• İçindekiler
• Nedir
• Nasıl İşe Yarıyor
• Size Uygun Mu

Nedir

Eğer çoğu insan gibiyseniz ‘Hollywood’ ve ‘diyet’ kelimelerini aynı cümle içinde duymak size ‘yutturmaca’ kelimesinin uzakta olamayacağını düşündündürür. Herhangi bir seri diyetçinin size söyleyeceği gibi çok sayıdaki ünlü hızlı kilo verme yolu başınızı döndürür! Soldan sahneye giren: 5 Faktör Diyeti, Jessica Simpson, Mandy Moore, Eva Mendes, Alicia Keys, John Mayer, Kanye West gibi yıldızlara ve daha fazlasına milyon dolarlık vücutlarını elde etmelerine yardımcı olduğu bildirilen en son kilo verme planı.

Ama ünlü kişilerin antrenörü Harley Pasternak’ın aynı isimli kitabından 5 Faktör Diyeti yalnızca bir başka Hollywood diyet yutturmacası mı? Uzmanlar değeri hakkında ikiye bölünmüşler.

Bir tarafa göre 5 Faktör Diyetinin arkasında gerçek bir bilim yok-işe yaradığını gösteren hiçbir çalışma yok, ayrıca obezite ile bağlantılı önemli bir problemi, duygusal aşırı yemeyi, ele almıyor gibi görünüyor.

Fakat diğerleri, diyet yapanların iştahlarını yeniden ayarlamalarına ve fazla kiloları vermelerine yardım edebilen kilo vermeye dinçleştirici bir şekilde sağlıklı ve besleyici bir yaklaşım olarak görüyorlar.

Olumlu düşünenler, 5 Faktör Diyeti’nin yıllardır önemli tüm beslenme organizasyonunun geleneksel öğüdü olan şeye yeni bir yorum getirdiği görüşünde. Tüm besin gruplarını içeren, herhangi bir şeyi dışarıda bırakmayan ve ilk etapta kilo almamıza sebep olmuş yeme alışkanlıklarını değiştirmemiz için bize çok ince ve çok akıllıca bir şekilde yardım eden dengeli bir beslenme plan.

5 Faktör Diyeti Nedir?

5 Faktör Diyetindeki ‘beş’ yalnız her bir öğünün içermesi gereken unsurların-protein, kompleks karbonhidratlar, lif, yağ ve sıvılar- sayısı değil aynı zamanda tavsiye edilen ve içeriği beşten fazla olmayan veya hazırlama süresi beş dakikayı ve pişirme süresi beş dakikayı geçmeyen tariflerle günde beş öğünden geliyor.

Ayrıca bir de –hiç şüphesiz- her birini 5 dakika yaptığınız beş egzersizden oluşan beş günlük egzersiz planı var. Ve haftada bir kez ‘ihanet günü’ var, istediğiniz her hangi bir şeyi yiyebiliyorsunuz.

Kurtz gibi beslenme uzmanı ve diyetisyen Cathy Nonas da bu yaklaşımın birçok insan için başarılı kilo kontrolünü düzenlemede tüm doğru notalara bastığına inanıyor.

Nonas Amerikan Diyetetik Derneği için 5 Faktör Diyeti incelemesinde, ‘bu, tüm besin kategorilerini uygun oranlarda içine alan sağlıklı bir plan. Egzersiz, kardiyo ve direnç çalışmasının bir kombinasyonu ve bunu yapmak için pahalı ekipmana ihtiyacınız yok,’ diye yazıyor.

Aronowitz diyetin besleyici olduğuna inanıyor ama yine de planda ciddi bazı kusurlar buluyor.

Your Final Diet’in yazarı Aronowitz, ‘Evet, iyi bir beslenme ama Hollywood camiası dışında günde beş öğün yemenin kilo kontrolü için gizli bir formül olduğunu gösteren herhangi bir delile inanmıyorum. Sonuçta yalnızca alınan kaloriler ve verilen kaloriler meselesi ve bunları ne zaman yediğiniz gerçekte önemli değil- ve bizi başka türlüsüne ikna etmeye çalışmak bir şekilde aldatıcı,’ diyor.

Nasıl İşe Yarıyor

5 Faktör Diyeti: Nasıl İşe Yarıyor

5 Faktör Diyetinin temeli her biri yağsız protein (tavuk, balık veya az yağlı süt ürünleri); kompleks karbonhidratlar (meyveler ve sebzeler gibi), lif (tam tahıllar gibi), sağlıklı yağlar (tekli doymamış zeytin yağı gibi) ve su veya bir başka şekersiz içeceğin dengeli bir karışımı olan beş günlük öğünler.

Ama Kurtz, bu planı farklı kılanın tavsiye edilen yiyecek seçeneklerinin ‘düşük glisemik endeks’ olarak bilinen şeye sahip olmaları olduğunu söylüyor. Glisemik endeks besinleri yedikten sonra vücutta kan şekeri seviyelerini etkileme yeteneklerine göre dereceleme yöntemi. Kilo vermek için neden önemli?

Kurtz şu şekilde açıklıyor: ‘Düşük glisemik endeksli besinler her bir öğünden sonra saldığımız veya ürettiğimiz insülin miktarını düzenliyor-ve iştahımız ve açlığımız insülin seviyeleri ile doğrudan bağlantılı,’ diyor.

“Bu yüzden örneğin yüksek glisemik endeksli yiyecekler yediğimizde- basit karbonhidratlar yediğimizde, mesela kek, beyaz ekmek, kurabiye veya hatta üzüm gibi belirli meyveler - daha büyük miktarlarda insülin salıyoruz ve iştahımız da hemen etkileniyor.”

“Bir yemek sırasında insülin ne kadar tepeye çıkarsa yemekten sonraki üç saat içinde o kadar aşağı düşer- ve kendinizi ne kadar aç hissederseniz aşırı yeme olasılığınız da o kadar artar- ya bir sonraki öğününüzde ya da öğünler arasında.”

Ama glisemik endeksi düşük yiyecekler (yağsız protein veya sebzeler gibi) ve insülin salınımını yavaşlatmaya daha da yardım eden lif yediğimizde ve bunları her üç veya dört saatte bir yediğimizde insülin seviyeleri daha stabilize hale geliyor- ve açlık kolayca kontrol ediliyor.

‘Bu, dahili bir porsiyon kontrolü gibi, ve kilo vermenize yardım edebilir,’ diyor.

Ama ediyor mu?

Aronowitz probleminiz duygusal aşırı yeme ise iştahınıza gem vurmak için hiçbir şeyin fazla bir şey yapmayacağını söylüyor.

‘İnsanlar yalnız açken yemek yeselerdi bugün gördüğümüz obezite salgını olmazdı,’ diyor.

Bir çok insan için duyguların – insülin seviyelerindeki düşüşün değil- yemeyi tetiklediğini söylüyor. ‘Bu insanlar için insülini kontrol etmek ne kadar yediklerini kontrol etme açısından pek anlamlı değil,’ diyor.

Dahası Tufts Üniversitesinden yeni bir çalışma kilo vermede en önemli şeyin kalorileri kesmek olduğunu – ve glisemik endeksi yüksek ve düşük yiyeceklerin hemen hemen aynı etkilerinin olduğunu- gösteriyor.

Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüleri ile işbirliği içinde yürütülen çalışmada Tufts araştırmacıları yüksek glisemik yiyeceklerden bir diyetle düşük glisemik yiyeceklerin olduğu bir diyeti karşılaştırdılar, kilo vermenin yanı sıra açlık ve doyma veya tokluk hislerindeki farklılıkları incelediler.

Sonuç: A.B.D. Tarım İnsan Beslenmesi Araştırma Merkezleri Enerji Metabolizması Laboratuvaru müdürü, çalışma araştırmacısı, doktor Susan Roberts, ‘Pilot çalışmamızdaki katılımcılar düşük glisemik yüklü veya yüksek glisemik yüklü diyette olmalarından bağımsız olarak bir yıl benzer kilo kaybı elde ettiler ve bunu korudular,’ diye yazmış.

Her iki diyet grubundakilerde en önemli husus gibi görünen kalorilerin azaltılmasıydı. Çalışma her iki grup da kalorileri yüzde 30 kısıtladığında her ikisinin de bir yıl sonra vücut ağırlıklarının ortalama yüzde 8’ini verdiklerini gösterdi-açlık veya toklukta bildirilen herhangi bir farklılık olmadan.

Belki de daha önemlisi ise çalışmanın düşük glisemik diyettekiler arasında kilonun geri alınması eğiliminin daha büyük olduğunu bulması. Bu, düşük glisemik diyette yiyecek alımında yaşam boyu azaltımı sürdürmenin daha zor olabileceğini akla getiriyor, diyorlar.

Size Uygun Mu

5 Faktör Diyeti: Sizin İşinize Yarayabilir mi?

Kitapta ünlü tanıklıklarında hiçbir sıkıntı yoksa da kitap inceleme sitelerinde belirtilen ‘gerçek insan’ eleştirileri arasında günde beş kez yemenin uygunsuzluğu yer alıyor- özellikle her üç veya dört saatte bir. Eleştirmenler ayrıca planın tavsiye ettiği atıştırmalıklara ve yemeklere ulaşmanın, özellikle ev dışında çalışan insanlar için zor olabileceğine dikkat çekiyorlar.

Aslında tütsülenmiş somon musu veya hindili közlenmiş asparagus uçları ile atıştırmak sağlıklı olabilir ama bu yiyecekler pahalı-ve işyerinin kafeteryasında veya otomatta hazır bir şekilde bulunmuyorlar.

Bunu söylemişken, Kurtz tavsiye edilen bazı yiyeceklerin ‘gerçek yaşama’ uygulanamayabilir olabileceklerini ama doğru içerikli yiyecekleri seçme işi bir kez kavrandıktan sonra bir restorantta veta hatta işyeri kafeteryasında ne seçileceğini kestirmenin kolay olacağını bize hatırlatıyor.

Ayrıca kitapta evde yapılabilecek ve alelade bir öğle yemeği gibi işe getirilebilecek bazı tarifler sunuyor.

Son olarak bazı uzmanlar tavsiye edilen beş hafta planına uymanın kilo vermenize yardım edebileceğine inansa da çoğu gerçek değerinin planın yaşam için açığa vurulmamış kurallarında ustalaşmaktan gelebileceğini kabul ediyor- daha küçük porsiyonlar, daha az kalori ve iştah kontrolü.

Nonas’ın incelemesinde belirttiği gibi: ‘Gariptir ki 5 Gün Diyetindeki tek kusur yazarın bunu beş haftalık bir plan gibi sunması. Aslında gerçekten sağlıklı bir yaşam tarzı için yaşam boyu bir plan.’