Kişilerin aniden uyuyakaldığı veya çok şiddetli bir şekilde uykusunun geldiği durumlara hiç şahit oldunuz mu? Günlük hayatı ciddi anlamda etkileyebilecek bu şikayete narkolepsi adı verilir. Narkolepsi sinir sistemiyle ilgili bir rahatsızlıktır. Kişinin hem gün içindeki hem de gece uyku durumunu etkiler.

Narkolepsi nedir dendiğinde nadir görülen ancak kronik bir sorun olduğunu bilinmektedir. Uzmanların tahminlerine göre dünyada 2000 kişiden 1’inde narkolepsi görülmektedir. Belirtileri genellikle 10 ila 25 yaşları arasında başlar ancak sık sık bu belirtiler yanlış yorumlanır ve sonucunda yanlış bir teşhis konulur. 

Narkolepsi şikayetinde gün içinde çok şiddetli bir şekilde uyku bastırır ve uyku atakları yaşanır. Kişi uykuya dalma isteğine karşı koyamayabilir. Geceleri ise uyku bölük bölük uyunur. Birçok vakada beklenmedik ve geçici kas kontrolü kaybı yaşanır. Buna katapleksi adı verilir. Özellikle çocuklarda katapleksi nöbet geçirmeyle karıştırılabilir.

Narkolepsi nedir dendiğinde kendi başına ölümcül bir hastalık olmadığı bilinmektedir. Ancak yaşanan uyku atakları yaralanmalara, kazalara ve hayatı tehdit eden durumlara davetiye çıkarabilir. Narkolepsi hastalarının normal işlerini yapmada, mesleklerinde tutunmada, okulda iyi performansa göstermede zorluklar yaşadığı bilinmektedir. Gün içinde yaşanan aşırı uykululuk halinden ötürü insan ilişkilerini sürdürmek de güçleşebilir. Ancak hastalığı kontrol altında tutmaya yardımcı olan tedaviler mevcuttur. 

Narkolepsi nedir dendiğinde bu şikayetin iki türü vardır. Tip 1 narkolepsi en sık görülen türüdür. Katapleksi denilen belirti yaşanır. Kişi kaslarının kontrolünü aniden kaybeder. Bu tip epizotlar geçiren kişilerde gün içinde aşırı uykulu olma hali ve katapleksi, hipokretin adlı proteininin düşük seviyeleriyle ilişkilidir. Bu proteinden zaman zaman öreksin adıyla da bahsedilir.

Tip 2 narkolepside ise katapleksi belirtisi görülmez. Genellikle tip 2 narkolepsi hastalarında hipokretin proteini normal seviyelerdedir. 

Hipokretin proteini haricinde narkolepsiye yol açan unsurlarla ilgili çok fazla kesin bilgi yoktur. Hipokretin hormonu uyku ve uyanıklık döngülerini belirlemede rol oynar. Bu proteinin düşük seviyeleri ise gen mutasyonuna bağlanmaktadır. Bu mutasyonla birlikte bağışıklık sisteminin sağlıklı hücrelere saldırması narkolepsi sürecine katkıda bulunur. Ayrıca stres, toksinlere maruz kalma, enfeksiyon gibi unsurlar da etkili olabilmektedir.