• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Risk Grupları
• Sebepleri
• Komplikasyonları
• Testleri
• Tedavisi

Nedir

Romatoid Artrit

Artrit, eklem iltihaplanması anlamına gelen genel bir kavramdır. Bu hastalık, eklemde kızarıklık, sıcaklık, şişme ve ağrı ile kendini gösterir.

Romatoid artrit bilekler, eller ya da dirsekler gibi, vücudun her iki tarafında simetrik olarak meydana gelen bir tür kronik hastalıktır. Bu simetri, romatoid artritin diğer artrit türlerinden ayrıştırılmasına yardımcı olur.

Bu hastalık eklemlerin yanı sıra, nadiren de olsa deri, gözler, akciğerler, kalp, kan veya sinirleri de etkileyebilir.

Belirtileri

Belirtiler

Romatoid artritin belirtileri şunlardır:

• Eklemde ağrı ve şişme
• Özellikle sabahları ya da uzun süreli oturmalardan sonra meydana gelen eklem tutulması
• Yorgunluk

Romatoid artrit, herkesi farklı şekillerde etkiler. Hastalık belirtileri, bazılarında birkaç yıl içinde ve kademeli olarak ortaya çıkar. Bazı kişilerde aniden ilerleme gösterirken, bazı kişilerde ise sınırlı bir zaman içinde görülür ve bir süre sonra yatışma eğilimine girer.

Risk Grupları

Risk Grupları

Romatoid artrit kadınlar arasında erkeklere oranla iki ila beş kat daha yaygındır. Ancak romatoid artrit olan erkekler, bu hastalığı kadınlara göre daha ağır geçirme eğilimindedirler. Genellikle orta yaşlarda görülen bu hastalık, küçük çocukları ve yaşlıları da etkileyebilir

Sebepleri

Sebepler

Romatoid artritin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik, çevresel ve hormonal faktörlerin bileşiminden kaynaklandığı düşünülmektedir. Romatoid artritte bazı etkenler, bağışıklık sistemini eklemlere ve bazen de vücudun diğer organlarına saldırması konusunda tetikliyor görünmektedir. Bazı teoriler, bir virüs veya bakterinin bağışıklık sistemini vücuda saldıracak şekilde değiştirdiğini iddia etmektedir. Bazı teorilerse sigara içmenin romatoid artrite yol açtığını belirtmektedir.

Araştırmalar, genetik faktörlerin romatoid artritte nasıl bir rol oynadığını henüz belirleyememiştir. Bununla beraber, bazı kişiler romatoid artrit hastası olma ihtimallerini arttıracak genetik faktörleri taşıyor görünmektedirler.

Komplikasyonları

Komplikasyonlar

Bağışıklık sistemi tetiklendiğinde, bağışıklık hücreleri kandan eklemlere ve sinovyum denilen eklem dokularına doğru hareket ederler. Bağışıklık hücreleri orada iltihap maddesi üretirler. Eklem içinde sayıları artan hücreler ve iltihap maddesi kıkırdağın (kemik ucundaki tampon madde) tahriş olmasına, zayıflamasına ve eklem duvarının şişerek iltihaplanmasına yol açar. Bu iltihaplanma ise, eklem içinde aşırı miktarda sıvı birikmesine neden olur.

Kıkırdak aşındığında, kemik ve ilik arasında boşluk meydana gelir. Eğer durum daha kötüye giderse, kemikler birbirine sürtünmeye başlar.

Eklem yüzeyi genişledikçe bitişik kemiklere doğru uzanır veya bu kemikleri aşındırarak hasara yol açar. Bu faktörlerin hepsi eklemlerde ağrıya, şişmeye ve dokunulduğunda hissedilen sıcaklığa neden olur.

Testleri

Teşhis

Romatoid artrit teşhisi, aşağıdaki faktörlerin bileşimine dayanılarak gerçekleştirilir.

• Ağrıyan eklemin -bilhassa ellerin- kesin konumu ve simetrisi
• Sabahları meydana gelen eklem tutulması
• Deri altında kabarıkların ve nodüllerin bulunması (romatoid nodüller)
• Romatoid artrit belirtilerini gösteren röntgen sonuçları
• Kan tahlillerinde romatoid faktörünün pozitif çıkması

Romatoit artrit hastalarının çoğunun kanlarında romatoid faktörü bulunmaktadır (romatoid faktörleri aslında, diğer antibadileri bağlayan antibadilerdir). Romatoid faktörü bazen romatoid hastası olmayan kişilerde de bulunur. Ayrıca kimi başka hastalıklar da kanda romatoid faktörü üretilmesine yol açabilir. Bu yüzden romatoid artrit teşhisi yalnızca kanda romatoid faktörün varlığına dayanılarak konulamaz, aynı zamanda eklem anormallikleri ve laboratuar bilgileri kombinasyonu da hesaba katılmalıdır.

Romatoid artrit teşhisi için daha yeni ve daha özgün bir çalışma anti-CCP testidir. Bu test pozitif çıktığında, büyük oranda romatoid artritin varlığının göstergesidir. Anti CCP bulunuyor olması, romatoid artritin daha agresif bir türüne olan eğilimi gösterir.

Romatoid artrit hastalarında hafif anemi olabilir. Kan testleri, aynı zamanda iltihaplanma göstergeleri olan yüksek eritrosit sedimantasyonu (ESR) ya da yüksek C-reaktif protein seviyesini ortaya koyar.

Romatoid artrit hastası bazı kişilerde antinükleer antibadi (ANA) testi de pozitif olabilir. Bu test, romatoid artritin bir otoimmün (vücudun bağışıklık sistemi ile ilgili) hastalığı olduğunu ve diğer başka otoimmün rahatsızlıkları ile de çakıştığını gösterir.

Tedavisi

Tedavi

Romatoid artrit tedavisi için farklı yöntemler kullanılabilir. Tedavi ilaç kullanmayı, istirahat etmeyi, egzersizi ve aynı zamanda hasarın kontrol altına alınması için ameliyatı içerir.

Tedavi türü kişinin yaşı, genel sağlık durumu, tıbbi geçmişi, artritin şiddeti gibi birkaç faktöre bağlıdır.

Romatoid artrit için ilaç tedavisi

Eklem ağrısını, şişmesini ve iltihaplanmasını azaltmak için pek çok romatoid artrit ilacı vardır. Bu ilaçlardan bazıları hastalığın ilerlemesini önler veya asgariye indirir.

Artrit belirtilerini azaltacak ilaçlar şunlardır:

• Aspirin, ibuprofen ya da naproksen gibi anti iltihabik ağrı kesici ilaçlar
• Topikal (doğrudan deriye uygulanabilen) ağrı kesiciler
• Kortizon ilaçları
• Nörotik ağrı kesiciler

Romatoid artrit tedavisinde kullanılan pek çok güçlü “hastalık değiştirici anti romatoid ilaçlar” da bulunmaktadır. Bu ilaçlar genellikle, bağışıklık sisteminin eklemlere saldırmasını önlemek amacıyla kullanılırlar.

• Methotrexatei imuran gibi bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar.

Romatoid artrit için dinlenme ve egzersiz neden önemlidir?

Romatoid artrit tedavisinde dinlenme ve egzersiz dengesi önemlidir. Alevlenmede (eklem iltihaplanmasının kötüye gitmesi esnasında) iltihaplanan eklemin dinlendirilmesi en iyisidir. Bu ise geçici olarak bir kılıf veya atel kullanılarak yapılabilir.

Eklem iltihaplanması azaldığında ise, eklemin esnekliğinin muhafaza edilmesi ve eklemi çevreleyen kasların güçlendirilmesi için bir egzersiz programı gereklidir. Eklem hareketliliğinin muhafaza edilmesi için hareket genişliği egzersizi düzenli olarak yapılmalıdır.

Romatoid artrit için cerrahi müdahale ne zaman gereklidir?

Romatoid artritten kaynaklanan ağır bir eklem hasarı meydana geldiğinde veya ağrılar ilaçlarla kontrol altına alınmadığında, hasar gören eklemin fonksiyonunun geri kazanılması için ameliyat bir seçenek olabilir.

Romatoid artrit için kür uygulanabilir mi?

Romatoid artrit için henüz bir kür bulunmuyor olsa da, erken agresif tedavinin sakatlıkları önlemeye yardımcı olabileceği görülmüştür.