• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Risk Faktörleri
• Komplikasyonları
• Muayenesi
• Testleri
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı
• Önleme

Nedir

Servikal Spondiloz Nedir?

Servikal spondiloz boynunuzdaki diskleri etkileyen yaşa bağlı yıpranma ve yırtılmalar için kullanılan genel bir terimdir. Bu değişimler daha sonra boyun kemiklerinizi birbirine bağlayan eklemlerde servikal osteoartrit gelişmesine katkıda bulunur.

Servikal spondiloz ile osteoartirit en yaygın olarak 55 yaşının üstünde insanlarda görülür ve her iki hastalık da yaşla birlikte ilerler.

Röntgen filmlerinde servikal spondiloz ve osteoartirit görünen insanlar, bu hastalıklarla ilgili ağrı, boyun tutulması ve kas kasılmaları gibi belirtileri yaşamamayı başarabilmektedir. Belirtiler ortaya çıktığında cerrahi olmayan tedaviler genelde etkilidir.

Belirtileri

Belirtileri

Servikal spondiloz tipik olarak boynu etkiler, ağrı ve tutulmaya neden olur. Ayrıca sinir sıkışması da varsa, servikal splondozun belirtileri arasında şunlar görülebilir: 

• Tutulmuş, ağrılı boyun
• Omuz, kol ve göğüs ağrısı
• Kollarda, ellerde, bacaklarda veya ayaklarda karıncalanma ve iğnelenme duygusu
• Kollarda, ellerde, bacaklarda veya ayaklarda uyuşma ve güçsüzlük
• Koordinasyon yoksunluğu.
• Yürümede zorlanma
• Anormal refleksler
• Mesane, bağırsak kontrolünün yitirilmesi veya mesane veya bağırsakta tutma

Doktora gitme vakti
Bu belirtilerle birlikte boyun ağrısı varsa acil servisi arayınız: 

• Bağırsak ve mesane kontrolünde ani ve açıklanamayan değişiklik
• Kolunuzda veya bacaklarınızda ani ve açıklanamayan bir güçsüzlük

Şu belirtilerle birlikte boyun ağrısı varsa hemen görüşmek için doktoru arayınız:

• 48 saat veya daha fazla süren38 Cveya daha yüksek ateş
• Geceleyin dinlenirken dinmeyen ağrı
• Son altı haftada çıkan, giderek kötüleşen ve diz altrnda uyuşma ve kuvvetsizlikle bir arada bulunan ağrı
• Konuşma zorluğu, denge problemleri, görme problemleri ve düşünmede zorluk çekme gibi kötüleşen sinirsel problemler

Şu belirtilerle birlikte boyun ağrısı varsa doktoru arayınız:

• Kaldırma, kazma veya kolunu uzatma gibi bir eylemin ardından meydana gelen bir boyun yaralanması
• Geçmişte doktora gitmenize neden olan bir boyun ağrısına benzeyen ağrı
• Altı haftadan uzun süre devam eden ağrı
• Reçetesiz satılan ağrı kesicilere tepki vermeme
• Son altı ayda 5 kilodan fazla açıklanamayan kilo kaybı

Boyun ağrınız varsa, yaşınız 50''nin üstündeyse ve kanser geçmişiniz varsa doktorunuzdan randevu alın.

Sebepleri

Sebepleri

Yaşlandıkça sırtınızı ve boynunuzu oluşturan kemikler ve kıkırdak zamanla kötüleşir, bazen kemik mahmuzları denilen kemik çıkıntıları oluşturur. Servikal splondozun bir özelliği olan bu değişimler eninde sonunda herkesin omurgasında meydana gelir.

Servikal splondozun esas sebebi yaşa bağlı yıpranma ve yırtılmadır. 30 yaşına gelindiğinde birçok insan röntgen taraması altında omurga ve disk dejenerasyonu gösterirse de belirtiler hayatın daha sonraki evrelerine kadar ortaya çıkmaz. Yaşla birlikte meydana gelen değişimler şunlardır: 

• Omurga disklerinde kuruma ve esneklik kaybı
• Disklerin dışa fırlaması, fıtık, diskin iki omurga arasından dışa çıkması
• Boyun kemiklerini ve kasları birbirine bağlayan bağ dokuların sertleşmesi

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Servikal spondilozun en önemli risk faktörü omurganızdaki yaşa bağlı yıpranma ve yırtılmadır. Boyun yaralanmanız varsa servikal splondoz geliştirme ihtimaliniz daha yüksektir.

Komplikasyonları

Komplikasyonları

Servikal splondoz yaşlı yetişkinlerde omurilik fonksiyon bozukluklarının ana nedenidir.

Vakaların küçük bir yüzdesinde servikal splondoz bir veya daha fazla omurga sinirine baskı yapar - bu duruma servikal radikülopati (boyun fıtığı) denir.  Servikal splondozun neden olduğu kemik mahmuzları ve diğer düzensizlikler de omuriliğin bulunduğu omurilik kanalının çapını daraltabilir. Omurga kanalı omurilik zedelenmesine yol açacak kadar daralır ve servikal miyelopati denilen bir duruma yol açar. Hem servikal radikülopati hem de servikal miyelopati kalıcı sakatlığa yol açabilir.

Muayenesi

Randevunuza Hazırlanmak

Eğer servikal splondozda yaygın olarak görülen belirtiler yaşıyorsanız doktorunuzu arayın. İlk randevudan sonra doktorunuz sizi omurga bozukluklarının teşhisi ve tedavisinde uzman bir doktora veya fizik terapiste sevk edebilir.

İşte randevunuza hazırlanmanıza yardımcı olacak ve doktordan ne bekleyebileceğinizi gösteren kimi bilgiler.

Ne yapabilirsiniz

• Belirtilerinizi yazın, ne zaman başladıklarını, ne sıklıkla yaşandıklarını da not edin.
• Önemli tıbbi bilgileri, son zamanlarda geçirdiğiniz boyun kazalarını ve size teşhisi konmuş olan diğer hastalıkları da dahil ederek yazın.
• Şu anda ne tür ilaçlar kullanıyorsunuz, reçeteli, reçetesiz, vitaminler veya takviye ilaçlar, hepsini not edin.
• Mümkünse yanınıza bir arkadaşınızı veya yakınınızı alın. Size eşlik eden biri kaçırdığınız veya unuttuğunuz şeyleri hatırlayabilir.
• Doktorunuza soracağınız soruları not edin. Sorularınızı önceden hazırlamak doktorla geçireceğiniz vakti en iyi şekilde değerlendirmenize yardımcı olur.

Sizi olası bir servikal splondoz için muayene eden doktora sorabileceğiniz kimi basit sorular şunlardır: Doktoru ziyaretiniz sırasında aklınıza başka bir soru gelirse sormakta tereddüt etmeyin.

• Belirtilerime neler neden oluyor?
• Belirtilerime neden olabilecek diğer olası sebepler nelerdir?
• Ne tür testlere ihtiyacım var?
• Ne tür bir tedavi yaklaşımı tavsiye ediyorsunuz?
• Ameliyat benim için bir seçenek mi? Neden olmalıyım veya neden olmamalıyım?
• Belirtilerimin iyileşmesi için kendi kendime yapabileceğim şeyler nelerdir?
• Herhangi bir aktivite sınırlandırması var mı?
• Tedaviyle belirtilerimin ne kadar iyileşeceğini tahmin ediyorsunuz?
• Bu hastalığın komplikasyonlarını geliştirme riskim var mı?
• Takip muayenelerine ne kadar sıklıkla gelmem gerekiyor?
• Bir uzmana görünmeli miyim?

Tıbbi değerlendirme sırasında aklınıza gelen soruları sormaya çekinmeyin.

Doktorunuzdan ne beklemeli
Boyun ağrısı için sizi muayene eden doktor şu soruları sorabilir:

• Belirtileriniz nelerdir?
• Belirtiler ilk defa ne zaman ortaya çıktı?
• Belirtileriniz zaman içinde kötüleşti mi?
• Ağrınız nerede?
• Ağrınızı ne kötüleştiriyor, ne dindiriyor?
• Ağrınız ne kadar şiddetli?
• Daha önce kendiliğinden kaybolan benzeri ağrı dönemleri yaşadınız mı?
• Belirtileriniz arasında mesane veya bağırsak kontrolünde herhangi bir değişim var mı?
• Belirtileriniz arasında kollarda, ellerde, bacaklarda veya ayaklarda karıncalanma veya kuvvetsizlik de var mı?
• Belirtileriniz arasında yürüme güçlüğü var mı?
• Bugüne kadar kendinizi iyi hissetmek için neler yaptınız, ne tür tedaviler uyguladınız?
• Tedavi veya kendi başına yaptığınız şeylerden işe yarayan oldu mu?
• Daha önce bir boyun yaralanması geçirdiniz mi?
• Boyun ağrısı için daha önce tedavi gördünüz mü?
• Daha önce bir fizik terapi gördünüz mü?
• Geçmişte gördüğünüz diğer tıbbi tedaviler, ilaçlar, cerrahi veya cerrahi olmayan işlemler nelerdir?
• Size başka bir hastalık teşhisi konmuş muydu?
• Vitaminler ve takviyeler dahil olmak üzere şu anda ne tür ilaçlar kullanıyorsunuz?
• Mesleğiniz nedir?
• Hobileriniz ve eğlence faaliyetleriniz nelerdir?

Bu sırada yapabilecekleriniz
Randevunuzla aranızda olan vakitte evde kendi kendinize bakmayı deneyin. Sıcak bir havlu veya aspirin, ibuprofen ve asetaminofen (parasetamol)  gibi reçetesiz satılan steroit olmayan iltihap kurutucu ilaçlar ağrınızı azaltabilir.

Doktorunuz durumunuzu değerlendirene kadar size ağrı veren egzersizlerden uzak durarak rahat bir egzersiz yolu bulmaya çalışın. Gerek duyarsanız kısa sürelerle dinlenin.

Testleri

Testler ve Teşhis

Belirtileriniz ve hastalık geçmişiniz, muayene ile birlikte servikal splondoz olduğunuzu gösterebilir.  Ayrıca tarama testlerine girebilirsiniz. Muayene ve testler şunları içerebilir:

• Boyun esnekliği değerlendirmesi. Servikal splondoz boyunun hareket kabiliyetini sınırlandırır. Bu sınırlamayı görmek için doktor başınızı iki omzunuza da eğdirir ve boynunuzu bin yandan diğer yana çevirtir.
• Nörolojik muayene. Omurga sinirlerinizde veya omurilikte herhangi bir basınç olup olmadığını bulmak için doktorunuz reflekslerinizi ölçer ve kol ve bacaklarınızdaki duyumları kontrol eder. Omurga sıkışması yürüyüşünüzü etkiliyorsa sizden önünde yürümenizi isteyebilir.
• Boyun veya omur röntgeni. Bir röntgen filmi kemik mahmuzları gibi servikal spondilozu akla getiren anormallikleri gösterebilir.
• Bilgisayarlı tomografi (CT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MR). Bir CT taraması röntgen teknolojisini kullanır, ancak röntgenden daha ayrıntılı görüntüler verir. MR omurganızın ayrıntılı kesitlerini oluşturma için manyetik alan ve radyo dalgaları kullanır. Bu testler doktorunuza boyun omurganızdaki hasarın derecesini belirlemesine yardım eder.
• Miyelogram. Bu test omurga kanalına bir boya enjekte edildikten sonra çekilen röntgen veya CT taramalarını kullanır. Boya omurganın çeşitli bölgelerini daha görünür kılar.
• Elektromiyografi (EMG). Bu test, gevşeyip kasılırken kaslarınıza mesaj taşıyan sinirlerinizdeki elektrik aktivitesini ölçer. EMG''nin amacı kasları ve kasları kontrol eden sinirlerin sağlık durumunu tespit etmektir.
• Sinir bağlantı muayenesi. Bu test için elektrotlar muayene edilecek olan sinirin hemen üstünde teninize yapıştırılır. Sinir sinyallerinin hızını ve gücünü ölçmek için sinire küçük bir elektrik şok verilir.

Tedavisi

Tedaviler ve İlaçlar

Tedavi edilmezse servikal splonduzun belirtileri ve işaretleri genelde azalarak, belli bir aşamada durur. Nadiren belirtiler kötüleşebilmektedir. Tedavinin amacı ağrıyı azaltmak, mümkün olduğunca günlük faaliyetlerinizi yerine getirmenize yardımcı olmak ve omurilik veya sinirlerde meydana gelebilecek kalıcı hasarı önlemektir.

Ilımlı vakalarda tedavi
Hafif servikal splondoz vakaları şu tedavilere yanıt verebilir. 

• Boyun hareketini azaltıp sinir iritasyonunu düşürmek için gün içinde boyunluk takmak.
• Aspirin, ibuprofen ve asetaminofen gibi reçetesiz satılan steroit olmayan iltihap kurutucu ilaçlarla ağrıyı azaltmak.
• Boyun kaslarınızı güçlendirmek, boynunuzu ve omuzlarınızı esnetmek için fizik terapistinin verdiği egzersizleri yapmak. Küçük şiddette aerobik egzersizler, örneğin yürüme, su aerobiği önemle tavsiye edilir.
• Ağrıyı azaltmak için sıcak ve buz uygulamak. Ayrıca mentollü kremler, mesaj ve esneme size rahatlık verebilir.

Daha ciddi vakalarda tedavi
Daha ciddi vakalarda cerrahi olmayan tedaviler şunlar olabilir: 

• Omurga sinirlerindeki baskıyı azaltmak için boyunda bir veya iki haftalığına askı uygulamak.  Fizik terapistiniz askının size yardım edeceğini düşünürse evde kullanabileceğiniz bir askı birimi tavsiye edebilir.
• Arada dinlenerek özel egzersizler yapmak. Aktif olan insanların kondisyonlarını yitirme ihtimalleri düşüktür ve daha hızlı iyileşirler. Ağrınızı azdırmayan bir aktivite seçin ve rahat bir konumda küçük aralar vererek dinlenin.
• Kas gevşeticiler, sinir ağrısı hapları veya ağrı kesiciler kullanmak. Doktorunuz size özellikle sinir ağrısı için yeni ilaçları da önerebilir. Bazı vakalarda doktorunuz tramadol gibi geleneksel ağrı ilaçları veya hidrokodon içeren ilaçları  veya oksikodon içeren ilaçları kısa süreliğine reçete edebilir. Bu geleneksel ağrı kesicilerin içinde de asetaminofen olduğunu unutmayın.
• Disk ve sinirler çevresine kortikosteroit ilaç enjekte etmek.  İğnede ağrıyı ve iltihabı azaltmak için kortikosteroit ilaçlar ile lokal anestezi birleştirilir. Bu ilaçlar ameliyat ihtiyacını önlemeye yardımcı olur.
• Nadir vakalarda diğer cerrahi olmayan tedaviler başarısız olduğunda iğnelerle ağrı kontrolü içi hastaneye yatırılmak gerekebilir.

Ameliyat
Eğer her zamanki tedaviler başarısız olursa veya kollarınızda veya bacaklarınızda güçsüzlük gibi sinirlerle ilgili belirtiler kötüleşirse, ameliyata ihtiyaç duyabilirsiniz. Ameliyat işlemi hastalığın altında yatan kemik mahmuzları veya omurga daralması gibi tıbbi durumu hedef alacaktır. En yaygın cerrahi seçenekler şunlardır: 

• Önden yaklaşım  Cerrah boynunuzun ön kısmından bir kesik açar, soluk borusunu ve yemek borusunu kenara çekerek boyun omuruna ulaşır. Cerrah bundan sonra rahatsızlığın nedenine bağlı olarak kaymış diski veya kemik mahmuzunu alır. Bazen disk alındığı zaman oluşan boşluk bir kemik parçasıyla veya başka bir protezle doldurulur.

Başka bir yaklaşımda cerrah iki diski ve onların arasındaki kemiği alarak (korpektomi) omurilik üzerindeki çoklu disk kaymalarından kaynaklanan baskıyı azaltır.  Bundan sonra boynunuzu ve başınızı desteklemek için vücudunuzdan veya bir kemik bankasından aldığı bir kemikle veya kemikle karıştırılmış metalden yapılmış bir protezle bölgeyi yeniden yapılandırır.

• Arkadan yaklaşım Cerrah, özellikle omurilik kanalının birçok yeri daralmışsa, boynunuzdaki kemikleri almak veya yeniden düzenlemek için enseden giriş yapabilir.  Laminektomi denilen bu ameliyatta ensenizden açılan bir kesikten girilerek omurilik kanalının üstündeki kemiklerin arka kısmı alınır. 

Laminektominin bir alternatifi olan laminoplasti ameliyatında ise omurilik için daha fazla yer sağlamak adına omurgadan parçalar alınır veya kesilir.  Laminoplasti daha uzun süren bir ameliyat olsa da, boyun tutmazlığına sebep olma ihtimali daha azdır.

Ameliyat riskleri
Bu işlemlerin riskleri, enfeksiyon, omurilik kanalını kaplayan zarın ameliyat sırasında yırtılması, kanama, bacak damarında kan pıhtısı veya nörolojik kötüleşmedir.  Ayrıca ameliyat hastalığınızla ilgili bütün problemleri çözemeyebilir.

Yaşam Tarzı

Hayat Tarzı ve Ev Tedavileri

Orta şiddette boyun ağrısı ve tutulmaları için: 

• Her gün uzun bir sıcak duş alın.
• Reçetesiz satılan ağrı kesici ilaçlardan alın.
• Gün içinde, (eczanelerden alabileceğiniz) boyun yakası (boyunluk) takın ve çıkarın.
• Düzenli yürüyüşler yapın ve düşük  hareketli aerobik aktivitelerde bulunun.

Belirtileriniz kötüleşmiyorsa, bağırsak ve mesane sorunları, kollarınızda veya bacaklarınızda güçsüzlük gibi yeni belirtiler ortaya çıkmıyorsa, bu kendine bakım adımlarını altı ile sekiz hafta uygulayın.

Önleme

Önlem

Servikal spondilozu önleyemeyebilirsiniz. Bununla birlikte şu aşağıdaki önerileri takip ederseniz riskinizi azaltırsınız.

• Düzenli fiziksel egzersiz yapın, size uygun herhangi bir zindelik programını takip edin.
• Boyun ağrınız varsa koşma gibi çok hareketli aktivitelerden kaçının.
• Boyun esnekliğini, hareket kabiliyetini ve gücünü korumak için egzersiz yapın.
• Araba sürerken, televizyon izlerken, bilgisayarda çalışırken, boynunuzu uzun saatler boyunca aynı konumda tuttuğunuz faaliyetlerde bulunurken aralar verin.
• Boynunuz omuzlarınızla hizalı bir şekilde olacak şekilde duruşunuzu düzeltin.
• Araba kullanırken emniyet kemeri kullanarak boynunuzu kazalardan koruyun.