Depresyonlar fazla kalsiyumdan mı kaynaklanır? Fiziksel sorunların psikolojik belirtileri tetikleyebileceği üstünde pek düşünülmez. Bu hususta, uzmanlar ruhsal sorunların 400’den fazla bedensel (somatik) tetikleyicisini belirledi. Meşhur somatopsikoloji bununla uğraşır. Daha 1923 yılında Alman psikiyatr Karl Jaspers ve filozoflar tarafından yazılıp kavram olarak şekillendirilmesine rağmen somatopsikoloji, şu ana kadar bağımsız bir bilim dalı olarak kurulmadı. Örneğin, Berlin Humbolt Üniversitesinde somatopsikolojiye yalnızca yarım ders saati ayrılır. Bunun aksine, tam tersi durumları inceleyen psikosomatik on yıllardan beri ders ve sınav konusudur. Bunun anlamı: Vücut isyan ettiyse altında ruh yatıyordur.

Lübeck Üniversite kliniğinde psikolog olan Erich Kasten doktorların, varsa, psikosomatikle ilgilenmeyi tercih ettiklerini söylüyor. “Ama başka bakış açıları derinlemesine incelenmiyor.”

Humbolt Üniversitesi Psikoloji Kliniğinden Thomas Fydrich de şöyle diyor: “Somatopsikolojiden alınan bilgi, somut sağlık araştırmalarında kronik bedensel hastalıklara hiç aktarılmaz.” Ama doktorlar yanıtı bilmiyorsa doğru tanıyı nasıl koyacaklar?

Birçok insanın böyle hastalıklardan mustarip olduğu çok az biliniyor. “Bu sayılara ulaşmak bile zor,” diyor Kasten. Yanlış tanı konulan ve benzer hastaların uzun süredir yanlış tıbbi uygulamaların eksik halkasına maruz kalması nadir yaşanan bir durum değil.

Örneğin Tina. Tanılar: Depresyon, borderline, şizofreni. Psikiyatrlar, Tina’ya farklı psikotrop ilaçlar reçete ettiler. Erich Kasten’a hasta olarak geldiğinde durumunu şöyle anlattı: “Bir gün çok enerji dolu ve hareketli oluyorum, ertesi gün ağlamaktan başka bir şey yapamıyor ve kendimi tamamen değersiz hissediyorum.” Kasten taşikardi gibi bedensel belirtileri değerlendirip bir kan sayımı da istediğinde gerçek nedenleri bulabilirdi: Nadir rastlanan ve genelde hemoglobinlerin hasar görmesiyle birlikte genetik bir metabolizma bozukluğu olan porfiri. Kan sayımının değişmesi yoluyla meydana gelen tek bir ruhsal bozukluk değil. Başka bir nadir özel tür de Megaloblastik Deliliktir. Tetikleyicisi, çoğunlukla B-12 eksikliği. Sonuç: kısmen ağır psikiyatrik belirtilerle birlikte anemi.

Bir grip türü de ruhsal değişikliklere neden oluyor

Erich Kasten başka vakalar da aktardı: “Bir kadına depresyon tanısı kondu; çoklu skleroz hastasıydı.” Başka bir kadın hakkında da bu durumda “ruhsal açıdan dengesiz” denildi. Birçok tedavi daha sonra bir hipertiroidizm tespit ediyor. “Psikologlar, hiç de doktorlar gibi hemfikir olamıyorlar,” diyor Kasten. “Sıklıkla, ruhsal belirtilerin nedenlerinin organik olabileceği fikrine varmıyorlar.”

Ne var ki bu, konu dışı değil. Halihazırda, bir grip türü psikolojik değişiklikler yaratıyor. “Hepimiz şunu biliyoruz: Hastaysak geri çekiliyoruz, daha içe dönük ve hassas hale geliyoruz,” dedi Kasten. Vücudun bağışıklık sistemi hızlandığında merkezi sinir sistemi nörotrasmitterleri dağıtır. Bunlar, hasta olmamızdan sorumludur. “Her enfeksiyon kişiliği az çok değiştirir,” diyor psikolog. Şiddeti değiştikçe ruh hali dalgalanıyor. Ağır hastalıklarda, mesela kanser veya HIV hastalarında ruh bilhassa baskı altında kalıyor. “Burada, ruhun organik acılardan nasıl etkilendiği net.”

Ne var ki bedensel tetikleyiciler her zaman bu kadar açık değil. Örneğin, vücuttaki gizli küçük yangılar başlangıçta hiç dikkat çeken belirtilere yol açmaz. Ama uzun vadede güç kaybı, yorgunluk ve depresyonla sonuçlanabilir. Hem hormonlar da hiç nadir tetikleyiciler değil. “Ama ‘aslında olunmadığı’ halde sürekli güçsüz hissedildiğinde dikkat edilmeli,” diyor Kasten. Bunun ardında genelde bedensel bir hastalık çıkıyor. Bilinen hiçbir neden olmadan ortaya çıkan kaygı da bir uyarı işareti ve olası bir alerji ya da hipertiroidizm belirtisi. Kasten şöyle tahmin yürütüyor: “Meseleyi ele alan doktora en azından bir ipucu vermesinden zarar gelmez.”

Kaynak: spiegel.de

Çeviren: Tuğçe Ayteş