Parkinson Hastalığında Bilinmeyenler ve Yanlış Kanılar

Parkinson hastalığı ve tedavisi hakkında birçok yaygın yanlış inanç ve algılamalar bulunuyor.  Aşağıda bakımınızı en uygun şekle getirmeniz ve hayat kalitenizi artırmanız için, gerçekle kurguyu birbirinden ayırmanıza yardımcı olacak tavsiyeler yer alıyor.

Yanlış Kanı: Parkinson sadece hareketleri etkiler.

Bazı doktorlar da dahil birçok kişi, Parkinson hastalığının sadece titreme, tutukluk ve yavaşlık gibi, hareketlerle ilgili (motor) belirtilere neden olduğuna inanıyor.

Gerçek: Parkinson hastalığının birçok belirtisi, hareketlerle ilgili değildir. Parkinson hastalığının pek çok görünmeyen yaygın belirtisi (non-motor belirtiler) vardır ve günlük hayatı, belirgin olan hareket zorluklarından daha fazla etkileyebilirler. Bu belirtiler koku alma duyusunun zayıflaması, uyku bozuklukları, zihinsel belirtiler, kabızlık, mesane belirtileri, terleme, cinsel işlev bozuklukları, yorgunluk, ağrı (özellikle kol ve bacaklarda), karıncalanma, denge kaybı hissi, anksiyete ve depresyondur.

Bilinmeyen: Neyse ki Parkinson hastalığının non-motor belirtileri yüksek oranda tedavi edilebilir. Bu nedenle görünmeyen belirtilerinizi yazmalı, doktorunuzla tartışmalı ve tedavi imkanları aramalısınız.

Yanlış Kanı: Bir Parkinson hastası iyi görünüyorsa, kendini iyi hissediyordur.

İnsanlar sıklıkla bir Parkinson hastasının belli bir anda iyi görünüyor olmasını, kendini her zaman iyi hissettiğinin göstergesi sayar.

Gerçek: Parkinson hastalığının belirtileri kararsızdır ve hepsi görünür belirtiler değildir. Parkinson hastaları zamanla, iki doz alımı arasında ilaçların etkisinin yavaş yavaş azaldığını giderek daha fazla fark etme eğilimine girerler. Bu nedenle belli bir anda iyi görünüyor olmaları, her zaman ne hissettiklerini yansıtmayabilir. Bir Parkinson hastası iyi görünse bile non-motor belirtilerden dolayı kendisini iyi hissetmiyor olabilir.

Bilinmeyen: Bir belirti günlüğü tutmanın yardımı olabilir. Belirtileriniz gün içinde değişiyorsa ne zaman iyi (ilaçlar etkin şekilde işe yarıyor), ne zaman kötü (ilaçlar etkisini kaybetti) olduğunuzun kaydını tutmalısınız. Bu, doktorunuzun ilaçlarınızı en uygun hale getirmesini sağlayacak ve hastalığınızın kontrolünüz altında olduğunu hissetmenize yardımcı olacaktır.

Yanlış Kanı: Her şey için Parkinson hastalığını suçlayabilirsiniz.

Kendinizi iyi hissetmediğiniz her an için Parkinson hastalığını sorumlu tutmak hem siz hem de doktorunuz için kolaydır.

Gerçek: Bazı belirtiler asla Parkinson hastalığına bağlanmamalıdır. Örneğin yüksek ateş bir Parkinson belirtisi değildir, genellikle bir enfeksiyon olduğu anlamına gelir. Ayrıca baş ağrısı, görme kaybı, baş dönmesi, his kaybı, kas gücü kaybı ve göğüs ağrısı Parkinson hastalığı belirtileri değildir.

Bilinmeyen: Doktorunuz belirtileriniz için diğer nedenleri elemelidir. Göğüs ağrısı, nefes darlığı, zayıflık, konuşma zorluğu ya da baş dönmesi gibi ani başlayan belirtiler, acil bir durum olasılığını ortadan kaldırmak için bir an önce tıbbi kontrol gerektirir.

Yanlış Kanı: Parkinson hastalığının ani atakları vardır.

Bir diğer yaygın kanı Parkinson hastalığının beklenmedik bir anda alevlenebileceğidir. Ama Parkinson böyle bir hastalık değildir. Belirtiler gün boyu kararsızlık gösterse de Parkinson hastalığının ilerleyişi gayet yavaştır.

Gerçek: Parkinson hastalığı günler veya haftalar içinde kötüleşirse, temelinde yatan sebebi aramak çok önemlidir. İlaç değişiklikleri, enfeksiyon, su kaybı, uykusuz kalma, ameliyatlar, stres veya diğer tıbbi sorunlar Parkinson hastalığı belirtilerini daha da kötüleştirebilir. Özellikle idrar yolu enfeksiyonu (mesanede bir belirtisi olmasa bile) yaygın bir nedendir.

Bilinmeyen: Belirli bazı ilaçlar Parkinson belirtilerini kötüleştirebilir. Bunlar antipsikotikler, valproik asit, lityum ve prokloroperazin, metoklopramid ve prometazin içeren ilaçlar gibi mide bulantısı ilaçlarıdır. Bu ilaçlardan herhangi birine başlamadan önce daha iyi bir seçenek olup olmadığı konusunda nöroloji uzmanınızla konuşun.

Yanlış Kanı: Levodopa beş yıl sonra işe yaramamaya başlar.

Bu, belki de Parkinson tedavisi ile ilgili olan en yaygın yanlış kanıdır. Birçok Parkinson hastası, bu süresiyi kullanıp bitirme korkusu yüzünden levodopa kullanma konusunda isteksizdir. Bazı doktorlar bile bu yanlış kanıya inanıyor ve bu levodopa korkusunu güçlendiriyor.

Gerçek: Levodopa onlarca yıl işe yarar. Parkinson hastalığının tüm belirtilerini tedavi etmez, ama sizi engelleyen birçok motor (hareketle ilgili) belirtiye fark edilir şekilde yardımcı olur.

Bilinmeyen: Levdopanın yaşam süresini uzattığı ve hayat kalitesini arttırdığı kanıtlanmıştır.

Yanlış Kanı: Bir sonraki levodopa dozunu almak için olabildiğince uzun süre beklemelisiniz.

Birçok hasta bir sonraki dozu almak için ilacın etkisi tamamen tükenene kadar bekler.

Gerçek: Levodopa zamanında ve bir önceki dozun etkisi geçmeden alındığında en yüksek etkiyi verir. Çok uzun süre beklerseniz bir sonraki doz etkisini göstermeyebilir ve günün geri kalanında aldığınız ilaçların etkisini yeterince göremeyebilirsiniz.

Bilinmeyen: Bir ilaç zamanlayıcısı yardımcı olabilir. Eğer ilaçların etkisi geçiyorsa ilaçlarınızı bir ilaç zamanlayıcısı yardımıyla tam zamanında almanız çok önemlidir.

Yanlış Kanı: Farklı markalardaki karbidopa/levodopa genellikle farklı renklerde olur.

Gerçek: Farklı marka adı altında piyasaya sürülen karbidopa/levodopanın renkleri nerdeyse aynıdır. Eğer tabletlerinizin rengi görünürde bir sebep olmaksızın değişirse, doğru dozu alıp almadığınızı mutlaka kontrol edin.

Bilinmeyen: Doktorların en yaygın olarak reçete ettiği doz, 25/100 miligramlık standart karbidopa/levodopa tabletleridir ve genellikle markası ne olursa olsun rengi her zaman sarıdır. Eğer bu dozu almanız gerekiyorsa ve renkleri sarı değilse doktorunuzla konuşmanız yararınıza olabilir.

Yanlış Kanı: Doktorunuz geleceğiniz hakkında tahmin yapabilir.

Birçok Parkinson hastası doktorundan hastalığın seyri konusunda tahmin yapmasını ister.

Gerçek: Parkinson hastalığı kişiden kişiye çok fazla farklılık gösterir. Bir Parkinson uzmanının bile herhangi bir hastayı gelecekte neler beklediğini bilmesinin bir yolu yoktur.

Bilinmeyen: Geleceğinizin değişmesini sağlayabilirsiniz. Her aşamasında zinde kalarak, yeteri kadar uyuyarak ve doğru beslenerek hastalığınızı daha iyiye götürebilirsiniz. Hareketliliğinizi, dayanıklılığınızı, ruh halinizi ve hayat kalitenizi arttırmak için egzersiz özellikle önemlidir.