• İçindekiler
• Nedir
• Tedavi
• Özellikler

Nedir

Nedir?

Temas savunmacılığı (duyusal savunmacılığı) olan çocuklar dokunma duyularına karşı duyarlıdır ve alışılagelmiş günlük deneyimler, aktivitelerden kolayca rahatsız olabilir ve korkabilirler.

Temas savunmacılığı, bir çocuğun, öğrenme ve sosyal etkileşimler için önemli olan oyunlardan ve ilişkilerden kaçınmasına neden olabilir.

Çoğunlukla, temas savunmacılığı (dokunmaya/dokunsal bilgiye karşı aşırı duyarlılık) olan çocuklar dokunmaktan kaçınır ve aşağıda belirtilenlerden korkabilir ya da rahatsız olabilir.

• Dokulu maddeler/eşyalar
• Pis şeyler
• Titreşimli oyuncaklar, vb.
• Sarılmak
• Öpüşmek
• Bazı elbise kumaşları
• Sert ya da pürüzlü yatak çarşafları
• Çoraplarda dikişler
• Gömleklerde etiketler
• Hafif dokunma
• Ellerin ya da yüzün kirli olması
• Ayakkabılar ve/veya sandaletler
• Rüzgarın çıplak tene temas etmesi
• Çıplak ayakla çimene ya da kuma basmak
• Temas savunmacılığı olan birçok çocuk, kum, tutkal, boya, oyun hamuru, yiyecek, sim vb ile oynarken sadece parmak uçlarını kullanır (bazı şeylere dokunsa bile). Bu nedenle oyunları ve öğrenmeyle ilgili deneyimlere katılma yetenekleri sınırlıdır.

Bu çocuklar korkabilir, aktivitelerden kaçınabilir, içine kapanabilir ya da bedenleri “dövüş ya da kaç” tepkisiyle tepki verdiği için sıkıntılarını davranışlarıyla gösterebilirler.  

Bu durum tamamen kişinin sinir sisteminin, dokunma duyularını ve uyarıyı yorumlama şekliyle ilgilidir. Eğer yukarıda listelenen maddelerden herhangi biri, zımpara kağıdını cildinize sürtüyormuş ya da 10 tane örümcek kolunuzdan yukarı yavaş yavaş yürüyormuş gibi hissetmenize sebep olsaydı, muhtemelen siz de “dövüş” ya da “kaç” tepkisi verirdiniz.

Bu, onların suçu değil! Tamamen onların sinir sistemlerinin dokunsal bir uyarıyı yorumlama şekliyle ilgilidir. Lütfen onları suçlamayın ya da cezalandırmayın. Önleyici tedbirler alın ve onların ihtiyaç duydukları tedaviyi görmelerine ve rahat etmelerine yardımcı olun.

(Not: Temas savunmacılığı olan bir çocuğun, okulda diğer çocuklar tarafından dokunuldukları zaman onlara karşı saldırgan hale gelmesi olağandır. Böyle bir tepkinin farkında olun ve örneğin, onları sıranın başına ya da sonuna yerleştirerek önleyici tedbirler alın).

Tedavi

Tedavi

Temas savunmacılığı olan bir çocuğun oküpasyonel terapi (OT) görmesi gerekir. Uygun gelişimsel aşamaları ve gerekli sosyal etkileşimleri gerçekleştirmek için altta yatan duyusal savunmacılığın ele alınması gerekir.

OT ile birlikte, iyi duyusal bir beslenme ve evde tedavi programı faydalı olacaktır. Uygulanacak aktiviteler, oyunlar, ürünler ve bunların nasıl kullanılacağı hakkında bazı fikirleri aşağıda bulacaksınız.

Hedef, çocuk deneyimlemeye hazır olduğunda dokunsal deneyimleri yavaş yavaş ve aşamalı uygulamaktır; böylece bu savunmacı/itici tepki önlenir!

Temas savunmacılığı olan bir çocuk, dokunmak istemediği bir şeye dokunmaya asla zorlanmamalıdır; çünkü bu, daha fazla korkuya ve kaçınmaya neden olur.

Çocuğa, güvenli ve korkutucu olmayan bir şekilde dokunma duyularını deneyimlemeye çalışırken, ona cesaret vermek, açıklamada bulunmak, onu anlamak ve onunla iletişimde bulunmak elimizdedir.

Özellikler

Öneriler:

• Oyun hamuru, kokulu oyun hamuru
• Renkli tutkal. Parmak ucunu ya da çalkalama kabını kullanarak tutkalın üstüne sim dökmek.
• Köpük ya da tıraş kremi
• Tüyler
• Fasulye ya da pirinçlerin (pişmemiş) içine saklanmış nesneleri bulmak
• Parmakla boyama
• Sıcak bir banyodan sonra havluyla kurulanmak (sert, hızlı dokunuşlarla)
• Banyo yaparken çeşitli süngerler, sabun bezleri ve banyo lifleri kullanmak
• Banyo küvetinde çocuğun kirlenmesine neden olacak oyunlar (böylece rahatsız olduğunda hemen yıkanabilir)
• Eller ve ayaklara losyonla masaj
• Rahatlamak için normal giysilerin altına spandeks ya da likra egzersiz kıyafetleri giymek (eşit bir şekilde dağılmış şiddetli baskı)
• Ayakkabı yerine mokasen giymek
• Dikişsiz çoraplar
• Titreşimli oyuncaklar ya da masaj aletleri (Eğer çocuk bundan korkarsa, açma/kapama düğmesini onun idare etmesine izin verin; bu aletle ilk önce size ya da oyuncak bir hayvana masaj yapmasını sağlayın. Çocuk hazır olduğunda ona yardım edebilirsiniz ya da bunu kendisi yapabilir. Aleti hiçbir zaman karında kullanmayın. Eğer çocuk rahatsız olmuş gibi görünürse masajı durdurun.)
• Kum ve su tablaları
• Kum havuzu ve kum oyuncakları

Not: Temas savunmacılığı olan çocuk herhangi bir maddeden korkuyorsa, bu maddeyle daha az korkutucu şekilde oynamasını sağlayın. Örneğin, bu maddeye sizin ellerinizi kullanarak dokunmaya başlayabilir, pis maddelerin içine ya da dışına nesneler yerleştirebilir ya da içinden oyuncak arabalar ya da plastik hayvanlar geçirebilir.

Çocuk kendini güvende hissetmeye başladıktan sonra, onu başka eğlenceli yollar denemesi için yavaşça teşvik edin. Dürtmek, çekmek, yuvarlamak vb. En sonunda ise elinin tamamını (avuç da dahil) kullanması için teşvik edin.