• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

ÖÇB Rekonstrüksiyonu

Ön çapraz bağ (ÖÇB) rekonstrüksiyonu; dizinizdeki en büyük bağlardan biri olan bu bağdaki yırtığı onarmak için yapılan bir ameliyattır. ÖÇB rekonstrüksiyon, bir sporcunun yeniden sahaya dönmesine yardımcı olabilir. Bunun yanı sıra, ön çapraz bağ yırtığı olan kişiler, ÖÇB rekonstrüksiyonu yapılmadan da normal aktivitelerini sürdürebilir.

Ön çapraz bağ yırtıkları, görülen en yaygın diz bağı yaralanmasıdır. Koşma, kendi etrafında dönme ve zıplama hareketlerini içeren spor ve fitnes programları ön çapraz bağda yırtılmaya neden olabilir.

Ön çapraz bağ, dizdeki en önemli dengeleyici bağdır. Alt bacak kemiğinin (kaval kemiği ya da tibya) çok fazla ileri gitmesini engeller. Ön çapraz bağ bir kez yırtıldığında iyileşmeyecektir. Yani yırtığın uçlarından bağı kaynaştırmak bir seçenek olmayacaktır.

ÖÇB rekonstrüksiyonu ile yırtık bağın fonksiyonu onarılmaz. Nakledilecek doku ile yeni bir ön çapraz bağ yaratılır.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Bağlar, kemikleri birbirine bağlayan güçlü doku bantlarıdır. Ön çapraz bağınız, diz ekleminin merkezinde bulunur ve uyluk kemiğinizi (femur) incik kemiğinize (kaval kemiği ya da tibya) bağlar. Bu bağ, dizinizi sabitleyen ve özellikle ani yön değişiklikleri esnasında onun burkulmasını engelleyen incik kemiğinizi yerinde tutar.

ÖÇB rekonstrüksiyonu, bu bağ dokusunda yırtık oluşan herkes için gerekli değildir. Yaşınıza ve aktivite seviyenize göre, aşağıdaki durumlarda ameliyat olmayı düşünebilirsiniz:

• Israrcı diz ağrınız varsa,
• Genç ve aktifseniz,
• Yaralanma; merdiven çıkmak gibi günlük aktiviteleriniz esnasında dizinizi dengesiz hale getirdiyse (çarpıklık ve bükülme),
• Birden fazla bağ ya da diz kıkırdağınız (menüsküs) yaralandıysa,
• Bir sporcuysanız ve spor yapmaya devam etmek istiyorsanız, özellikle yaptığınız spor zıplamanızı gerektiriyorsa, ameliyat olmayı düşünebilirsiniz.

Riskler

Riskler

Çapraz bağ rekonstrüksiyonu, cerrahi bir işlemdir. Her ameliyatta olduğu gibi ameliyat yerinde kanama ve enfeksiyon gelişmesi riski olabilir. ÖÇB rekonstrüksiyonu ile ilişkili olan diğer riskler şunlardır:

• Diz ağrısı.
• Dizde sertlik, güçsüzlük ya da hareket açıklığında kayıp.
• Nakledilen dokuda zayıf iyileşme.
• Belirtilerin iyileşmemesi.
• Kadavradan alınan nakil dokusundan (homogreft) hastalık bulaşması.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Ameliyata Hazırlık

ÖÇB rekonstrüksiyonundan birkaç gün önce, muhtemelen cerrahınızla görüşürsünüz. Bilmek istediğiniz her şeyi kapsayacak şekilde bir soru listesi hazırlayın. Yapılacak işlemi ve risklerini iyi anladığınızdan emin olun. Nakil için hangi tendonun – patellar tendon (dizin hemen altından incik kemiğinin önü ile diz kapağını ortasından birbirine bağlar) veya diz ardı tendonu - kullanılmasını istediğinizi doktorunuzla konuşabilirsiniz. Doktorunuz her biri hakkındaki lehte ve aleyhte görüşlerini size anlatacaktır.  Eğer kendi tendonlarınız yaralanmışsa yani bağ dokusu değişimi için uygun değilse; doktorunuz, bir kadavradan doku almayı, yani hemogreft önerecektir. Nakil dokusundan hastalık bulaşma riskini en aza indirebilmek için kadavra dikkatle tetkik edilecektir.

Ameliyat öncesi kısıtlamalar ve bilmeniz gereken diğer şeyler hakkında bilgilendirileceksiniz. Çoğu vakada ameliyat, hastane yatışı olmadan gerçekleştirilir, yani aynı gün evinize dönebilirsiniz.

Herhangi bir şeyin ameliyat konusunda soruna neden olmaması için, doktorunuzu mutlaka aldığınız tüm ilaçlardan, vitaminlerden ve besin takviyelerinden haberdar edin. ÖÇB rekonstrüksiyonuna hazırlanmanız konusunda genellikle aşağıdakiler tavsiye edilecektir:

• Aspirin ya da diğer kan inceltici ilaçları almayı bırakın. Doktorunuz, kanama riskini azaltmak için ameliyattan bir hafta ya da daha uzun süre önce bu ilaçları almayı bırakmanızı isteyebilir.
• Ameliyat günü, sadece doktorunuzun almanızı istediği ilaçları alın. İlacı alırken sadece 1 yudum su için.
• Sağlık sigortanızın bu işlemi kapsayıp kapsamadığını ve herhangi bir kısıtlama olup olmadığını kontrol edin.
• Ameliyattan önceki 8 ila 12 saat boyunca, özellikle de genel anestezi altında olacaksanız, hiçbir şey içmeyin ve yemeyin.
• Yanınızda birini götürün. Yanınızdaki kişi; destek sunmasının yanı sıra, ameliyat sonrası uygulanması gereken direktifleri dinleyebilir ve sizi evinize götürebilir. Anestezinin etkisinin geçmesi birkaç saati bulabilir.

Neler Yaşayacaksınız

Neler Bekleyebilirsiniz?

Çoğu örnekte ÖÇB rekonstrüksiyonu, genel anestezi ile artroskopi kullanılan ve hastane yatışı gerektirmeyen bir işlemdir. Bir kameraya bağlı olan ve ameliyat aletlerinin diz boşluğuna ulaşmasını sağlayan ince, uzun bir tüpe benzeyen optik aletle (artroskop) gerçekleştirilen artroskopi ile cerrahınız, küçük kesiklerden girip, dizinizi görerek ameliyatı gerçekleştirir.

Cerrahi işlem esnasında

Rekonstrüksiyon için:

• Giysilerinizi çıkararak hastane önlüğü giyeceksiniz. Eğer takıyorsanız gözlüğünüzü ve takılarınızı çıkaracaksınız.
• Sağlık uzmanlarınızın, ameliyat esnasında ihtiyacınız olabilecek ilaçları verebilmesi için, genellikle kolunuzdaki damarın içine intravenöz (IV) hat takılacak.
• Büyük ihtimalle size yatıştırıcı verilecek.
• Son anlardaki kaygılarınızı gözden geçirebilmek için, ameliyattan önce cerrahınızla görüşeceksiniz.
• Size verilecek olan anestezi türünü konuşabilmeniz ve sorularınıza cevap alabilmeniz için anestezi uzmanı ya da anestezist ile görüşeceksiniz.
• Tekerlekli bir sedye ile ameliyathaneye nakledileceksiniz.
• Cerrahi işlem sürecince sizi bayıltmak için (genel) ya da bölgenin uyuşturulması için (lokal) anestezi verilecek.

Cerrahınız daha sonra dizinizde bir ya da iki küçük kesik açacak, artroskop ve ameliyat aletleri ile bu kesiklerden girecektir. Dizinizin içinde, kamera ile kayıt yapılıp, eş zamanlı olarak ameliyat masasının yanındaki bir monitörde görüntülenecektir. Bu görüntüler cerrahınıza, hasarlı ön çapraz bağı onarırken yol gösterecektir. Onarım işlemi aşağıdaki adımları kapsayabilir:

• Hasarlı bağın çıkarılması.
• Bacağınızın başka bir kısmından (otogreft) ya da bir kadavradan (homogreft) bir parça tendon alınması.
• Bu dokuyu sıkıca tutturabilmek için, uyluk kemiği ve incik kemiğinizde tüneller açılması.
• Hasarlı bağın nakil dokusu ile değiştirilmesi, bu dokunun genellikle vidalarla uyluk kemiği ve incik kemiğine bağlanması.
• Kesiğin kapatılması.

Ameliyat Sonrası

Ameliyatınızın ardından iyileşme odasına götürüleceksiniz. Bu süre esnasında bir hemşire, kan basıncınızı, nabzınızı ve solunumunuzu takip edecektir. Eğer yatış gerekmiyorsa, durumunuz sabit hale geldikten sonra taburcu olacaksınız.

Beklenecekler:

• Muhtemelen birkaç hafta diz desteği takmanız gerekecek.
• Muhtemelen altı haftaya kadar koltuk değneği kullanacaksınız.
• Biraz ağrınız olacak.
• Size ameliyat sonrası bakım konusunda, yaranızın pansumanı ve enfeksiyon belirtilerini tanıma ile ilgili bilgileri içeren yazılı materyal verilecek.
• Ağrı tedavisi için ilaç reçete edilecek.
• Fizik tedavi tavsiye edilecek.
• Genellikle birkaç ay boyunca aktivitelerinizi kısıtlayacaksınız.
• Ameliyattan sonra doktorunuzla kısa bir kontrol görüşmesi yapacaksınız.

Sonuçlar

Sonuçlar

Sıkı bir rehabilitasyona eşlik eden başarılı bir ÖÇB rekonstrüksiyonuyla, dizinize yeniden işlev ve denge kazandırılabilir. Ameliyattan sonraki birkaç hafta, dizin hareket açıklığını, diğer dizinizle eşit hale getirecek şekilde yeniden kazanmak için çabalamanız gerekecektir. Sporcular genellikle, rehabilitasyon sürecine sadık kalmaları durumunda ameliyattan 6 ila 12 ay sonra spor hayatlarına dönebilirler.

Kimi sağlık kuruluşları, ÖÇB rekonstrüksiyonu geçiren her 10 hastadan yaklaşık 9’u, sonuçların çok iyi olduğunu ve tatmin edici diz dengesi elde edildiğini bildirmektedir.