• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Sedimantasyon Oranı

Sedimantasyon oranı veya eritrosit sedimantasyon hızı (ESR), vücudunuzda meydana gelebilecek iltihaba bağlı aktiviteleri ortaya çıkartmakta kullanılan bir kan testidir. Sedimantasyon oranı testi tek başına bir tanı aracı değildir, ama test sonucu doktorunuzun vücudunuzda oluşan iltihaba bağlı bir rahatsızlığı açıklığa kavuşturmasına ya da tanı koymasına yardımcı olabilir.

Yaşamınızı sürdürmeniz için gerekli olan oksijen, vücudunuzun her bölgesine, kırmızı kan hücreleri, yani eritrositler olarak adlandırılan hücreler tarafından taşınır. Sedimentasyon testi için kullanılan kan, cam bir deney tüpünde yerleştirildiğinde, kırmızı kan hücreleri yavaş yavaş dibe çökmeye başlar. İltihap, kırmızı kan hücrelerinin bir araya gelerek kümeler oluşturmasına neden olur. Bu hücre kümeleri tek hücrelere oranla daha yoğun olduğu için, nispeten daha hızlı bir şekilde dibe çöker.

Sedimantasyon oranı test sonuçları, test tüpü içerisindeki kırmızı kan hücrelerinin, bir saat içinde çöktüğü mesafe ölçülerek elde edilir. Kırmızı kan hücrelerinin daha hızlı dibe çökmesi, bağışıklık sisteminizin iltihaba karşı verdiği bir tepkiden kaynaklanır ve iltihaba bağlı aktivitenin seviyesi hakkında dolaylı yoldan bilgi verir.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır

Doktor bir teşhis koyabilmek, tedavinin etkinliğini değerlendirmek veya belirlenmiş iltihaba bağlı hastalıkların şiddetini ölçmek için sedimantasyon oranı testi yapılmasını isteyebilir.

Tanıda kullanım

Eğer iltihaba bağlı hastalıklara dair bazı belirtiler taşıyorsanız, sedimantasyon oranı testi doktorunuzun teşhis koymasına yardımcı olabilir. Sedimantasyon testi, geçmişte bugün olduğundan daha sık kullanılan bir yöntemdi; fakat günümüzde iltihaba bağlı hareketliliğin ölçümü konusunda daha özel yöntemler mevcuttur. Günümüzde sedimantasyon testinin en sık kullanıldığı durumlarsa:

• Romatoid artrit. Eklem zarının iltihaplanmasına bağlı olarak ortaya çıkan, eklemlerin hasar görerek şeklinin bozulmasıyla birlikte ağrıya yol açan rahatsızlıktır.
• Polimyaljia romatika. Boyun, omuz, üst kol, uyluk ve kalça başta olmak üzere, yaygın kas ağrıları ve sertleşmeye yol açan iltihaba bağlı bir deri hastalığıdır.
• Dev hücreli arterit (DHA) veya temporal, kraniyal arterit. Orta ve büyük boy damar zarlarının iltihaplanmasıyla ortaya çıkar. Baş ağrısı, çene ağrısı, çift veya bulanık görmeye neden olabilir.

Tedavi değerlendirmede kullanım

Eğer romatoid artrit ya da iltihaba bağlı benzer bir hastalığı tedavi etmek için kortizon gibi ilaçlar kullanıyorsanız, doktorunuz tedavinin etkisini izleyebilmek için sedimantasyon oranı testi yapılmasını isteyebilir. Bir ilacın muhtemel etkisinin belirlenmesinde birincil ölçüt belirtilerinizdeki olumlu gelişmeler olsa da, sedimantasyon oranı değişiklikleri doktorunuzun tedaviye yanıt verip vermediğinizi izlemesine yardım edebilir.

Acil servislerde kullanım

Bir sedimantasyon oranı testi acil servislerde, hızlı gelişebilen zatürre, apandisit veya benzeri iltihaba bağlı hastalıkların teşhisinde kanıt elde edebilmek için kullanılır.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Hazırlık

Sedimantasyon oranı testi basit bir kan testidir. Test öncesi diyete girmeniz gerekmez. Fakat test sonuçlarını belirsizleşmesine neden olabilecek yüksek yağlı yiyecekler tüketmekten kaçınmalısınız.

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz

Hemşire veya sağlık görevlisi bir iğne kullanarak, büyük olasılıkla kolunuzdaki bir damardan kan alır. Kolunuzdaki bölge birkaç saat için hassas olabilir, ama normal faaliyetlerinize devam etmenizi engel olmayacaktır.

Sonuçlar

Sonuçlar

Sedimantasyon testi sonucunuz, alınan örnek içerisindeki kırmızı kan hücrelerinizin bir saat içinde çöktüğü mesafenin milimetre olarak (mm), rapor edilmesiyle elde edilir. Normal sonuçlar erkeklerde 0-22 mm/saat, kadınlardaysa 0-29 mm/saattir. Sedimantasyon oranı değeri için normal üst sınır, tıbbi uygulamanın çeşidine göre biraz farklı olabilir.

Sedimantasyon oranı test sonuçlarınız, doktorunuzun sağlığınızı değerlendirmesine yardımcı bir bilgi olacaktır. Karşılaştığınız belirtiler ve diğer tanısal testlerin sonuçlarının ışığında sedimantasyon testi sonuçlarınızın ne anlama konusunda doktorunuzla konuşun.

Test sonuçlarının doğruluğu
Bir dizi faktör kan özelliklerini etkileyebilir. Böyle bir durum kan örneğindeki kırmızı kan hücrelerinin ne kadar hızlı çöktüğünün doğru biçimde anlaşılmasını da engeller. Doktorunuzun hakkında bilgi edinmek istediği iltihaba bağlı hastalık belirtileri, bazı diğer koşulların etkisi tarafından gizlenmiş olabilir. Bu karışık faktörler şunlardır:

• Hamilelik
• Şeker hastalığı
• Kalp hastalığı
• Kansızlık

Doktorunuz sedimantasyon oranı test sonuçlarınızı değerlendirirken, bu faktörlerin var olması ihtimalini de dikkate alacaktır.