• İçindekiler
• Nedir
• Sebepleri
• Belirtileri
• Teşhisi
• Tedavisi
• Önleme

Nedir

Astım 

Astım ciğerlerinize giden hava kanallarında şişme ve iltihaplanmaya neden olur. Astım ilerleyince hava kanalları sertleşir ve daralır. Bu durum havanın kolayca geçmesini engelleyerek nefes almanızı zorlaştırır. Astımın azma dönemlerine astım atakları denir.

Astım insanları farklı şekillerde etkiler. Kimi insanlar sadece alerji mevsimlerinde, soğuk havalarda veya egzersiz yaptıklarında astım atakları geçirirler. Başka insanlar da sürekli doktora gitmelerine neden olan astım atakları yaşarlar.

Çok az astım atağınız olsa da, astımınızı iyileştirmeniz gerekir. Hava kanallarınızdaki şişlik ve iltihap, hava kanallarında kalıcı değişikliklere neden olarak ciğerlerinize zarar verebilir.

Astımı olan birçok insan eksiksiz, etkin bir hayat sürebilir. Astım her ne kadar hayat boyu süren bir hastalık olsa da tedavi onu kontrol altında tutarak sağlıklı yaşamanıza yardımcı olur.

Sebepleri

Sebepler

Uzmanlar astıma tam olarak neyin yol açtığını bilmiyorlar. Bununla birlikte bildiğimiz bazı şeyler var:

• Astım ailelerde görülen bir hastalıktır.
• Astım alerjisi olan insanlarda daha yaygındır. Bununla birlikte her alerjisi olan insan astım olmadığı gibi, astımı olan her insan da alerji olmaz.
• Hava kirliliği astıma neden olabilir veya astımı kötüleştirebilir.

Belirtileri

Belirtiler

Astım belirtileri orta veya şiddetli olabilir. Arada sırada çok şiddetli olmayan ataklarınız olabilir, ataklarınız her gün şiddetli bir şekilde olabilir ya da bu ikisinin arasında bir yerlerde olabilirsiniz. Belirtileri ne sıklıkla yaşadığınız da değişiklik gösterebilir. Astımınız olduğunda şunlar olur:

• Hırıltı, ötme. Nefes alıp verirken ciğerlerinizde yüksek veya hafif sesli bir ıslık olabilir.
• Çok öksürürsünüz.
• Göğsünüzde darlık hissedersiniz.
• Nefesiniz size az gelir.
• Nefes almada zorlandığınız için veya öksürdüğünüz için uyku zorlukları yaşayabilirsiniz.
• Egzersizler sırasında kolayca yorulabilirsiniz.

Belirtileriniz geceleri daha da kötüleşebilir.

Ciddi astım atakları hayatı tehdit eder ve acil tedavi gerektirir.

Teşhisi

Teşhis

Fiziksel muayene ve size sorular sormak dışında doktorunuz solunum fonksiyon testleri isteyebilir. Bu testler şunlar olabilir:

• Spirometri: Doktorlar bu testi astımı teşhis ve takip etme için kullanılırlar. Bu test havayı ciğerlerinizde ne kadar hızlı içe çekip dışarı verdiğinizi ve ne kadar havayı kullandığınızı ölçer.
• Tepe akım hızı (PEF): Bu test elinizden gelenin en iyisini yaptığınızda ne kadar hızlı nefes verebildiğinizi ölçer.
• Bir egzersiz veya solunum gücü testi: Bu test bir egzersizden veya bir ilaç aldıktan sonra ne kadar hızlı nefes aldığınızı ölçer. 
• Belirtilerinize başka bir hastalığın neden olup olmadığını görmek için bir göğüs röntgeni.
• Alerji testleri, doktorunuz belirtilerinize alerjilerin neden olduğunu düşünüyorsa bu testi yapar.

Astımınızı takip etmek ve tedaviye karar vermek için rutin kontrollere ihtiyacınız vardır.

Tedavisi

Tedavi

Astım tedavisinin iki kısmı vardır. Bu kısımlar astım eylem planı makalesinde anlatılmıştır. Amaçlar şunlardır:

• Astımı uzun bir süre içinde kontrol altında tutmak: Astım eylem planı size hangi ilacı almanız gerektiğini anlatır. Ayrıca belirtilerinizi takip etmeyi, tedavinin ne kadar işe yaradığını bilmenizi sağlar. Birçok insan genellikle her gün kontrol ilacı, genellikle içe çekilen kortikosteroit alır. Her gün astımı kontrol altında tutacak ilaç alınıp havayollarının şişmesi azaltılarak ataklar engellenir. Doktorunuz hava tüpünü nasıl kullanacağınızı size öğretecektir. Daha iyi nefes almak için doğru miktarda ilaç almanız çok önemlidir.
• Astım ataklarını ortaya çıktıkça tedavi etmek: Astım eylem planı astım atağı sırasında ne yapmanız gerektiğini anlatır. Size ataklara neden olan tetikleyicileri tespit etmenizde yardım eder. Atak sırasında albuterol gibi hızla rahatlatan ilaçlar kullanırsınız.

Hava tüpünü normalden daha fazla kullanmak ihtiyacı hissederseniz, doktorunuzla konuşun. Bu durum astımınızın kontrol altında olmadığını ve sorunlara yol açabileceğini gösterir.

Astım atakları hayatı tehdit eden şeyler olabilir; fakat bir plan takip ederseniz bunları engelleyebilirsiniz. Doktorunuz astım eylem planını kullanabilmeniz için gerekli becerileri size öğretecektir.

Önleme

Önlem

Astıma neden olan şeylerden uzak durarak kimi astım ataklarını engelleyebilirsiniz.

• Sigara dumanı, diğer hava kirleticileri gibi tahriş edici maddelerden kaçınmak. Sigara içmeyin, sigara içenlerin yanında bulunmamaya çalışın.
• Alerjik olduğunuz şeylerden, kedi tüylerinden, tozlardan, çiçek tozlarından kaçının. Yapabiliyorsanız, alerjinizin olduğunuz şeylerden uzak durun. Bir tür alerji ilacı kullanmakta faydalı olabilir.
• Egzersiz yapın. Egzersizden önce solunum açıcı ilacınızı kullanıp kullanma konusunda doktorunuzla görüşün. Acaba egzersiz, astım atağına neden oluyor mu?
• Kuru, soğuk hava; enfeksiyon, aspirin ve diğer steroid olmayan iltihap kurutucu ilaçlar. Soğuk ve kuru havada dışarıda egzersiz yapmayın. Kimi enfeksiyonları engellemek için yaptırmanız gereken aşılar, uzak durmanız gereken ilaçlar konusunda doktorunuzla görüşün.

Bazen astım atağını neyin tetiklediğini bilemezsiniz. Bu yüzden bir astım atağı sırasında ne yapmanız gerektiğini bildiren bir astım eylem planına sahip olmak çok önemlidir.