• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Risk Faktörleri
• Komplikasyonları
• Muayenesi
• Testleri
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı
• Alternatif Tıp
• Destek
• Önleme

Nedir

Hepatit A 

Hepatit A, hepatit A virüsünden kaynaklanan çok bulaşıcı bir karaciğer enfeksiyonudur. Hepatit A, karaciğerin iltihaplanmasına neden olan ve çalışmasını etkileyen birkaç hepatit virüsünden biridir.

Hepatit A, kirli yiyeceklerden veya sudan, hastalığa yakalanmış bir kimseyle yakın temastan bulaşır. Hafif hepatit A vakaları tedavi gerektirmez ve bu hastalığa yakalanan kişilerin çoğu, kalıcı bir karaciğer hasarı olmaksızın tamamen iyileşir.

Hepatit A’ya karşı korunmanın en iyi yollarından biri, sık sık elleri yıkamak ve temizliğe dikkat etmektir. Risk taşıyan kişiler için etkili aşılar mevcuttur.

Belirtileri

Belirtiler

Hepatit A belirtileri, genellikle, virüsü kaptıktan sonra bir aydan önce ortaya çıkmaz. Hepatit A belirtileri şunlardır:

• Yorgunluk
• Bulantı ve kusma
• Karın ağrısı ya da karında rahatsızlık (özellikle alt kaburganın aşağısında sağ tarafta karaciğerin olduğu bölgede)
• İştah kaybı
• Düşük ateş
• Koyu renkli idrar
• Kas ağrısı
• Kaşıntı
• Ciltte ve gözlerde sararma (sarılık)

Hepatit A belirtileri çoğunlukla iki aydan az sürer ama altı ay kadar da devam edebilir. Hepatit A olan herkeste belirtiler ortaya çıkmayabilir.

Doktora ne zaman başvurmalı?
Sizi endişelendiren belirtiler varsa, doktorunuzdan randevu alın.

Eğer hepatit A’ya maruz kaldıysanız, iki hafta içinde hepatit A aşısı yaptırarak ya da immünoglobulin tedavisiyle enfeksiyonu önleyebilirsiniz. Eğer aşağıdaki durumlar mevcutsa, hepatit A aşısı yaptırma konusunda doktorunuzdan ya da il sağlık müdürlüğünden bilgi alın:

• Yakın zamanda yemek yediğiniz bir lokantada, diğer müşterilerden hepatit A enfeksiyonuna yakalandığını öğrenmeniz.
• Birlikte yaşadığınız biri ya da hastabakıcınız gibi yakınınızda olan bir kişiye hepatit A teşhisi konması.
• Hepatit A olan bir kişiyle yakın zamanda cinsel ilişkide bulunmuş olmanız.
• Yakın zamanda, hepatit A olan bir kişiyle aynı enjeksiyon iğnesini kullanmış olmanız.

Sebepleri

Sebepler

Hepatit A, hepatit A virüsünden kaynaklanır. Hepatit virüsü çoğunlukla, dışkının çok küçük miktarlarda bulaştığı besinlerin tüketilmesiyle yayılır. Hepatit A virüsü karaciğer hücrelerini enfekte eder ve iltihaplanmaya neden olur. Bu iltihaplanma, karaciğer fonksiyonunu bozabilir ve diğer hepatit A belirtilerine neden olabilir.

Hepatit A virüsü aşağıdaki gibi birkaç şekilde bulaşabilir:

• Bu virüse sahip olan birinin, tuvaleti kullandıktan sonra ellerini iyice yıkamadan sizin yediğiniz yiyeceğe dokunması.
• Mikroplu su içmek.
• Kanalizasyon atığıyla kirlenmiş sudan çıkan kabuklu deniz hayvanlarını çiğ olarak yemek.
• Bu hastalığa yakalanmış biriyle yakın temasta olmak (o kişide hiçbir belirti görülmese bile).
• Bu virüse sahip biriyle cinsel ilişkide bulunmak.
• Bu virüse sahip birinin kanının size nakledilmesi (ancak bu çok nadirdir).

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Eğer aşağıdaki durumlar mevcutsa hepatit A’ya yakalanma riskiniz yüksektir:

• Hepatit A’nın çok görüldüğü bölgelere seyahat etmek ya da buralarda çalışmak.
• Erkeklerle cinsel ilişkiye giren bir erkek olmak.
• Enjekte edilerek ya da edilmeden kullanılan yasadışı uyuşturucular kullanmak.
• Hepatit A olan bir kişiyle birlikte yaşamak.
• Bu virüse maruz kalabileceğiniz bir araştırma ortamında çalışmak.
• Hemofili ya da başka bir tıbbi sorun için pıhtılaşma faktör konsantreleri kullanmak.

Komplikasyonları

Komplikasyonlar

Herpatit A belirtilerinin devam etmesi
Hepatit A olan az sayıda insanda, enfeksiyon belirtileri normalden birkaç hafta daha uzun süre devam eder. Bu kişilerde, hepatit A belirtileri ortadan kalkabilir ve birkaç hafta içinde tekrar ortaya çıkabilir. Belirtiler daha uzun bir süre içinde görülse de, bu tür bir hepatit A enfeksiyonu, normal belirtilere neden olan bir hepatit A enfeksiyonundan daha ciddi değildir.

Akut karaciğer yetmezliği

Hepatit A, nadir vakalarda, akut karaciğer yetmezliğine neden olabilir. Bu, karaciğer fonksiyonunun kaybıdır ve aniden oluşur. Bu komplikasyon riskinin en yüksek olduğu kişiler, kronik karaciğer hastaları ve yaşlı kimselerdir. Akut karaciğer yetmezliği, hastanın izlenmesi ve tedavisi için hastaneye yatırılmasını gerektirir. Bazı vakalarda, akut karaciğer yetmezliği hastalarının karaciğer nakline ihtiyacı olabilir.

Muayenesi

Muayene

Eğer bir yakınınıza hepatit A teşhisi konmuşsa, enfeksiyonun sizde de oluşmasını önlemek için hepatit A aşısı yaptırmanız gerekip gerekmediğini doktorunuza ya da il sağlık müdürlüğüne danışın.

Eğer hepatit A belirtileriniz varsa, aile doktorunuzdan ya da bir pratisyen doktordan randevu alın.

Nasıl hazırlanmalı?
Randevular kısa olabileceği ve çoğunlukla bahsedilecek çok şey olduğu için, randevunuz için hazırlıklı olmanız uygun olur. Örneğin:

• Randevu öncesindeki kısıtlamalar hakkında bilgi sahibi olun. Randevunuzu alırken, beslenmenizi sınırlamak gibi, önceden yapmanız gereken herhangi bir şey olup olmadığını sorun.
• Şikayetlerinizi not edin. Randevuyu alma sebebinizle alakasız görülebilecek belirtileri de yazın.
• Temel kişisel bilgilerinizi yazın. Son zamanlarda yaşadığınız büyük stresleri ya da hayatınızdaki değişiklikleri de not edin.
• Kullandığınız tüm ilaçların yanı sıra vitamin ve takviyeleri de yazın.
• Mümkünse, randevuya ailenizden bir kişiyle ya da bir arkadaşınızla gidin. Bazen bir randevu sırasında verilen bütün bilgileri kavramak zor olabilir. Size eşlik eden biri, sizin kaçırdığınız ya da unuttuğunuz bir şeyi hatırlayabilir.

Doktora sorulacak sorular:
Doktorunuzla geçireceğiniz zaman sınırlıdır. Bu yüzden bir soru listesi hazırlamak, randevunuzdan en iyi şekilde faydalanmanızı sağlayacaktır. Vakit kalmaması ihtimaline karşı, sorularınızı en önemliden en önemsize doğru olacak şekilde yazın. Hepatit A için doktorunuza soracağınız bazı temel sorular şunlardır:

• Bende hepatit A enfeksiyonu var mı?
• Diğer insanlara hepatit A bulaştırma ihtimalim var mı?
• Arkadaşlarıma ve aileme hepatit A bulaştırmayı önlemek için neler yapabilirim?
• Yakınımda olan kişilerin hepatit A aşısı olması gerekir mi?
• Hepatit A’yken çalışmaya ya da okula gitmeye devam edebilir miyim?
• Hepatit belirtileri ne kadar sürebilir?
• Hangi belirtiler hepatit A’nın ciddi komplikasyonlara neden olduğuna işaret eder?
• Diğer insanlara artık hepatit A bulaştırmayacağımdan nasıl emin olurum?
• Bana verebileceğiniz herhangi bir broşür ya da çıktı var mı? Hangi web sitelerini tavsiye edersiniz?
• Hangi durumda bir kontrol randevusu almam gerekir?

Doktorunuza sormak için hazırladığınız sorulara ek olarak, randevu sırasında anlamadığınız bir şey olduğunda soru sormaktan çekinmeyin.

Testleri

Testleri

Kan testleri, vücutta hepatit A’nın varlığını tespit etmek için uygulanır. Kan örneği, çoğunlukla kolunuzdaki bir damardan alınır ve test için bir laboratuara gönderilir. Doktorunuz, ayrıca, bir teşhis koymak için şikayetleriniz hakkında sorular sorabilir.

Tedavisi

Tedavisi

Hepatit A için özel bir tedavi yoktur. Vücudunuz kendi kendine hepatit A virüsünü temizleyecektir. Birçok hepatit A vakasında, karaciğer bir ya da iki ay içinde kalıcı bir hasar olmaksızın tamamen iyileşir.

Hepatit A tedavisi çoğunlukla hepatit A enfeksiyonunun belirtileriyle başa çıkmaya yöneliktir. Örneğin:

• Daha az enerjiniz olacağını unutmayın: Hepatit A enfeksiyonu olan birçok kişi, kendini yorgun hisseder ve günlük işler için enerjisi olmaz. İhtiyacınız olduğunuzda dinlenin. İyileşmek için birkaç gün işe ya da okula gitmemeniz gerekebilir.
• Bulantıyla başa çıkmak için çareler arayın: Bulantı, yemek yemeyi zorlaştırabilir. Yemekleri daha cazip hale getirme yolları bulun. Gün boyunca, üç büyük öğün yerine, hafif şeyler atıştırın. Çorba, et suyu, yoğurt ve kızarmış ekmek gibi yumuşak ve kolay sindirilen besinler tüketin.
• Karaciğerinizi dinlendirin: Eğer hepatit A enfeksiyonunuz varsa, karaciğeriniz ilaçları ve alkolü işlemekte zorluk çekebilir. Reçetesiz olanlar da dahil olmak üzere, ilaçlarınızı doktorunuzla gözden geçirin. Doktorunuz, ilaçlarınızın bazılarını bırakmanızı ya da değiştirmenizi tavsiye edebilir. Hepatit A enfeksiyonu belirtileri varken alkol kullanmayın.

Yaşam Tarzı

Yaşam Tarzı

Eğer hepatit A enfeksiyonunuz varsa, diğer insanlara virüs bulaştırma riskini azaltmak için şunları uygulayabilirsiniz:

• Cinsel aktiviteden kaçının: Eğer hepatit A enfeksiyonunuz varsa, bütün cinsel aktivitelerden kaçının. Çünkü birçok cinsel aktivite, partnerinizi enfeksiyona maruz bırakabilir. Prezervatifler yeterli korunma sağlamaz.
• Tuvaleti kullandıktan sonra ellerinizi iyice yıkayın: En az 10 saniye ellerinizi sabunlayın ve iyice durulayın. Ellerinizi tek kullanımlık bir havluyla kurulayın.
• Hepatit A’ya yakalanmışsanız başka insanlar için yemek hazırlamayın: Çok bulaşıcı olan bu enfeksiyonu insanlara kolayca bulaştırabilirsiniz.

Alternatif Tıp

Alternatif Tıp

Hiçbir tamamlayıcı ya da alternatif tıp tedavisinin, hepatit A enfeksiyonunun önlenmesinde ya da tedavisinde faydalı olduğu kanıtlanmamıştır.

Boğadikeni, karaciğer sağlığıyla ilgili özelliklerinden dolayı ilgi çeken bir bitkidir. Bu bitki, sarılığın ve diğer karaciğer bozukluklarının tedavisi için önerilir. Boğadikeni,kapsül, ekstreya da aşı şeklinde kullanılır.

Karaciğer hastalığının tedavisinde boğadikeninin kullanılmasıyla ilgili küçük araştırmaların sonuçları çelişkili olmuştur. Bu araştırmaların çoğu yetersiz şekilde tasarlanmıştır, bu yüzden araştırmacılar boğadikeninin faydası konusunda karar vermekte zorlanmışlardır.

Eğer boğadikenini denemek istiyorsanız, bunun fayda ve risklerini doktorunuza danışın.

Destek

Destek

Eğer hepatit A teşhisi konduysa, bunun, sağlığınız için ne anlama geldiğinden korkabilir ve bu virüsü başkalarına bulaştırmaktan endişelenebilirsiniz.

• Hepatit A hakkında bilgi edinin: Hepatit A hakkında daha fazla şey öğrenmek, korkularınızdan kurtulmanıza yardımcı olabilir. Viral hepatitin diğer türlerinden farklı olarak, hepatit A, çoğu kişide kendiliğinden geçer ve başka sağlık sorunlarına neden olmaz. Hepatit A hakkında daha fazla bilgi edinebileceğiniz kaynaklar hakkında doktorunuzdan bilgi isteyin.
• İşten ya da okuldan izin almanız gerekebilir: Birçok kişi, hepatit A’yı atlatmak için işten ya da okuldan birkaç gün izin alma ihtiyacı duyacaktır. Bu enfeksiyon, çoğunlukla ciddi olmasa da kendinizi çok hasta hissetmenize ve işe gidemeyecek kadar yorgun olmanıza yol açabilir.
• Kendinize iyi bakın: Her gün sağlıklı seçimler yaparak vücudunuzun hepatit A’dan kurtulmasına yardımcı olun. Örneğin, bol miktarda meyve ve sebze içeren sağlıklı bir beslenme seçin. Haftanın birkaç günü egzersiz yapmayı deneyin. Uykunuzu iyice alın, böylece uyandığınız zaman kendinizi dinlenmiş hissedersiniz.
• Başkalarının, sizin yakınınızda bulunmalarının bir sorun oluşturmayacağını bilmelerini sağlayın: Hepatit A virüsü, hapşırmak, öksürmek, sarılmak ya da birinin yanında oturmakla bulaşmaz. Eğer arkadaşlarınız ya da aileniz hepatit A’ya yakalanmaktan korkuyorsa, onları korumak için elinizden gelen her şeyi yapacağınızı bilmelerini sağlayın. Örneğin, ellerinizi yıkadıktan sonra kendi el havlunuzu kullanın ve kendi bulaşıklarınızı iyice yıkayın. Başkalarının sizin yakınınızda olmaktan korkması gerekmez.

Önleme

Önlem

Hepatit A aşısı yaptırın
Hepatit A aşısı, bu enfeksiyona yakalanmayı önleyebilir. Bir hepatit aşısı genellikle iki doz halinde verilir. İlk aşıdan altı ay sonra ikinci aşı yapılır. Sağlık merkezleri, aşağıdaki kişilerin hepatit A aşısı yaptırmalarını tavsiye eder:

• 1 yaşındaki tüm çocuklar ya da 1 yaşında bu aşıyı olmamış daha büyük çocuklar.
• Hepatit A’a maruz kalabilecek laboratuar çalışanları.
• Erkeklerle cinsel ilişkiye giren erkekler.
• Dünyada, hepatit A’nın yüksek oranda görüldüğü bölgelere seyahat etmeyi planlayan kişiler.
• Enjekte edilen ya da edilmeyen yasadışı uyuşturucu kullanan kişiler.
• Tıbbi tedavilerinin bir parçası olarak pıhtılaşma faktör konsantreleri kullanan kişiler.
• Kronik karaciğer hastaları.

Eğer hepatit A riskinden endişeleniyorsanız, aşının sizin için uygun olup olmadığını doktorunuza danışın.

Seyahat ederken güvenlik önlemlerine uyun.
Eğer hepatit A salgınlarının görüldüğü bölgelere seyahat ediyorsanız, taze meyve ve sebzeleri kendiniz soyup yıkayarak ve çiğ ya da az pişmiş et ve balık yemekten kaçınarak enfeksiyonu önleyebilirsiniz. Şişelenmiş su için ve dişlerinizi fırçalarken şişe suyu kullanın.İçeceklerinizin buzsuz servis edilmesini isteyin. Eğer şişelenmiş su yoksa içmeden önce musluk suyunu en az 10 dakika kaynatın.

Hijyene dikkat edin.
Enfeksiyondan korunmak için ellerinizi iyice yıkayın. Tuvaleti kullandıktan sonra, yemek hazırlamadan ya da yemek yemeden önce ve çocuğunuzun bezini değiştirdikten sonra ellerinizi yıkayın. Ayrıca havluları, çatal ve bıçakları ya da diş fırçalarını başkalarıyla paylaşmayın.