Nedir

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) kişinin dikkat verme, görevlere odaklanmada sorun yaşamasıdır. Kişi düşünmeden hareket etmeye eğilimlidir ve bir şey yapmadan oturamaz. Erken çocukluk döneminde başlayıp yetişkinliğe kadar uzanabilir. Tedavi edilmezse DEHB evde, okulda, işte ve ilişkilerde sorunlara yol açabilir. Eskiden DEHB hastalığına dikkat eksikliği bozukluğu denirdi (DEB).

Sebepleri

Sebepler

Kesin sebep bilinmiyor, ama DEHB aynı ailenin birçok üyesinde görülebilir.

Belirtileri

Belirtiler

DEHB’nin üç tür belirtisi vardır:

  • Dikkat vermede zorluk çekme: DEHB’si olan insanların dikkati kolayca dağılır ve herhangi bir göreve odaklanmakta zorluk çekerler.
  • Kısa süreliğine bile olsa hareketsiz duramama: Buna hiperaktivite denir. DEHB’li çocuklar durduk yerde kıvranabilir, kıpırdanabilir veya yanlış zamanlarda etrafta koşabilirler. Onlu yaşlarda veya yetişkin olanlar genellikle huzursuz ve kıpırdanma ihtiyacı hisseder ve okumak gibi sakin faaliyetlerden keyif almazlar.
  • Düşünmeden hareket etme: DEHB’si olan insanlar çok yüksek sesle konuşabilir, fazla gürültülü kahkaha atabilir veya durumun gerektirdiğinden daha kızgın olabilirler. Çocuklar kendi sıralarının veya paylarının gelmesini bekleyemeyebilir. Bu durum onların diğer çocuklarla oynamasını zorlaştırır. Gençler ve yetişkinler düşünmeden hareket ederler. Aileleri üzerinde uzun dönemli etkileri olacak kararları aceleye getirebilirler. Çok fazla para harcayabilir veya çok sık iş değiştirebilirler.

Teşhisi

Teşhis

DEHB genellikle çocuk 6 ila 12 yaş arasındayken teşhis edilir. Öğretmenler bu yaş grubunda olan çocuklardaki belirtileri fark edebilir.

Öncelikle çocuğun öğrenme bozuklukları, depresyon veya kaygı bozukluğu olup olmadığının anlaşılması için fiziksel muayeneye tabi tutulur. Doktor hastalığı teşhis etmek için çocuğun davranışıyla ilgili yazılı raporlara bakabilir, çocukla yakın temas içinde olan anne ve baba, öğretmenler ve diğer insanlarla görüşebilir.

Tedavisi

Tedavi

DEHB’yi tedavisi yoktur ama tedavi, belirtileri kontrol etmeye yardımcı olabilir. Tedavi ilaç kullanımı ve davranış terapisini içerebilir. Ebeveyn ve diğer yetişkinler, çocuğu DEHB ilaçlarına başladıktan sonra dikkatle gözlemlemelidir. İlaçlar iştah yitimi, baş veya karın ağrısı, tikler veya seğirmeler, uyku sorunları gibi yan etkilere neden olabilir. Genelde yan etkiler birkaç haftadan sonra düzelir. Düzelmezlerse, doktor dozu azaltabilir.

Terapi çocuğun davranışını geliştirmek için yaşadığı ortamda değişiklikler yapmaya odaklanır. Genellikle evde ve okulda fazladan destek ve psikolojik danışmanlık çocukların okulda başarılı olmasına ve kendilerini daha iyi hissetmelerine yardım eder.

Yetişkin DEHB

Yetişkinleri Nasıl Etkiler

Birçok yetişkin çocuklarında DEHB teşhis edilene kadar kendilerinin de aynı bozukluğa sahip olduğunu fark etmez. Bundan sonra kendi belirtilerini fark etmeye başlayabilirler. DEHB’si olan insanlar odaklanmakta, organize olmakta ve görevleri bitirmekte zorlanabilirler. Unutkandırlar. Fakat genellikle çok yaratıcı ve meraklıdırlar. Sorular sormayı ve öğrenmeyi çok severler. DEHB’si olan kimi yetişkinler hayatlarını düzenlemeyi ve güçlü yanlarını kullanmalarına izin veren işler bulmayı başarırlar.

Fakat birçok yetişkin evde ve işte sorunlar yaşar. Bir grup olarak DEHB sorunu olan yetişkinlerin boşanma oranı daha yüksektir. DEHB’si olmayan insanlara göre sigara içmeye veya diğer madde istismarlarına daha yatkındırlar. DEHB’si olan insanlardan çok azı üniversiteye girebilir ve girenlerden çok azı da mezun olabilir. İlaç, psikolojik danışmanlık ve davranış terapisi tedavileri DEHB’li yetişkinlere faydalı olabilir.
İLGİLİ MAKALE

Çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ve diğer tıbbi koşullar

Uzm. Dr. Nursal Filorinali KONDUK

ben b 12 eksikliği var 2 kutu ğne tedavisi gördüm suan haftada 1 vuruluyorum asırı derecede uyku eğilimi yorgunluk halsizlik çekiyorum sabahlatrı yata... devamı