişilerde kronik kabuslara karşı etkili olduğu görülmüştür. Aslen uykusuzluk için uygulanan bir yöntem de kabuslara karşı etkili olabilir. İmgelem prova terapisi olarak çevrilebilecek bu yöntemin adı Imagery Rehearsal Therapy (IRT)’dir.

IRT 1990’larda gelişmiş bir yöntemdir ve 2001’de Amerikan Tıp Birliği dergisinde yayınlanan bir araştırmadan bu yana daha sık kullanılmaktadır. Terapiyi alan hastaların %70 ila %80’i önemli derecede rahatlama yaşamaktadır. Kullanması ve öğrenmesi kolaydır. Ana teknikte birkaç saat içinde usta olunabilir ve günler veya haftalar boyunca günde sadece birkaç dakika yapılabilir. Kişiler tekniği kullanmaya kendi kendilerine başlayabilirler ancak travma sonrası stres bozukluğu veya başka bir psikolojik durumu bulunan kişiler terapist veya doktor yardımıyla başlamalıdır.

Teknikte ilk aşama olarak güncel bir kabusun kısa açıklaması yazılır. Son kabusunuzu düşünmek çok zorlayıcı ise başka birini seçebilirsiniz. Sonra kabusu değiştirmek için bir yöntem düşünülür. Uygun değişikliği bulmak için kendi hayal gücünüzü kullanmanız daha iyi olur. Sonra her gün birkaç dakika boyunca  kabusun değiştirilmiş hali hayal edilir. Basitçe, zihninizde değiştirilmiş versiyon canlandırılır.

Kronik kabuslar gören çoğu kişi, özellikle de yıllar boyu şikayet edenler bu basit yöntemden fayda görmektedir. Kronik kabuslardan kurtulmak suretiyle uykusuzluk, yorgunluk, stres gibi komplikasyonlar da sona erdirilebilir. 
İLGİLİ MAKALE

Kabuslar

Uzm. Dr. Ali VARDAR

Merhaba hocam babam yemek yiyemiyor bir kac kasik corba ictimi kusuyor kronik hasta dediler ama kusmasina bir cozum bulamadilar psikiyatri doktoruna d... devamı