Tıbben gıda zehirlenmesi olarak bilinen yiyecek zehirlenmesinin ne kadar berbat bir şey olduğunu muhtemelen biliyorsunuzdur.
Bir dizi hastalığa yol açan bakteriler, virüsler veya parazitlerle bozulmuş bir şey yediğinizde veya içtiğinizde oluşur. Ve uzun sürmesi halinde ciddi olabilen ishal, kusma ve ateşle sonuçlanabilir ve vücudun sıvı kaybetmesine yol açabilir.
Çoğu insan nadiren bozulmuş yiyeceklerden hastalanır, çünkü bağışıklık sistemleri onları koruyacak kadar güçlüdür. Ama zararlı bakteriler güvenli olmayan şekilde yiyecek hazırlanması ve işlenmesi veya buzdolabı olmaması yüzünden aşırı çoğaldığı zaman gıda zehirlenmesi gelip çatar. Bağışıklık sistemi, hastalıklarla, yaşlanmayla veya diğer etmenlerle zayıfladığında gıda zehirlenmesi olasılığı artar.
Yumurta, et ve tavuk ürünleri, kabuklu deniz hayvanları ve pastorize edilmemiş süt gibi hayvansal çiğ yiyecekler, bozulması en muhtemel olan yiyeceklerdir. Çiğ sebze ve meyveler de özellikle endişe vericidir. Çünkü yıkanmaları kirliliği azaltır ama tamamen yok edemez.
Ama gıda zehirlenmesi genelde yiyeceklerin güvenli bir şekilde işlenmesi ve hazırlanmasıyla önlenebilir. Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi, yiyeceklerin evde güvenli bir şekilde hazırlanması için dört basit adım öneriyor:
1.Ellerinizi, mutfak tezgahını ve diğer yüzeyleri sık aralıklarla yıkayın ve temizleyin.
Bakteriler, mutfağın her tarafına yayılabilirler ve kesme tahtalarını, diğer mutfak eşyalarını, bulaşık süngerlerini ve mutfak tezgahlarını ele geçirebilirler.
- Yiyeceklere dokunmadan önce ve sonra, banyoyu kullandıktan, bebeğin altını değiştirdikten ve ev hayvanlarına dokunduktan sonra sıcak sabunlu suyla ellerinizi yıkayın. İshaliniz varsa yiyeceği siz hazırlamayın.
- Kesme tahtalarınızı, tabaklarınızı, diğer mutfak eşyalarınızı ve mutfak tezgahlarınızı her bir yiyeceği hazırladıktan sonra ve bir sonrakine geçmeden önce sıcak sabunlu suyla yıkayın.
- Plastik veya gözenekli olmayan kesme tahtaları kullanın. Bu tahtalar, her bir kullanımdan sonra bulaşık makinesinde veya sıcak sabunlu suda yıkanmalıdır.
- Mutfak tezgahlarını temizlemek için kağıt havlu kullanmaya çalışın. Eğer kumaş havlu kullanıyorsanız onları çamaşır makinenizin en sıcak ayarında sık aralıklarla yıkayın.
2. Yiyecek gruplarını birbirinden ayırın.
Çiğ et, tavuk ve deniz ürünleri hazırlarken yiyecek gruplarını birbirinden ayırmaya özellikle dikkat edin. Bu nedenle bu tip yiyecekleri ve sularını hazır yemeklerden uzakta tutun.
- Çiğ et, tavuk ve deniz ürünlerini alışveriş çantanızdaki ve buzdolabınızdaki diğer yiyeceklerden ayırın.
- Mümkünse, çiğ et ürünleri için farklı bir kesme tahtası kullanın.
- Çiğ et, tavuk ve deniz ürünleri ile temas ettikten sonra daima sıcak sabunlu suyla ellerinizi, kesme tahtanızı, tabağınızı ve kullandığınız diğer mutfak eşyalarını deterjanlı suyla yıkayın.
- Asla daha önce çiğ et, tavuk veya deniz ürünleri konmuş bir tabağa pişmiş yiyecek koymayın.
3. Zararlı bakterileri öldürmek için yiyecekleri uygun sıcaklıkta pişirin.
- Et, tavuk, güveç ve diğer yiyeceklerin olması gerektiği gibi pişirildiğinden emin olmak için pişmiş yiyeceklerin iç ısısını ölçen temiz bir termometre kullanın.
- Rostoları ve biftekleri en az 63 derecede pişirin. Tavuk etleri iyi pişmesi için 82 dereceye kadar pişirilmelidir. Kıyma işlenirken bakteriler etin her tarafına yayıldığından, her zaman en az 71 derecede pişirilmelidir.
- Sağlık uzmanları az pişmiş, pembe renkli kıymanın yüksek hastalık riski taşıdığını söylüyorlar. Eğer bir termometre yoksa içi pembe kalmış kıymayı yemeyin.
- Yumurtaları sarısı ve beyazı katılaşana kadar pişirin. Yumurtaların çiğ kaldığı veya kısmen pişirildiği tarifleri kullanmayın.
- Balık, ışığı geçirmeyecek ve çatalla kolayca alınacak kadar tane tane pişirilmelidir.
- Mikrodalga fırında pişirirken yiyecekte bakterilerin yaşamayacağı, hiçbir soğuk yeri kalmayacak şekilde pişirin. En iyi şekilde pişirmek için yiyeceklerin üstünü kapatın, arada karıştırın veya döndürün. Eğer mikrodalga fırının döndürme tepsisi yoksa pişirme sırasında elinizle bir veya iki kez tabağı çevirin.
- Sosları, çorbaları ve etsuyunu tekrar ısıtırken iyice kaynayana kadar ısıtın. Diğer yemeklerden arta kalanları en az 74 derecede iyice pişirin.
4. Yiyecekleri acilen buzdolabına koyun.
Yiyecekleri hemen buzdolabına koyun, çünkü soğuk zararlı bakterilerin büyümesine ve çoğalmasına engel olur. Buzdolabınız 4,5 dereceden ve derin dondurucunuz 0 dereceden daha sıcak olmamalıdır. Buzdolabı sıcaklığını arada sırada bir termometre kullanarak ölçün.
- Bozulmaya elverişli yiyecekleri, hazır yiyecekleri ve yemeklerden arta kalanları iki saat içinde buzdolabına koyun veya dondurun.
- Buzunu çözmek için yiyecekleri oda sıcaklığında bırakmayın. Buzdolabında, soğuk akan suyun altında veya mikrodalgada çözdürün ve buzdolabında zeytinyağlı salamuraya bırakın.
- Büyük miktardaki yemeklerden arta kalanları buzdolabında çabuk soğutmak için küçük, derin olmayan kaplara bölün. Buzdolabını tam olarak doldurmayın. Soğuk hava, yiyecekleri güvenli tutabilmesi için dolap içinde dolaşabilmelidir.
Prof. Dr. İbrahim YURDAKUL
23 yasindaki oglum ozellikle stersliyken sürekli öksuruyor midesi cok hashas yiyeceklere karsi cok tepkili zaman zaman öksürurken kusuyor ve bu duru... devamı
Mantar Zehirlenmelerine Karşı Uyarı
Gıda Zehirlenmesi Hakkında Bilinen 9 Yanlış Kanı
Sıcak Havalarda Gıda Güvenliği İçin Öneriler
Meyve Suyu Diye Kimyasal İçirmeyin
Yiyecekleri Güvenli Hale Getirmek İçin Öneriler