• İçindekiler
• Nedir
• Neler Yiyebilirsiniz
• Nasıl İşe Yarıyor
• Uzmanlar Ne Diyor
• Dikkat Edilecekler

Nedir

Bunu Ye, Onu Yeme Nedir?

Çoğu diyet kitabı kilolarınızı eritmek için size gizli bir formülden bahseder veya kulağa bilimsel gelen bir plan ile aklınızı karıştırır. Yakın zamanda çıkan bir diyet kitabı olan Bunu Ye, Onu Yeme (Eat this, not that) bunu yapmıyor. Kitapta anlatılan diyet geleneksel anlamda bir diyet değil; fakat kalori sayanların rüyası. Birçok kişi gıdalardaki kalorilerden habersizdir veya bir tahmin yürütseler de genellikle sayıları küçümserler.   

Kitabın yazarları, Erkek Sağlığı (Men’s Health) dergisinin baş editörü David Zinczenko ve gıda ve beslenme editörü Matt Goulding, gıda seçimlerinizi dikkatli yaparsanız kilo vereceğinize söz veriyor; fakat sakın kitabın kapağına aldanıp, peynirli Wooper yerine Big Mac yiyerek kilo verebileceğinizi düşünmeyin.

Yazılar, besin değerleri bilgileri ve ağızınızı sulandıracak yiyeceklerin resimler içeren Bunu Ye, Onu Yeme markete, restorana veya süpermarkete giderken yanınızda taşıyabileceğiniz pratik bir boyutta satılıyor. Gıdalardaki kalori, yağ, şeker, karbonhidrat ve sodyum bilgilerini içeren kitap daha mantıklı gıda seçimleri yapmanıza yardımcı olmak için tasarlanmış.   

Zinczenko "Seçtiğimiz gıdalardaki en önemli kriteri kalori olarak görüyoruz; çünkü kaloriler kilo alımının ve sağlık problemlerinin en önemli nedenidir. Bu yüzden ölçülü yemeğe gelince hiçbir şey kalorilerden daha önemli olmuyor” diyor.   

Kitabın yazarları bazı gıdalardaki kötü kalorileri ortaya çıkarmakla inanılmaz bir iş gerçekleştiriyor. Örneğin Avustralya Usulü kızartma peynir 2.900 kalori içerirken, kızartılmış soğan çıtırları 2710 kalori ve yaklaşık olarak 600 gramlık biftek 1.540 kalori içeriyor. Bu kitabın çıkışı birçok restoranın menülerinden kalori yüklü gıdaları çıkarmasının önünü de açıyor.

Kitapta, fast-food restoranlar, menülerindeki besin değeri kalitelerine göre genel bir değerlendirmeye alınıyor. Bir tavuk burger menüsü 500 kaloriden fazla kalori içeren gıdalar bulundurmadığı için A+ alırken Pizza Hut tek bir diliminde 650 kalori bulunan tepsi pizzası ile yazarlardan D- alıyor.

Kullanımı kolay bir şekilde hazırlanmış kitap sol taraftaki sayfalarda yiyebileceğiniz, sağ taraftaki sayfalarda da uzak durmanız gereken besinleri belirtiyor. Kitapta sunulan yemeklerin çoğu fast-food restoranlarda ve standart orta seviyeli restoranlarda servis edilen yemekler. Bunların yanı sıra abur cuburlar ve süpermarketlerde yaygın olarak satılan yiyecekler de kitapta yer alıyor.  

Kitaptaki menü şifre çözücü bölümü restoranlarda bulabileceğiniz en sağlıklı gıdalarla ilgili önerilerde bulunuyor. Ayrıca her bir sayfada bazı faydalı öneriler ve dipnotlara yer veriliyor. Ekstra yağ ve kalori içeren gıdalar “kitle imha silahları” olarak tanımlanıyor.   

Yazarlar ayrıca birçok restoranı, müşterilerine gıdalardaki besin değerleri ile ilgili değerli bilgileri sağlamamaları nedeniyle eleştiriyor. Kitabın yayınlanması, birçok restoranın internet sitelerinde bu bilgileri yayınlamaya başlamasını sağlamış.

Bunu Ye, Onu Yeme, diyet planı, sarkan kilolardan kurtulmaya yardımcı olurken aynı zamanda özellikle bel bölgesindeki yağları hedef aldığı, vücudu tekrar şekillendirdiği ve sıkı kas yapmanıza yardımcı olduğu gibi bazı bilimsel olmayan ve yanıltıcı iddialar da içeriyor. Uzmanlar, kas geliştirmenin güç egzersizi gerektirdiği ve hiçbir diyet planının vücudun belli bölgelerini hedefleyemeyeceği konusunda hemfikir.  

Neler Yiyebilirsiniz

Bunu Ye Onu Yeme: Neler Yiyebilirsiniz?

20 en tehlikeli gıda ve “kitle imha silahlarından” uzak durun. Bu gıdalar oldukça yüksek oranda yağ, kalori ve sodyum içerir. Bunların yerine günlük beslenme programınıza sekiz süper besini dâhil edin. 

Diyetinize dâhil etmeniz gereken sekiz süper besin:

• Yaban mersini
• Kara fasulye
• Ispanak
• Yoğurt
• Domates
• Havuç
• Yulaf
• Ceviz

En tehlikeli gıdalar ve süper besinler dışında, yazarlar daha iyi gıda seçimini size bırakıyor.

Kitap, ayrıca marketler, fast food zincirleri, dondurma evleri, kahve evleri, smoothie dükkânları ve kafelerdeki akıllı seçenekleri listeliyor ve farklı etnik ve üst sınıf restoranlarda neler sipariş edebileceğinize dair önerilerde bulunuyor.   

 

Nasıl İşe Yarıyor

Bunu Ye Onu Yeme: Nasıl İşe Yarıyor?

Kitabın ileri sürdüğü prensip, boş kalorileri kesmek ve besin değeri daha yüksek gıdaları seçerek içi dolu kaloriler almaktır. Restoran menülerinin ve markette satılan ürünlerin analizi gözlerinizi açacak ve diyet yapanlara en sevdikleri yemeklerin içinde nelerin saklı olduğunu gösterecek. Yazarlara göre daha iyi gıda seçimleri yaparak yüzlerce kalori almaktan kurtulabilirsiniz.

Bazen doğru seçimi yapmak kolay olmayabilir; fakat elinizin altında bu kitabı bulundurmak daha akıllıca seçimler yapmanıza yardımcı olacak. Kitaptaki tavsiyeler illa ki kilo vereceğiniz anlamına gelmez. Kilo vermek için gün içerisindeki toplam kalorilerinizi kontrol etmeniz ve egzersiz yapmanız gerekir.

Şu anki beslenme programınız sadece abur cuburdan ve fast-food restoranlarındaki en kalorili gıdalardan oluşmuyorsa fazla kilo vermeyi ummayın.

Birçok uzman, 463 kalorilik tarçınlı küpler, 540 kalorilik hardallı burger, 530 kalorilik iki kaşık sıcak çikolata sosu, 730 kalorilik taze sebze ve tatlı patates ile servis edilen pirzola veya 530 kalorilik muzlu dondurma gibi kitapta  “bunu ye” bölümlerinde önerilen gıdaların nasıl kilo verdirdiğini sorguluyor. Bu gıdalar diğer kalori yüklü gıdalardan daha iyi olabilir; fakat bu gıdalar da oldukça yüksek oranda kalori içerir ve kilo vermek yerine kilo almanıza yol açabilir. 

Eğer devamlı dışarda yemek yiyorsanız ve genellikle yüksek kalorili gıdalar seçiyorsanız, daha akıllı seçimler yapmak ve düşük kalorili gıdalar tüketmek kilo vermenize yardımcı olacaktır. Kilo vermek istiyorsanız günde 500 kalori daha az tüketerek veya daha fazla yakarak haftada yarım veya bir kilo verebilirsiniz.   

Ayrıca kalori alımını azaltmanız, daha akıllı gıda seçimleri yapmanız ve hem güç arttırıcı antrenmanlar hem de kardiyovasküler egzersizler yapmanız gerekir. Tescilli diyetisyen ve Ailenizi Doğru Besinler Yedirin kitabının yazarı Elisa Zied  "Erkekler günde yaklaşık olarak 2,200-2,400 ve kadınlar da 1,800-2000 kalori tüketmelidir. Eğer aktif bir hayatınız varsa ve düzenli olarak egzersiz yapıyorsanız daha fazla kalori tüketebilirsiniz” diyor.

Kitabın içerisinde egzersizlere ilişkin bilgiler bulunmaz. Bununla birlikte egzersizlerden maksimum fayda sağlamak için yiyebileceğiniz gıdalara ilişkin öneriler bulunur. 

Uzmanlar Ne Diyor

Bunu Ye Onu Yeme: Uzmanlar Neler Diyor?

Diyetisyenler, birçok popüler gıdanın içerisindeki korkutucu besinsel değerleri ortaya çıkarması nedeniyle kitabı çok seviyor. Kulağa sağlıklı gelen gıdaların aslında o kadar sağlıklı olmamaları nedeniyle bu bilgilerin dikkatlice okunmasını ve büyük resme bakılması öneriliyor. Tavuklu sandviç kulağa sağlıklı gelebilir; fakat bu sandviçe sos, et ve peynir eklenmesi halinde burger daha iyi bir seçim olabilir. Hindi eti normal etten daha sağlıklı görünüyor olabilir; fakat bazı markalarda aynı miktarda kalori bulunur ve hindinin içerisinde daha fazla sodyum olabilir.

Kitap, fast-food sevenler için kutsal kitap haline gelebilir; fakat diyetisyenler için kutsal değil. Yazarların sertifikalı gıda uzmanları olmaması ve kitabın genellikle kötünün iyisini tavsiye etmesi bunun en önemli sebebi. Önerilen gıdalar sağlıklı seçimler olmayabilir ve hatta bazen düpedüz sağlıksız gıdalar olabilir. Bu bilgiler tüketicilerin kafasını karıştırabilir.

Kitaptaki bilgileri bazı kalori ve yağlardan kurtulmanızı sağlayacak seçimler yapmak için kullanabilirsiniz; fakat sertifikalı diyetisyenlerin altını çizmek istediği birkaç basit kural var. Kızartma tüketimini azaltın, porsiyonlarınıza dikkat edin, kalori alımını kontrol edin ve en sağlıklı gıda seçimlerini yapabilmek için gıdaların içerisindeki kalori, yağ, sodyum, şeker ve lif miktarlarına bakın.

Uzmanlar ayrıca kitapta bazı yanıltıcı bilgiler de olduğunu belirtiyor:  

• Cevizdeki omega-3 yağı oranı somon balığındakinden daha fazla değildir – iki omega-3 yağı da farklı formlardadır. 
• Kitabın kapağında iddia edildiği gibi istediğinizi istediğiniz zaman yiyerek kilolarınızın yok olmasını izlemeniz mümkün mü? Hayır, önemli olan porsiyon kontrolü, sağlıklı beslenme ve kalori kontrolüdür.  
• Hiçbir zaman aç kalmayın? Herkes öğünlerden önce biraz aç olmayı öğrenmelidir (fakat çok aç olmayın). Gün boyu ağzınıza bir şeyler atmak gerçek açlıktan uzaklaşmanıza neden olur.   
• “Onu Yeme” listesindeki böğürtlenli meyve karışımı gibi besin değeri yüksek birçok gıda oldukça sağlıklıdır ve “Bunu Ye” listesinde bulunan böğürtlen suyu gibi bazı seçenekler çok da sağlıklı değildir. İçerisine meyve eklenmiş waffle daha iyi bir seçenek haline getirilebilir; fakat sosis ara sıra yenilen bir yiyecek olmalıdır.  

Bazen sevdiğiniz yiyecekleri az miktarlarda yemek iyi olabilir. Diyet uzmanlarının önerisi haftada bir veya daha az olmak üzere fast food yenmesi, daha ufak porsiyonlar seçilmesi ve sevdiğiniz gıdaların yenmesidir; çünkü sevmediğiniz gıdaları seçerseniz tatmin olmazsınız ve sonuçta daha fazla yersiniz.

Bunu Ye, Onu Yeme kitabına göre diyet, “dinlenmekte olan metabolizmanızı hızlandıran daha akıllı ve sağlıklı gıda seçimleri yapmanızı sağlayarak özellikle karın bölgesindeki yağları hedef alır ve uyurken de dâhil olmak üzere gün boyu sarkan yağlarınızı yakmanıza yardımcı olur.”

Uzmanlar, diyet ve egzersizin vücudun belli bölgelerindeki yağları yakabileceği fikrini reddetmektedir. Kilo vermeye başlandığında ilk olarak karın bölgesindeki kilolar gitmesine rağmen, metabolizmayı hızlandırmanın tek yolu güç antrenmanları ve kas geliştirmedir. Sadece bel bölgesindeki yağları hedef alan sihirli bir kurşun, diyet planı, belirli bir gıda ve egzersiz türü yoktur; fakat iyi haber bel bölgesindeki yağların ilk olarak verilen yağlar

Dikkat Edilecekler

Bunu Ye Onu Yeme: Düşündüren Kitap

Kitap özellikle çoğu zaman dışarıda yemek yiyen kişiler içindir ve daha sağlıklı gıda seçimleri yapmanıza yardımcı olacak ve diyet yapanlara daha iyi seçenekler sunacak yararlı bilgiler ile doludur. Bununla birlikte önerilen gıdaların hepsi sağlıklı değildir ve kilo kaybı için uyguladığınız diyetin bir parçası olmamalıdır. Bazı gıdaların daha iyi bir seçenek olması sağlıklı oldukları anlamına gelmez. Satır aralarını okuduğunuzdan emin olun. Bu sayede, arkadaşınızla paylaşarak yenilmesi daha sağlıklı bir seçenek olan sıcak çikolata gibi gıdalardaki kalorileri bilirsiniz. Mümkün oldukça düşük kalorili seçeneklere yönelin; çünkü ufak değişiklikler uzun vadede farklılıklar yaratabilir. Eğer günde 100 kalori daha az alırsanız yılda 5 kilo verebilirsiniz.

Restoran zincirlerine gelince, restoranlar, obeziteye neden olan yemeklerindeki yüklü kalorilerin bazılarını azaltmalıdır ve daha sağlıklı gıda seçenekleri sunmalıdır.