• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Risk Faktörleri
• Komplikasyonları
• Muayenesi
• Testleri
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı
• Önleme

Nedir

Yalancı Gut

Yalancı gut, bir ya da daha fazla eklem yerinde aniden çıkan ve ağrılı şişlikle karakterize edilen bir eklem iltihabıdır. Nöbetler, günler veya haftalarca sürebilir. Yalancı gut, genel olarak yaşlı insanlarda ortaya çıkar ve çoğunlukla dizleri etkiler.

Kalsiyum profosfat deposu olarak da bilinen yalancı gut (CPPD), yaygın ismini guta benzerliğinden alıyor. Eklem bağlarını kayganlaştıran sıvının içerisinde kristaller –gutta bir tür, yalancı gutta başka bir tür- oluştuğunda gut veya yalancı gut gelişir. Dizdeki etkisinin yanı sıra yalancı gut, ayak ve el bilekleriyle dirsekleri etkileyebilirken gut, ayak başparmağını etkileme eğilimindedir.

Kristallerin neden eklemlerde geliştiği ve yalancı guta neyin, neden sebep olduğu çok net değildir. Her ne kadar kristallerden kurtulamasanız da acıyı hafifletmenize ve yalancı gut iltihabını azaltmanıza yardımcı olabilecek tedavi yöntemleri mevcuttur.

Belirtileri

Belirtiler

Yalancı gut, genellikle dizleri etkiler. Etkilenen diğer eklemler; ayak bileği, el, bilek, dirsek ve omuzlardır.  

Eğer yalancı gut geliştirmişseniz muhtemelen şunları da yaşayabilirsiniz:

• Etkilenen eklem veya eklemlerde şişkinlik
• Ateş
• Ciddi eklem ağrısı

Bazı insanlar yinelenen yalancı gut atakları geçirebilirler.

Ne zaman doktora gitmelisiniz?

Şişkinlik veya keskin ve ani eklem ağrısı yaşıyorsanız, hiç beklemeden doktorunuzla görüşmelisiniz.

Sebepleri

Sebepler

Yalancı gut, kalsiyum profosfat dihidrat (CPPD) kristallerinin neden olduğu bir eklem iltihabıdır.

Her ne kadar CPPD kristallerinin neden oluştuğu tam olarak netlik kazanmasa da, kristallerin ortaya çıkışları yaşlanma süreciyle ilişkilendirilmiştir. Yine de birçok yaşlı insanın eklemlerinde CPPD kristalleri görülmesine rağmen yalancı guta dair herhangi bir belirti geliştirmezler. Belirtilerin ortaya çıkma olasılığı, CPPD kristalleri gelişimiyle birlikte aşağıdaki durumların da var olmasına bağlıdır.

• Aile sağlık geçmişinde yalancı gut olması.
• Eklem travması, etkilenen eklemde yaralanma veya ameliyat gibi.
• Bazı medikal durumlar, amiloidoz ve hiperparatiroidizm gibi.

Aslında yalancı gut, kalsiyum profosfat dihidrat depolanma hastalığının sadece bir şeklidir. Bu sorun, siz her ne kadar belirtilerini tam olarak yaşamasanız da eklem kıkırdaklarında kalsifikasyona (kondrokalsinoz), eklem dejenerasyonuna ve yalancı guta neden olur.

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Birçok faktör, yalancı guta yakalanma olasılığınızı yükseltebilen CPPD kristallerinin oluşma riskini artırabilir diye biliniyor. Bu faktörler:

• Yaşlılık. Yaşlı insanların, yalancı guta yakalanma olasılığı daha fazladır çünkü CPPD kristalleri genellikle yaşlı insanların eklemlerinde bulunur.
• Eklem travması. Ciddi bir yaralanma ya da eklem değiştirme ameliyatı gibi eklem travmalarının, eklemlerinizde CPPD kristallerini oluşturma riskini arttırıyor.
• Genetik bozukluk. Aileler, CPPD kristallerine olan yatkınlıklarını sonraki kuşaklara aktarabilirler. Ailelerinde bilinen adıyla kondrokalsinoz hastası olan kişiler, CPPD hastalığının belirtilerini genç yaşta geliştirme eğilimindedirler.  
• Vücutta depolanan fazla demir (Hemokromatoz). Bozukluk, vücut organlarının ve/veya eklemlerin etrafındaki dokularda fazla demir depolamasına neden olur. Eklemlerde biriken demirin ise CPPD kristallerinin oluşmasına yol açtığı biliniyor.

Komplikasyonları

Komplikasyonlar

Yalancı guta sebep olan CPPD kristal depolanması, aynı zamanda eklemlerde hasara da sebep olabilir. Etkilenen eklemlerdeki kemiklerde; kese, çıkıntı ve kıkırdak kaybı geliştirebilir. Daha fazla hasar kırıklara yol açabilir.

CPPD kristalleriyle ilişkili eklem hasarı, bazen romatizmal eklem iltihabı veya osteoartrit belirtilerine benzeyebilir.

Muayenesi

Randevunuza Hazırlık

Yalancı gutun yaygın belirtileri varsa hemen doktorunuzla bir görüşme ayarlayın. İlk muayeneden sonra doktorunuz sizi, artrit ve diğer iltihaplı eklem sorunları için bir uzmana yönlendirebilir.

İşte, size randevunuza hazırlanmaya yardım edecek birkaç bilgi ve doktorunuzdan bekleyebilecekleriniz.  

Neler yapabilirsiniz?

• Semptomlarınızı yazın, ilk ne zaman başladığını ve ne sıklıkla ortaya çıktığını eklemeyi de unutmayın.
• Herhangi olası bir travma kaynağını not edin. Kazalar, yaralanmalar veya ameliyatlar etkilenmiş eklem veya eklemlerinizin olası travmatik kaynağı olabilir.
• Önemli medikal bilgilerinizin bir listesini yapın. Tedavi gördüğünüz diğer tıbbi sorunlarınızı ve bu sorunların tedavisi için kullandığınız ilaçları, vitaminleri veya takviyeleri de yazın.
• Bir yakınızla birlikte randevuya gidin. Eğer mümkünse tabi. Size eşlik eden birisi, unuttuğunuz bir şeyi hatırlamanıza yardımcı olabilir.
• Doktorunuza sormak istediğiniz soruları yazın. Soru listenizi önceden oluşturmak, doktorunuzda geçireceğiniz zamanı daha iyi kullanmanızı sağlayabilir.

İlk doktor randevunuzda, doktorunuza sormak isteyeceğiniz sorular şunları içerebilir:

• Şikayetlerimin olası sebepleri nelerdir?
• Hangi testleri yaptırmamı tavsiye edersiniz?
• Eğer önerdiğiniz testler şikayetlerimin nedenlerini belirleyemezse, ek olarak başka hangi testleri yaptırmalıyım?
• Şikayetlerimin hafiflemesine yardımcı olacak herhangi bir tedavi veya hayat tarzı değişikliği var mı?
• Teşhis araştırılırken uymam gereken herhangi bir kısıtlama var mı?
• Bir uzmana başvurmalı mıyım?

Eğer romatologa yönlendirildiyseniz sormanız gereken sorular şöyle olabilir:  

• Teşhis nedir?
• İyi hissetmeme yardım edebilecek en olası tedavi yöntemi nedir?
• Yazdığınız ilaçların olası yan etkileri nelerdir?
• Eğer yazdığınız ilaçlar işe yaramazsa ya da ciddi yan etkiler oluşturursa başka neler denemeliyim?
• Tedaviye başladıktan ne kadar süre sonra semptomlarım iyileşme gösterir?
• Uzun vadede ilaç kullanmalı mıyım?
• Başka sağlık sorunlarım da var. Hepsini birlikte en iyi nasıl yönetebilirim?
• Beslenme şeklimde veya egzersiz rutinimde değiştirmemi tavsiye ettiğiniz herhangi bir şey var mı?
• Yalancı gut hakkında daha fazla bilgi edinmem için önerebileceğiniz herhangi bir web sitesi veya broşür var mı?

Randevunuz sırasında aklınıza takılan veya anlamadığınız herhangi bir şey olursa doktorunuza sormaktan çekinmeyin.

Doktorunuzdan bekleyebilecekleriniz

Yalancı gutun yaygın semptomları için gittiğiniz doktor, size hastalığınız hakkında birkaç soru sorabilir. Bunlar:

• Şikayetleriniz nelerdir?
• Bunları ilk ne zaman fark ettiniz?
• Vücudunun hangi bölgesi veya bölgeleri etkilendi?
• Şikayetleriniz bir görünüp bir kayboluyor mu? Peki, ne sıklıkla?
• Şikayetleriniz ortaya çıktığında, kaybolması ne kadar sürüyor?
• Zamanla şikayetleriniz daha da kötüleşiyor mu?
• Belirli tip yiyecekler veya stres gibi belli şeyler şikayetlerinizi tetikliyor olabilir mi?
• Şimdiye dek herhangi bir tedavi denediniz mi? Bir yardımı oldu mu?
• Başka bir medikal sorun dolayısıyla tedavi görüyor musunuz?
• Reçetesiz veya reçeteli satılan ilaçlar, vitaminler ve takviyeler dahil hangi ilaçları kullanıyorsunuz?
• Ebeveyniniz ya da kardeşiniz gibi birinci dereceden yakın akrabalarınızda eklemle ilgili bir sorun teşhis edildi mi?

Testleri

Testler ve Teşhis

Yalancı gut belirtileri, gut belirtileriyle benzerlik gösterdiği için doktorunuz önce guttan şüphelenebilir. Testler, belirtilerde gut hastalığı şüphesini ortadan kaldırabilir.  

Ağrılarınızın sebebinin yalancı gut olup olmadığını belirlemek için doktorunuzun yapabileceği testler şunlardır:

• Eklem sıvısı analizi. Doktorunuz, etkilenen ekleme bir iğne enjekte ederek mikroskopta incelemek üzere eklem sıvınızdan bir örnek alabilir. Doktorunuz sıvıda CPPD kristalleri arayacaktır.
• Röntgen. Diz röntgeni, CPPD kristallerinin, dizinizde neden olduğu diğer durumları da ortaya çıkarabilir. Örneğin, eklem kıkırdağında kristal depolanması veya eklem zedelenmesi.

Doktorunuz, eklem ağrınıza ve iltihaba neden olan enfeksiyon, gut, yaralanma ve romatizmal eklem iltihabı gibi diğer sebepleri olasılık dışı bırakmak isteyebilir.   

Tedavisi

Tedaviler ve İlaçlar

Yalancı gut tedavisi, ağrınızı ve şişkinliğinizi azaltmayı hedefler. Yalancı guta yol açan CPPD kristallerinden kurtulmanızı sağlayacak herhangi bir tedavi bulunmamaktadır.

Yalancı gutun ağrı ve iltihabını hafifletecek tedaviler şunlar olabilir:  

• Steroid yapıda olmayan iltihap önleyici ilaçlar (NSAIDs). İbuprofen, naproksen ve indomethacin içeren ilaçlar gibi. NSAIDler, mide kanamasına ve özellikle yetişkinlerde azalan böbrek işlevlerine sebep olabileceği için riskleri mutlaka doktorunuzla tedaviye başlamadan önce konuşun.
• Kolkisin. İlaç, gutu olan kişilerde oluşan iltihabı azaltıyor ve aynı zamanda NSAID alamayan yalancı gut hastalarına da yardımcı olabilir. Yan etkileri arasında mide ağrısı, bulantı, kusma ve ishal bulunuyor. Nadir görülen yan etkileri ise kemik iliği baskılanması ve intestinal kanamadır. Riskleri en aza indirgemek için doktorunuz hastalığı yönetebileceğiniz en düşük dozu reçete edecektir. Genel olarak günde 2 tabletten fazlası verilmez.
• Eklem aspirasyonu ve iğne. Etkilenen ekleminizdeki ağrı ve baskıyı hafifletmek için doktorunuz bir iğne enjekte edebilir ve eklem sıvınızın bir kısmını alabilir. Sonrasında, iltihabı azaltmak için kotrikosteroid enjekte eder ve ekleminizi geçici olarak uyuşturmak için de aneztesi verir.
• Dinlenme. İlaç kullanımının yanı sıra etkilenen ekleminizi korumak ve dinlendirmek, ağrı ve şişkinliğin hafiflemesine yardımcı olur. Kısa süreliğine de olsa doktorunuzun herhangi bir fiziksel aktivite kısıtlaması önerip önermediğini öğrenin.

Hemokromatoz gibi bir eklem travması ya da hastalık sonucu yalancı gut geliştirdiyseniz doktorunuz hastalığınızın temelinde yatan sorunu da tedavi edecektir.

Yaşam Tarzı

Hayat Tarzı ve Ev Tedavileri

Genellikle eklem ağrısına iyi gelen ev tedavi yöntemleri, aynı zamanda yalancı gut semptomlarını da hafifletir. Durumunuzu hafifletmek için şunları yapabilirsiniz:

• Etkilenen eklemi dinlendirmek ve yüksekte tutmak
• Etkilenen bölgeye sıcak kompres uygulamak
• Reçetesiz NSAID kullanmak, ibuprofen ve naproksen içeren ilaçlar gibi

Düzenli egzersiz, özellikle de ağrıyan eklemin etrafındaki kasları güçlendirmeye yardımcı olan aktiviteler, eklemleri aktif tutmanıza yardım eder. Güvenli ve etkili bir egzersiz programı belirlemek için doktorunuzla konuşun. 

Önleme

Önlem

Tekrarlayan yalancı gut atakları yaşıyorsanız, atakların oluşmasını önleyici ilaçlar kullanmayı düşünebilirsiniz. Genellikle gutun tedavisinde kullanılan bir ilaç, yalancı gut atak sayısını azaltabilir. Söz konusu ilacı kullanan insanlarda mide sorunları gibi yan etkiler oluşabilir. İlacın risk ve yararları hakkında mutlaka doktorunuzla konuşun.